Vergeet de retoriek

Zondag 20 mei stapten 10.000 à 20.000 betogers door de straten van Brussel om hogere sociale uitkeringen te eisen. Een dag later antwoordde premier Guy Verhofstadt ( VLD) al met de officiële aankondiging van een rondetafelconferentie over de sociale zekerheid. Bovendien voorziet de begroting van 2002 10 miljard frank om de sociale uitkeringen te verhogen. En voor de begroting van 2003 werden “voldoende middelen” beloofd om de hervorming waartoe beslist zal worden, gestalte te geven.

Klinkt mooi. Wie kan er nu tegen een verhoging zijn van uitkeringen die aan de armsten van de maatschappij worden gegeven? Wie zal er werklozen, bestaansminimumtrekkers, gepensioneerden, zieken enzovoort een frank ontzeggen? Zelfs een liberale premier kan dat toch niet? En zeker niet een socialistische minister van Sociale Zaken ( Frank Vandenbroucke, SP). En toch verraadt premier Verhofstadt hiermee een van de basisprincipes van de paars-groene regering: de actieve welvaartstaat.

Deze regering zou een einde maken aan de oude politiek waarbij passieve maatregelen zoals sociale uitkeringen de kern uitmaakten van het sociaal beleid. De uitkeringstrekkers zouden worden “geactiveerd”. Ze zouden worden aangezet om werk te zoeken of opleidingen te volgen die hen later aan een job kunnen helpen.

De regering heeft op dit vlak al verdienstelijk werk geleverd. Zo werden nogal wat maatregelen genomen om de werkloosheidsval te dichten. Die val betekent dat het nauwelijks interessant is om te gaan werken omdat het financieel gewin peanuts is en in sommige perverse gevallen zelfs negatief. De werkloosheidsval werd voor een stuk gedicht. Een verhoging van de sociale uitkeringen dreigt die inspanningen weer teniet te doen.

De regering moet zich blijven concentreren op het creëren van jobs. Werk is de beste methode om armoede te vermijden. En jobs creëer je onder meer door een lastenverlaging voor bedrijven. Wat de onzin aantoont van redeneringen dat je toch geen hogere uitkeringen kan weigeren als je lastenverlagingen aan de rijke bedrijven toekent.

Natuurlijk moeten de ‘ongelukkigen’ niet aan hun lot worden overgelaten. Wie bijvoorbeeld zonder werk valt, moet worden geholpen. En daar is zelfs ruimte voor verhoging. Wie vandaag pakweg 60.000 frank netto verdient en morgen werkloos wordt en terugvalt naar 30.000 frank, heeft een probleem. Die ongelukkige mag een hogere sociale uitkering krijgen. Maar moet hij die hoge sociale uitkering ook nog een jaar later krijgen? Neen, de uitkering moet dalen en een incentive worden om weer aan de slag te gaan. Hier is geen ruimte voor verhoging.

Wie toch uit de boot blijft vallen, moet niet aan zijn lot worden overgelaten. Integendeel, de inspanningen om hem weer in de maatschappij te trekken, moeten worden verhoogd. Meer opleidingen, projecten sociale economie en andere creatieve methoden, dat is de betekenis van de actieve welvaartstaat.

Vergeet de retoriek van de armen die niets krijgen en de rijken die alles krijgen. Het is een vals beeld dat contraproductief is. Premier Verhofstadt weet dat ook, hij durft het alleen niet te zeggen.

Guido Muelenaer