De Complimentendag van 1 maart is weer voorbij. Oef! Het is natuurlijk wel erg leuk complimenten te krijgen. En we zeggen uiteraard graag tegen elkaar dat complimenten oprecht moeten zijn. Anders is het platte vleierij. Maar Jennifer Chatman zou in een helaas nooit gepubliceerd experiment hebben vastgesteld dat je nooit te ver kan gaan in vleierij. En ik moet eerlijk toegeven dat als mijn kleinkinderen tegen mij zeggen dat ik de liefste opa van de hele wereld ben, ik dat heel graag geloof, en daar naar verwachting op reageer onder de vorm van cadeautjes. Maar u weet natuurlijk dat vleierij bij u niet werkt. U staat daar mijlenver boven en buiten. U bent onafhankelijk en kritisch. Heel juist! Maar weinigen hebben die onafhankelijkheid van geest, dat analytisch vermogen, zo kenmerkend voor u. (En hoever moet ik nog gaan met u te vleien?)
Toch denken velen dat complimenten geven een hele kunst is. Maar dat is echt niet zo. Ook belabberde complimenten — uit de mond van de juiste persoon — worden in dank afgenomen! We hebben soms zo veel honger, dat zelfs een stuk worst met appelmoes in een wegrestaurant lekker kan smaken. Eten hoeft niet altijd in een sterrenrestaurant te gebeuren. Hetzelfde geldt voor complimenten op het werk. Laten we voortaan dus met ‘sterren’-complimenten werken. Onze honger wordt zeker gestild.
***-compliment: van iemand die zeer deskundig is, zeer succesvol, zeer betrouwbaar en die weinig complimenten geeft. Voor iets dat we persoonlijk zeer belangrijk vinden, waar we ons hard voor hebben ingezet, en dat deskundigheid veronderstelt om te beoordelen. Een voorbeeld. “Ik heb je rapport nog eens grondig gelezen. Zowel de probleemstelling als de alternatieve oplossingen zijn van een zeer hoog niveau. Ik heb het onmiddellijk doorgestuurd naar New York.”
De complimentgever bewijst dat hij het echt meent. Hij heeft daadwerkelijke inspanningen gedaan en hij neemt het risico dat je nu ook zult vragen of er nog andere gevolgen zijn (bonus? promotie?) dan een tevreden New York. Driesterrencomplimenten blijven niet zonder gevolgen. Ze houden een risico in voor de gever.
**-compliment: van iemand wiens oordeel je wel weet te waarderen, voor iets dat je ook relatief belangrijk vindt. Een voorbeeld. “De samenvatting van dat rapport is prima hoor, zoals altijd overigens.”
De complimentgever neemt nu niet het risico dat je iets extra’s gaat vragen, want het behoort blijkbaar tot je normale job. Toch is het een aangenaam compliment.
*-compliment: deze complimenten kunnen allerlei vormen aannemen. Meestal met de insteek: ik heb er nota van genomen dat je er bent. Je bent de moeite waard om even mijn aandacht op te richten. Enkele voorbeelden. “Ik heb gezien dat je een nieuwe auto hebt. Mooie kleur.” “Ik heb je rapport net in mijn inbox gekregen. Ik lees het zodra ik tijd vind.” “Voor iemand die pas drie weken bij ons werkt, heb je dat niet slecht gedaan.” Of een opmerking over een blouse/das/kapsel in combinatie met nieuw/knap/leuk.
Bij dit laatste type complimenten zou je verwachten dat als je een compliment geeft over een drie jaar oude das, een kapsel van een week geleden, een blouse die eigenlijk een afdragertje is, dat het compliment omgekeerd zou werken. Maar dat blijkt niet waar te zijn. We vinden het best leuk dat de andere partij ons de moeite vindt om iets tegen te zeggen. Hoe stuntelig, seksistisch of onbeholpen ook. Er zijn grenzen, toegegeven. En dat is nu net wat Chatman onderzocht heeft. Volgens haar liggen die grenzen heel ver. Maar dan heeft ze geen rekening gehouden met de valse vleier. Veronderstel, je bent een vrouw van 40 en je mannelijke superieur is een stuk onbenul die zijn superioriteit en seksisme niet onder stoelen of banken steekt. Dan zal een compliment over je kapsel waarschijnlijk woede uitlokken. Maar als je zoon van 16, die zijn best doet om zijn hardwerkende mama te ondersteunen in haar vechtscheiding, net hetzelfde stuntelige compliment geeft, dan kan je dat echt appreciëren. We verwerpen met andere woorden niet het compliment maar de zender, ongeacht de sterren.
Voor complimenten, maar ook voor platte vleierij, kunt u mij altijd een e-mail sturen. Omdat u de moeite zult doen om mijn e-mailadres op te zoeken, zal ik uw boodschap, hoe dan ook, minimaal als een **-compliment beschouwen.
De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
“Ook belabberde complimenten – uit de mond van de juiste persoon – worden in dank afgenomen”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier