‘Vlaanderen heeft voldoende bespaard’

Een nieuwe jobkorting komt er niet, zegt Vlaams minister van Begroting, Philippe Muyters (N-VA). Wat de economie aan bijkomende inkomsten oplevert, moet de Vlaamse begroting uit de rode cijfers houden. Van de Franstaligen verwacht hij fundamentele hervormingen.

Ze mogen mij altijd bellen, zegt Philippe Muyters. ‘Ze’, dat is voetbalclub FC Amper F, die altijd zijn voormalige speler-trainer mag oproepen als ze niet aan elf spelers komt. “Ik heb dit seizoen al één match gespeeld. Maar ik ben in conditie. Ik sta om 5.15 uur op en werk dan eerst 20 kilometer af op de hometrainer, waarbij een lastig parcours in het programma gaat.”

Vlaamse dossiers, met de begroting op kop, daar waren we voor gekomen. Maar daags voordien had de N-VA de federale regeringsonderhandelingen opgeblazen.

TRENDS. Uw partij wil de regeringsonderhandelingen herbeginnen. Wat nu?

PHILIPPE MUYTERS. “Gewoon voortdoen was voor ons geen optie meer. We vroegen de Franstaligen al weken of ze akkoord kunnen gaan dat de deelstaten een deel van de personenbelasting zelf innen. Ze gaven nooit een duidelijk antwoord. Ze kwamen de jongste tijd overigens terug op een aantal afspraken.”

PS-coryfee Paul Magnette zegt dat u liegt.

MUYTERS. “Er wordt ook gezegd dat wij geen voorstellen hebben. Dat is pertinent onjuist. We hebben er over de gezondheidszorg, de arbeidsmarkt, de financieringswet. Er is ons zelfs gevraagd ons achter voorstellen van anderen te scharen omdat de Franstaligen dan minder hard zouden reageren. En wij hebben dat gedaan.”

Hoe gaat het voort?

MUYTERS. “Dat hangt van iedereen af. Als je ruzie hebt met je vrouw, zeg je op een bepaald ogenblik ‘stop’ en begin je opnieuw. Als je een wiskundeoefening niet opgelost krijgt, verfrommel je best het papier en herbegin je op een nieuw blad.

“Er lag op de onderhandelingstafel nog altijd geen enkel compromiselement voor een fundamentele verandering in het beleidssysteem. De Franstaligen hebben het over de grootste staatshervorming ooit, goed voor 15 miljard. Alleen kassier mogen spelen voor de uitbetaling van de kinderbijslag, die federaal wordt vastgelegd, vind ik geen belangrijke verandering.”

Uw partij sluit geen voortgaande onderhandelingen met dezelfde partners uit. Kan dat überhaupt?

MUYTERS. “Laten we proberen, in een nieuw kader en met een nieuwe methode.”

Hoe ziet u dat concreet?

MUYTERS. “Daar zeg ik voorlopig niets over, want elk punt dat ik naar voren zou brengen, kan het verdere verloop van de onderhandelingen hypothekeren.”

Denkt u dat het gemakkelijker wordt met de liberalen? Met de MR, die het FDF aan de onderhandelingstafel meebrengt? Veel succes als BHV aan bod komt.

MUYTERS. “Het heeft voor ons geen enkel belang wie aan de onderhandelingstafel zit. Als er maar fundamentele hervormingen komen. En BHV was ook nu niet opgelost. Het dossier moest opnieuw ter sprake komen.

“Magnette heeft het over concrete voorstellen. Waar zijn die? Gaat de kinderbijslag naar de gemeenschappen of de gewesten? Welke verdeelsleutel hanteren we bij de eventuele overheveling van het geld voor het arbeidsmarktbeleid? Daarover is niets beslist. Laat staan dat er al iets op papier staat over de gezondmaking van de federale begroting. Hoe vinden we 22 tot 25 miljard tegen 2015? Om dat te weten, moet je eerst duidelijkheid hebben over de staatshervorming en over welke overheid wat zal doen.”

De Franstaligen hameren erop dat de staatshervorming geen deelstaat mag verarmen. Begrijpelijk, niet?

MUYTERS. “Het mag niet leiden tot een structurele verarming. Het is logisch dat je geen systeem uitdoktert dat een deelstaat verarmt, welk beleid hij ook voert. Je moet dat samen zien met de responsabilisering. De deelstaat die meer mensen aan het werk krijgt en meer investeringen aantrekt, zal meer inkomsten hebben. Wie dat niet doet, zal minder geld in de lade krijgen en verarmen.”

Het is niet ondenkbaar dat het zuiden van het land op de korte termijn verarmt door het nieuwe systeem. Is er sprake van een overgangsmechanisme?

MUYTERS. “Solidariteit staat in de twaalf principes voor de hervorming van de financieringswet, maar er moeten stimulansen zijn ingebouwd om het beter te doen. Een deelstaat die het goed doet, moet daar de vruchten van kunnen plukken. Er wordt geluisterd als we dat zeggen. De ontmoetingen zijn vriendelijk en ik voel aan dat we beter worden begrepen. De Franstaligen weten dat we ze niet structureel verarmen en toch blijven concrete stappen naar een ander systeem uit.”

De economische crisis heeft diepe putten geslagen in de staatskas. Moet ook de Vlaamse overheid nog meer besparen om de tering naar de nering te zetten?

