Vier regels voor een goed 2013

De auteur is professor risk engineering aan de NYU-Poly, en een voormalige derivatenhandelaar.

Voorspellingen van sociaaleconomische variabelen zijn even betrouwbaar als horoscopen — laten we daar in 2013 dus maar geen rekening mee houden. Wat we nodig hebben, zijn systemen die niet in duigen vallen zodra we een fout maken. Dat lijkt misschien zonneklaar, maar het is te banaal, te gemakkelijk in deze tijden van ingewikkelde financiële constructies. Helaas betaalt wie zijn eigen geld riskeert een premie voor eenvoud en gebruiksvriendelijkheid, terwijl anderen — academici gedreven door rang en status, managementconsultants, economische ‘experts’ en financiële analisten — gestimuleerd worden om zich te buiten te gaan aan complexiteit en warrigheid.

Onvoorspelbaarheid is een onderdeel van elk systeem dat vatbaar is voor ‘fat tails‘, de ‘zware staarten’ aan de uiteinden van de Gauss-curve van de kansberekening. Die ‘zware staarten’ worden bepaald door zeldzame gebeurtenissen die ik ‘zwarte zwanen’ genoemd heb.

Vandaag leiden voorspellingen alleen maar tot meer risiconeming en een opeenhoping van broze beleggingen in de ‘staarten’. In mijn nieuwe boek Antifragile: Things that Gain from Disorder is Fat Tony een nuchtere jongen uit Brooklyn. Hij dankt zijn succes aan zijn credo dat de enige veilige voorspelling die gemaakt kan worden, is dat wie zijn activiteiten baseert op voorspellingen, uiteindelijk ten onder gaat. Dus kiest Fat Tony consequent voor de andere keuzemogelijkheid.

We moeten dus niet voorspellen wat er in 2013 staat te gebeuren, we moeten zeggen wat er moét gebeuren. Ik heb vier suggesties, allemaal eenvoudige ingrepen, die ik ‘heuristisch’ noem — praktische en solide regels die stoelen op ervaring — en die de broosheid van het economische systeem kunnen tegengaan. Ik heb ze gekozen omdat ze tegelijk eenvoudig en hoogst doeltreffend zijn.

Mijn eerste suggestie is om het idee van ‘te groot om te falen’ te laten voor wat het is. Een onderneming die door de belastingbetaler gered moet worden, mag niemand van haar personeel nog meer betalen dan de overeenkomstige ambtenarenwedde. Zo’n regel moedigt ondernemingen aan om klein genoeg te blijven, zodat ze niet gered moéten worden.

Mijn tweede aanbeveling is dat wie begint in een publieke functie moet beloven dat hij later niet meer dan een vastgesteld bedrag zal verdienen in de privésector; de rest moet naar de belastingbetaler gaan. Dat bevordert de oprechtheid in de openbare dienst — waar de werknemers zogezegd onderbetaald zijn wegens de emotionele genoegdoening die ze krijgen door voor de maatschappij te werken. Het zou bewijzen dat ze niet in de openbare sector zitten als investering in hun carrière. Nu is het zo dat een ambtenaar regels kan opstellen die gunstig zijn voor bijvoorbeeld de banksector en vervolgens naar Goldman Sachs trekt om het verschil tussen zijn huidige wedde en het markttarief te recupereren.

Ten derde moeten we de managers dwingen om een deel van de verliezen te slikken. In tegenstelling tot de perceptie onder de bevolking, zijn managers geen ondernemers en al zeker geen grote pleitbezorgers van het kapitalisme. In de voorbije twaalf jaar heeft de beurs in de Verenigde Staten de beleggers bijna 2 biljoen dollar gekost. Vermits de managers voor bonussen werken, zou men denken dat ze zoiets gevoeld hebben. Jammer genoeg niet: wegens de opties die in hun beroep diep ingeburgerd zijn, hebben managers meer dan 400 miljard dollar aan compensatie ontvangen.

Laten we ten slotte het risicomanagement dat ‘value at risk‘ genoemd wordt en bij banken populair is, uit de wereld bannen. Eigenlijk gaat het om een zuiver intellectuele vorm van fraude die banken toelaat meer risico’s te nemen in de ‘staarten’ van de kansberekening. JP Morgan verloor in 2012 miljarden met transacties waarvoor de value at risk een erg kleine blootstelling in de staarten voorspelde. Maar er zijn andere kwalijke financiële constructies die blijven bestaan, gewoon omdat diegenen die ze doceren en toepassen, er zelf geen schade van ondervinden.

Als ook maar een van mijn vier wensen uitkomt, dan wordt 2013 een goed jaar.

Tal van kwalijke financiële constructies blijven bestaan, gewoon omdat diegenen die ze doceren en toepassen, er zelf geen schade van ondervinden.