VERDWIJNT SABENA ?

Vorige week berichtte onder meer Trends over een vereffeningsscenario voor Sabena. De aanhoudende verliezen van de nationale luchtvaartmaatschappij zinnen Swissair dat begin 1995 voor 6 miljard frank 49,5 % van de aandelen verwierf niet. In 1995 was er een negatief ondernemingsresultaat van 2 miljard frank voor de nv Sabena en 1,6 miljard frank voor de Sabena-groep geconsolideerd. In 1996 zullen de verliezen minstens 3 miljard frank bedragen. En ook de resultaten van januari 1997 blijken desastreus te zijn. Het beursgenoteerde Swissair lekte dan maar, via een publiek optreden van Sabena-voorzitter Paul Reutlinger op een bijeenkomst van de European Aviation Club, dat Swissair zijn investering in Sabena wel eens in één pennentrek zou kunnen afschrijven in het boekjaar 1996.

Met het afschrijven van de investering heeft Swissair ook de handen vrij om Sabena te ontmantelen. Volgens dit scenario zouden catering, afhandeling en technisch onderhoud naar Swissair gaan. Het netwerk zou worden verdeeld tussen Delta Air Lines (vluchten naar VS), Crossair en Virgin Express (Europese vluchten) en Swissair (het Afrika-net). De Sabena-directie ontkent met klem dat een dergelijk plan bestaat, maar formele ontkenning behoort nu eenmaal tot de communicatiestrategie van dit bedrijf. Trends vroeg Herman De Croo niet in zijn hoedanigheid van VLD-voorzitter, wel als voorzitter van het Comité der Wijzen dat in 1993 voor de Europese Commissie een analyse van de Europese luchtvaart maakte of een dergelijk vereffeningsscenario tot de mogelijkheden behoort en of de Belgen Sabena überhaupt zullen missen.

TRENDS. Van 1981 tot 1985 was u minister van Verkeerswezen. U had toen ook een vereffeningsscenario voor Sabena ?

HERMAN DE CROO. Begin de jaren tachtig zag de situatie van Sabena er catastrofaal uit. De Sabena-bestuurders zijn toen bij de toenmalige voorzitter van de rechtbank van koophandel, Jean-Louis Duplat, uitgenodigd in het kader van de zogenaamde knipperlichtenpolitiek ( dépistage). Dat vormde een onderdeel van een schoktherapie die ik had voorzien voor Sabena. Ik liet ook doorschijnen dat ik contacten had met een Amerikaanse onderneming om Sabena indien nodig te liquideren. En op de begroting had ik op de plaatsen waar vroeger bedragen stonden voor Sabena, een streepje gezet.

U heeft het faillissement nochtans niet doorgeduwd ?

Er zijn toen veel positieve reacties gekomen. Zo was er onder meer een referendum bij het Sabena-personeel, waar tegen de zin in van de vakbonden 68 % van de personeelsleden mijn voorstellen aanvaardde. Concreet werden alle wedden en lonen die hoger waren dan de minimumlonen met 17 % verminderd, er zouden 1250 personeelsleden afvloeien, er werden bestemmingen geschrapt en er werd nieuw kapitaal aangetrokken. U weet wel, via de fameuze De Croo-aandelen die een vast rendement van 10 % opleverden. Ter ondersteuning hebben we alle schulden uit het verleden kwijtgescholden. En ten slotte beloofden we Zaventem ook een nieuwe luchthaven.

Sabena is nog even ziek als toen ?

Onder mijn opvolger de huidige premier Dehaene heeft Sabena meer dan 3000 mensen aangeworven, en dat terwijl ik personeel had laten afvloeien. Idioot toch ? Bovendien wilden de rooms-rode regeringspartijen niet samenwerken met een privé-maatschappij zoals British Airways. Ze zijn met de Franse regering en de Mitterrand-boys van Air France gaan praten, zonder kennis van zaken. Onder staatsmaatschappijen dacht men beter overeen te komen. Het avontuur is verkeerd afgelopen. Godzijdank zijn we nog op Swissair gevallen, dat een voet in de Europese Unie wou.

De Zwitsers merken vandaag dat Sabena een bodemloos vat is.

Sabena is sterk op Afrika, een continent dat doodbloedt. Op Amerika worden we doodgeconcurreerd. Naar het Verre Oosten, waar de economie boomt, vliegen we niet. En in Europa, waar Sabena een mooi netwerk heeft, hebben we de laagste bezettingsgraad van alle Europese maatschappijen. Sabena ligt zelf aan de basis van haar problemen. De maatschappij is in een zwart gat terechtgekomen.

Iedereen gaat ervan uit dat tijdens het liberaliseringsproces van de Europese luchtvaart enkele luchtvaartmaatschappijen zullen verdwijnen, door faillissement of fusie. Ook Sabena ?

Dat is mogelijk. Luchtvaart is een gewone business geworden, ze werkt volgens de wetten van de markt. Onze chocolade is Zwitsers geworden, onze suiker Duits. Onze luchtvaartmaatschappij zal misschien Zwitsers worden en alleen nog de naam Sabena behouden zoals de sigaretten Belga en Boule d’Or.

U meldt enerzijds dat de Belgische belastingbetaler jaarlijks 2,5 miljard frank afdraagt voor Sabena aan renteaflossingen, sociale lasten uit het verleden. Maar tegelijk verwijt u de huidige Belgische regering dat ze Sabena volledig verwaarloost ?

De Belgische staat is toch nog altijd meerderheidsaandeelhouder. Ik zou als minister van Verkeerswezen initiatieven nemen. De regering blijft echter passief onder het voorwendsel dat ze van de Europese Comissie niet langer mag subsidiëren. Dat is misschien wel zo, maar een aandeelhouder moet toch zijn verantwoordelijkheid opnemen. Ik verwijt de huidige regering laksheid, ambtelijke benadering, politisering… allemaal contraproductieve prutserijen.

Stel : Sabena verdwijnt. Vanaf 1 april 1997 is het Europees luchtruim volledig open en kan elke luchtvaartmaatschappij met minstens 50 % Europees kapitaal overal naartoe vliegen in de EU. Ook naar Zaventem om de ex-Sabena-passagiers op te pikken ?

De liberalisering begon in 1987. We hebben er twaalf jaar over gedaan, in drie opeenvolgende golven. Waar gaan we naartoe, enfin ? Als Sabena verdwijnt, kan de consument inderdaad elke carrier nemen die hij wenst. Maar Zaventem zal dat aanvankelijk zwaar voelen : Sabena zorgt voor een kwart van het luchtverkeer op Zaventem.

U wou indertijd Zaventem boven de flag carrier Sabena stellen ?

Zoals wij ervoor opteerden om Antwerpen uit te breiden boven steun aan Ahlers of CMB. Indien wij dat niet hadden gedaan, zouden wij nu een zieke vloot en een kleine haven hebben gehad. Nu hebben wij een grote haven en geen vloot meer. Wat is het beste ?

CATHY BUYCK

HERMAN DE CROO (COMITE DER WIJZEN) De regering verschuilt zich achter de Europese Commissie om geen initiatieven rond Sabena te moeten nemen.