MUYTERS. “Neen. En mocht elke regering in dit land een begroting in evenwicht afleveren, zoals wij in 2011 doen, dan zouden we er veel beter voorstaan. Wij hebben meer gedaan dan wat de Hoge Raad van Financiën (HRF) vroeg. We namen in 2010 en 2011 in totaal voor 2 miljard euro maatregelen om een begroting in evenwicht af te leveren. Het lijkt gemakkelijk om tegen 2011 dat evenwicht te behalen, maar dat vergt grote inspanningen, zoals een verlaging van de werkingskosten met 1,5 procent. Wees ervan overtuigd dat zoiets pijn doet. Eerst gaat het vet van de soep, maar er zijn ook structurele besparingen nodig om de doelstelling te behalen.”

Heeft Vlaanderen wel genoeg gedaan om de Belgische begroting te helpen? De Vlaming staat uiteindelijk ook borg voor de federale tekorten en schulden.

MUYTERS. “Wij hebben genoeg gedaan. Vergeet niet dat ook wij grote uitdagingen hebben: scholen bouwen, het wegennetwerk onderhouden, de gehandicaptenzorg, het Vlaams energiebedrijf, enzovoort. Ik wacht nog altijd op suggesties die een meerderheid in het parlement kunnen halen van hen die menen dat we meer moeten doen en dat een begrotingsoverschot mogelijk is.”

Er komt bijkomend geld binnen als het economische herstel zich doorzet. Elke 1,5 procent groei is 375 miljoen euro extra beleidsruimte.

MUYTERS. “Ja, maar die extra inkomsten hebben we hard nodig om de stijgende uitgaven op te vangen. Zonder dat verse geld zie ik niet in hoe we onze begroting volgend jaar in evenwicht kunnen brengen.”

De HRF adviseert de begrotingsinspanning te verdelen volgens spending power of evenredig met de uitgaven die elke regering doet. Dat betekent dat de Vlaamse regering 12 procent van de inspanning voor zijn rekening moet nemen om het gezamenlijke Belgische overheidstekort weg te werken.

MUYTERS. “Ik ga akkoord met het principe van spending power. Maar dan moet je tegenover de uitgaven ook voldoende eigen inkomsten hebben. Wat ons alweer bij een herziening van de financieringswet brengt. We hebben slechts 20 procent eigen belastingontvangsten. De rest komt van een federale dotatie. Meer eigen inkomsten betekent meer eigen beleid. Dan kunnen we eindelijk subsidies vervangen door fiscale maatregelen, wat veel beter is voor de economie.”

De federale overheid draait op voor bijna alle vergrijzingskosten. Haar financiën zijn niet gezond te maken tenzij de deelstaten een deel van die last op zich nemen.

MUYTERS. “Weer een reden om de financieringswet aan te passen zodat ze inkomsten en uitgaven beter op elkaar afstemt.”

De federale regering betaalt de pensioenen van de Vlaamse ambtenaren. Bent u bereid dat zelf te doen?

MUYTERS. “Dat heeft alweer met de financieringswet te maken. Ik ben niet bereid die pensioenlast zelf te dragen als al het andere ongewijzigd blijft. Er moet een totaalpakket aan veranderingen komen.”

Is het niet logisch dat een overheid die zijn ambtenaren hogere lonen uitbetaalt, de daarmee gepaard gaande hogere kosten van pensioenen betaalt?

MUYTERS.(prompt) “Is het logisch dat een federale regering beslissingen neemt die de Vlaamse regering geld kosten? Neen. Denk aan het migratiebeleid. Al uw vragen geven aan dat een nieuwe staatsstructuur hoogstnodig is.”

Er komt volgend jaar 95 miljoen euro nieuwe beleidsruimte vrij. Is er meer geld voor innovatie?

MUYTERS. “We geven een duidelijk signaal door 10 miljoen euro extra vrij te maken voor kapitaalparticipaties in spin-offs van onze technologiecentra zoals het VITO, de Vlaamse instelling voor technologisch onderzoek; het IBTT, het interdisciplinair instituut voor breedbandtechnologie; IMEC, het centrum voor nanotechnologie, en voor de biotechnologie. De Vlaamse regering werkt aan de transformatie van ons industrieel beleid. We hebben al een groenboek klaar.”

Uw ex-collega’s van VOKA vragen een loonstop om onze concurrentiepositie te verbeteren. Kunt u hen daarbij helpen?

MUYTERS. “Uiteraard ben ik begaan met de concurrentiepositie van onze ondernemingen en de hoge loonkosten bedreigen die. Maar hier zijn de sociale partners op federaal niveau aan zet.”

Kunt u met een jobkorting het sociaal overleg niet gemakkelijker maken?

MUYTERS. “De jobkorting was een leuk extraatje voor de mensen die aan het werk waren, maar heeft de werkgelegenheid niet doen stijgen. We konden niet de jobkorting behouden én een begroting in evenwicht afleveren én de nieuwe uitdagingen invullen.”

Volgens Etienne Poelvoorde, die voor de SERV decennia lang de Vlaamse begroting nauwlettend in het oog hield, maakt u de verkeerde keuze door elk departement eenzelfde inspanning te laten leveren. Daar zit geen beleid achter.

MUYTERS. “Dat is niet juist. We leggen als regering elk departement een besparingsinspanning op en het is aan elke minister om binnen zijn domein die besparing te realiseren. Bovendien moeten onderwijs en gezondheidszorg minder besparen.”

Boudewijn Vanpeteghem & Daan Killemaes, fotografie Pat Verbruggen

“Meer eigen inkomsten betekent meer eigen beleid. Dan kunnen we eindelijk subsidies vervangen door fiscale maatregelen, wat veel beter is voor de economie”

“Het heeft voor ons geen enkel belang wie aan de onderhandelingstafel zit. Als er maar fundamentele hervormingen komen”