Alarmerende berichten in de kranten. Onze jongeren hebben onvoldoende kennis van de belangrijke elementen van het dagelijkse leven. Vooral de financiële kennis laat te wensen over. Onze kinderen beschikken niet over onontbeerlijke informatie om goed voorbereid in het leven te staan.
Een van de vragen behandelde het verschil tussen een doorlopende opdracht en een domiciliëring. Is het erg dat ze het verschil niet kennen? Volgens mij niet; als ik niet goed weet hoe ik automatisch mijn waterrekening moet betalen, dan kan ik twee dingen doen. Ofwel stap ik naar mijn bank en vraag het, ofwel surf ik tot ik vind wat ik zoek. Een relevante vraag is dus niet of dat nu domiciliëring of doorlopende opdracht heet, maar wel: wat moet je doen om regelmatige betalingen niet te vergeten? Een knoop in je zakdoek? Vragen aan je partner om je te verwittigen? Doorlopende opdracht/domiciliëring?
De auteurs van de studie doen een oproep om over dit soort kennis meer les te geven. Dat advies is volkomen onthecht, want de auteurs zijn louter toevallig pas afgestudeerde economen.
Ik heb de afgelopen jaren al herhaalde malen gelezen wat leerlingen allemaal op school zouden moeten leren. Ik herinner mij nog levendig dat ze zouden moeten leren hoe ze een cheque moeten schrijven. Goed dat we daar toen niet te veel tijd en pedagogische energie in gestoken hebben. We hadden de jeugd net een computertaal geleerd, toen bleek dat je geen enkele computertaal moet kennen om met een computer te werken. Persoonlijk ben ik voorstander om kinderen niet al te veel van dat soort kennis mee te geven. We geven ze beter een aantal basisprincipes mee. Veel van die principes kunnen dan worden toegepast op financiële zaken. Om echt te overleven in een complexe wereld, zou ik ze vijf principes willen meegeven. Die helpen ook als je wordt geconfronteerd met ‘geld’.
1. Als iets te mooi is om waar te zijn, is het waarschijnlijk ook niet waar. Als een vriendje zegt dat iets heel leuks, echt niet gevaarlijk is, dat niemand het kan zien, en dat het echt geen kwaad kan, begin dan maar op te letten. Als iemand je de hemel op aarde belooft, weet dan dat de hemel per definitie niet op de aarde aanwezig is. Als een vriendelijke persoon je schitterende rendementen op je kapitaal belooft, en veel meer rendementen belooft dan alle andere (niet zo vriendelijke) personen, dan is de kans groot dat hij met je geld zal gaan lopen.
2. Leer je verlies te nemen. Wrok niet. Draai de pagina om. Leer uit je fouten, maar niet te krampachtig. Je pech kon ook louter toeval zijn.
3. Leer eigenbelang te herkennen. Waarom is die dame zo vriendelijk tegen mij? Is ze gewoonweg altijd vriendelijk? Of heeft ze iets (waarschijnlijk geld) van mij nodig? Vermijd te kopen bij mensen die op commissie werken. Die verkopen bijna uitsluitend uit eigenbelang. Koop vooral bij mensen die er alle belang bij hebben dat je geregeld terugkomt.
4. Geen grote opbrengsten zonder grote risico’s of abnormaal grote inspanningen. Alleen kinderen van rijke ouders worden slapend rijk. Alle andere mensen moeten ofwel serieuze risico’s nemen, ofwel geniaal zijn, ofwel 80 uur per week werken, en vaak heb je de drie factoren tegelijk nodig.
5. Gratis bestaat niet. Er is altijd iemand die betaalt. Aan bijna alles wat je gratis krijgt, hangen weerhaakjes.
Ik denk dat opvoeders met deze principes al aardig op weg kunnen om kinderen voldoende te wapenen tegen een harde wereld. Toen mijn kinderen klein waren, heb ik nog met het idee gespeeld belastingen te heffen op hun zakgeld. “Kinderen, er is goed nieuws, jullie zijn nu tien en acht geworden, jullie zakgeld bedraagt vanaf nu 3 en 2 euro per week.” “Nu jullie volwassen geworden, hef ik 20 procent belastingen en ontvangen jullie 2,40 en 1,60 euro. Want tot nog toe waren jullie ‘kleine spaarders’ en dus vrij van belastingen. Wat papa doet met de belastingopbrengsten? De rekeningen betalen met een domiciliëringsopdracht.” Wedden dat de kinderen dan spontaan en zeer geïnteresseerd zouden vragen: wat is dat, een domiciliëring? Mijn vrouw vond dat soort experiment echt geen goed idee. En dat is misschien nog het allerbelangrijkste advies: laat geldzaken maar aan vrouwen over.
De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
Kinderen geven we beter niet al te veel specifieke kennis mee. We geven ze beter een aantal basisprincipes.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier