Van aerobics tot body styling

Fit zonder pijn

Een zachte buik, stramme spieren of een loom gevoel ? Een fitnessprogramma strijkt alle plooien glad. Of zou dat moeten doen. Op het Brusselse universitair sportcentrum vroegen we hoe het wel en niet moet.

TEKST : LUC DE DECKER / ILLUSTRATIE : Nico

Toen Winston Churchill op zijn negentigste verjaardag gevraagd werd hoe hij erin slaagde in zo’n goede fysieke conditie te blijven, antwoordde hij snedig : “Omdat ik nooit sport gedaan heb.” Zijn hele leven lang hield de excentrieke politicus vol dat sport niet gezond is. Vreemd genoeg wuift Frank Dewitte (Sportgeneeskunde Vrije Universiteit Brussel) die balorige boutade niet zonder meer weg als gevaarlijke onzin : “Het komt erop aan hoe men sport bedrijft. Met een goede opbouw, voldoende rust en een stevige voorbereiding kan je veel aan. Maar velen kopiëren in hun drang naar sport of lichaamsbeweging de fouten die ze al op andere domeinen in hun leven maken. Ze willen te veel te vlug. Het wordt prestatiedrang. Dan ben je goed fout bezig, tenzij je een professionele sporter bent. Maar niemand heeft ooit beweerd dat topsport gezond is.”

Een Elfstedentocht

schaatsen of een marathon lopen hoeven we niet meteen. We willen ons echter wel goed in ons vel voelen en verlost worden van het oprukkende buikje en slappe bovenarmen. Naar een fitnesscentrum stappen of onmiddellijk allerhande ingewikkelde toestellen hijsen, sleuren en trekken zien we echter niet zitten. Kunnen we dat dagelijkse kwartiertje beweging gewoon niet thuis op het tapijt uitzweten ?

“Een dagelijks kwartiertje is onvoldoende om je fit te houden. Laat je niets wijsmaken door zulke comfortabele slogans”, waarschuwt Frank Dewitte. “Maar het is een goed begin. Iemand die geregeld enkele lichaamsoefeningen uitvoert, wordt lichaamsbewust. Je leert je lichaam kennen en gaat automatisch minder zondigen. Mettertijd werk je op een spontane wijze preventief. De klachten zullen verminderen en misschien wel verdwijnen.”

“Verwacht van een half uurtje fitness, fietsen of joggen vooral geen mirakels”, voegt Dewitte er onmiddellijk aan toe. “Op zich is dat best positief, maar wat ben je ermee als je ook niet let op je houding, je voeding, voldoende water drinken en voldoende rust ? Het ene helpt niet zonder het andere.”

Dewitte, zelf een fervent sporter, ziet velen hun gezondheid alleen maar schaden door een verkeerd gedragspatroon : “Iemand heeft de hele dag zwaar onder stress gestaan, heeft geen tijd genomen om fatsoenlijk te eten en te drinken, spurt met de auto naar huis en rept zich daar om zijn fitnessprogramma of loopparcours snel te kunnen afwerken. Die doet zijn lichaam meer kwaad dan goed.”

Ontspannen

is belangrijker dan inspannen. Genieten van je beweging, van je oefening, van je lichaam is belangrijker dan het zweet. Die tip fungeert als leidraad in Dewittes betoog. Stop de tijd, haal flink adem en bereid zowel je geest als je lichaam voor op een gezonde portie beweging. “Uiteraard mag je de 20 kilometer van Brussel meelopen als je dat zo graag wil, maar besef dan wel dat zoiets niet na zes weken training kan. Zulke prestaties zijn slechts het gevolg van een levenspatroon. Keer oorzaak en gevolg niet om.”

Als we blijven aandringen op enkele tips om zonder verdere voorbereiding en zonder begeleiding thuis enkele oefeningen uit te voeren, aarzelt Dewitte. “Op de boeken en video’s met fitnessprogramma’s staat steevast dat de oefeningen enkel bedoeld zijn voor gezonde mensen, dat het uitvoeren ervan bij ongeschikte omstandigheden zoals te hoge temperaturen schadelijk kan zijn en dat iedereen op geregelde tijdstippen een arts moet raadplegen, zeker voor hij begint. Vanzelfsprekend worden zulke boodschappen erbij geplaatst om verantwoording te kunnen afwijzen bij eventuele schadeclaims. Maar die raad is meer waard. Begin niet zomaar als je jarenlang niet achter je bureau vandaan gekomen bent.”

Zwemmen, fietsen en roeien schuift Dewitte naar voren als de ideale beweging. Wie het huis niet uit wil om te sporten, hoeft niet te wanhopen. Een goede hometrainer en een roeibank vind je gemakkelijk. “Met een half uurtje los fietsen kan je moeilijk iets verkeerds doen. Dat is ideaal om zonder voorbereiding te gaan bewegen. Ook de roeibank kan weinig schade aanrichten als je in het begin niet te veel hooi op de vork neemt. Daarmee gebruik je al je spieren. Wil je ook andere toestellen gebruiken, heb je goede uitleg en liefst ook begeleiding nodig.”

Wie een aantrekkelijk programma zoekt zonder gebruik te maken van een of ander toestel, vindt zijn gading in een stapel boeken en video’s. Jane Fonda leek er lange tijd een patent op te hebben. “Er is niets verkeerds met de video’s van Fonda”, commentarieert Dewitte. “Juist omdat ze het voorzichtig aanpakt en haar oefeningen goed gefundeerd zijn.”

De ook al Amerikaanse Callan Pinckney stak Fonda al gauw naar de kroon als fitnesscoryfee. Ze ontwierp een methode die ze prompt als geregistreerd merk liet beschermen : callanetics. Haar boeken verschijnen zowat in alle talen. Zopas kwam Een leven lang fit met Callanetics uit (Bruna, 190 blz., 595 fr.). Dewitte : ” Callanetics is een gevoelige verbetering van aerobics, dat met vrij vlugge en ingewikkelde bewegingen werkt. Callanetics verloopt trager. Je krijgt meer controle over je lichaam. Elke beweging wordt een tijdje aangehouden. Het leert je luisteren naar je lichaam.”

Body styling

of figuurtrainen is de jongste trend in de fitnesswereld. Dewitte begroet de rage enthousiast : “We leren alle spieren gebruiken, ook degene die je in het sedentaire leven niet meer zo vaak activeert. We richten er ons tot één spier per oefening.”

In The Supple Body gaat Sara Black niet alleen in op figuren uit body styling, ze stelt ook een eigen programma op, dat aandacht heeft voor het geheel, voor lichaam en geest. Het boek is kenschetsend voor de huidige holistische, zeg maar globale benadering. Wijsheden uit oosterse meditatie- of ontspanningstechnieken worden op een no nonsense wijze geïntegreerd. Er wordt ook andacht geschonken aan het lichaam, ontspanningsoefeningen en een correcte ademhaling. Zelfs die fundamentele beweging voeren we lang niet altijd op een juiste manier uit. Uiteraard heeft Black ook heel wat aandacht voor de warming up en het stretchen, het rekken van de spieren voor men aan de oefeningen begint. Haar boek werd onlangs vertaald onder de titel Voel je fit (Van Dishoeck, 144 blz., 695 fr.).

Geen tijd ? Geen plaats ? Zelfs voor deze drogredenen biedt Sara Black een noodoplossing. Met een stoel als enige attribuut geeft ze enkele kantooroefeningen. Een voorbeeld ter introductie : terwijl u gemakkelijk op een stoel zit met uw voeten plat op de vloer, tilt u uw rechterbeen op en strekt u het recht voor u uit. Vooraleer u het been langzaam laat zakken, buigt u uw voet tien keer op en neer. Vervolgens herhaalt u de beweging met het linkerbeen. Klaar ?