Hoe lang nog duren de wittebroodsweken voor de Duitse bondskanselier? Opiniepeilingen geven Angela Merkel (CDU) een populariteitsscore van 80 %, het hoogste percentage ooit voor een bondskanselier. Merkel was de feitelijke winnaar van de Europese top half december 2005. De conjunctuur zwengelt aan, de wereldkampioenschappen Voetbal in juni geven mogelijk een extra por. En Merkel geeft de Duitsers vooral een goed gevoel. Vertrouwen is belangrijk in een land waar koning zelftwijfel regeert.
Toch blijven de lichten oranje knipperen. In januari steeg het aantal werklozen weer boven de 5 miljoen. Ambtenaren legden het werk neer tijdens de grootste staking sinds veertien jaar. De metaalvakbonden eisen fikse loonsverhogingen. Volkswagen kondigde op vrijdag 10 februari tot 20.000 ontslagen aan. De verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar wordt een probleem. En op internationaal vlak zouden de atoomperikelen met Iran kunnen uitdraaien op een zwaar conflict.
Is de benoeming van Jens Weidmann een teken dat de speeltijd voorbij is? Op woensdag 15 februari werd de amper 37-jarige voorgesteld als de nieuwe hoofdeconoom van Merkel. Of voluit Leiter der Abteilung IV im Bundeskanzleramt. In die sleutelfunctie coördineert Weidmann het economische, financiële en arbeidsmarktbeleid in Duitsland. Hij wordt de verplichte aanspreekpartner voor allerlei lobbygroepen, werkgeversverenigingen, individuele bedrijven en andere vliegen die rond de macht cirkelen. Als Merkel een afspraak heeft met een buitenlandse of binnenlandse ondernemer, zal Weidmann van de partij zijn.
Deze economische sluiswachter voor Vlaamse investeerders naar de bondskanselier, is ook in eigen land nog vrij onbekend. Maar een blik op zijn carrière leest als de sollicitatiebrief van de ideale schoonzoon.
Weidmann werd in 1968 geboren in Solingen, in het Ruhrgebied. Hij studeerde economie aan de universiteiten van Bonn en Aix-en-Provence. Met een doctoraat over het monetaire beleid in de eurozone onder de arm, vertrok hij in 1997 naar Washington, als medewerker van het Internationaal Muntfonds. Weidmann bleef er twee jaar.
Die ervaring komt hem ook van pas bij de huidige functie. Bondskanselier Angela Merkel werd onder meer getipt over het aanstormende talent door Horst Köhler. De Duitse president kent als gewezen algemeen directeur de IMF-stal door en door. Köhler, in mei 2004 tot president verkozen met de uitdrukkelijke steun van Angie, vergroot daarmee ook zijn eigen invloed. Köhler liet al meermaals weten dat hij geen genoegen neemt met een ceremoniële functie. Straks moet de president ook zijn handtekening zetten onder de ontwerpbegroting voor het lopende jaar. Opnieuw zal Duitsland een van de normen van Maastricht – een begrotingstekort van drie procent – overschrijden. Met zijn vertrouweling Weidmann naast de bondskanselier, zal de president zwaarder wegen.
Want Weidmann pleit, net als de president, voor ingrijpende hervormingen in Duitsland. In augustus 1999 ruilde hij zijn werkstek in Washington voor een post in Wiesbaden, als secretaris-generaal van de Sachverständigenrat. Die raad van vijf wijzen brengt jaarlijks een lijvig rapport uit met aanbevelingen voor het Duitse economische beleid. Jens Weidmann drukte er zijn stempel op. In het werkjaar 2002-2003 kwam de raad met een verslag op de proppen dat ruime weerklank kreeg. Het ‘Twintigpuntenprogramma voor werkgelegenheid en groei’. De inleiding van het rapport verwijst uitdrukkelijk naar de grote bijdrage van Jens Weidmann. Het sleutelelement is een soepeler arbeidsmarkt. Vooral aan de onderkant van de markt moet de flexibiliteit toenemen, met bijvoorbeeld lagere brutolonen. Ook de financiering van de gezondheidszorg moet meer los van de sociale (werkgevers)bijdrage. Daarnaast kreeg de federale regering een veeg uit de pan voor het oplopende begrotingstekort.
In mei 2003 trok Jens Weidmann richting Bundesbank in Frankfurt. De macro-econoom en expert in monetair beleid kon er zich ten volle uitleven, als directeur van de afdeling monetair beleid en analyse. Toch heeft dat jarenlange studiewerk van Weidmann geen wolkenbewoner gemaakt. De studax heeft een neus voor actuele economische thema’s. Hij kan complexe (macro)economische thema’s heel eenvoudig communiceren.
Bij de Bundesbank staat hij bekend als vlot in de omgang, een aangename kerel. Een goede afdelingsdirecteur ook. Pragmatisch en onbevooroordeeld analyseert hij economische vraagstukken. Bij hem primeren de empirische gegevens. Slechts op basis daarvan zal hij economische aanbevelingen geven.
Maar volstaat die pragmatische neus in Berlijn? Politieke terreinervaring, intriges en valkuilen zijn hem wellicht vreemd. Weidmann treedt op als de coördinator van de ministeries van Financiën en Economie. Maar die departementen zweren bij hun onafhankelijkheid.
Kan de vrij jonge en politiek onervaren Weidmann wel zijn stempel zetten? Want met de Grote Coalitie slikte bondskanselier Merkel de hervormingen van haar verkiezingsprogramma grotendeels in. Een van de eerste maatregelen van het nieuwe kabinet was een conjunctuurpakket van 25 miljard euro voor infrastructuur, opleidingen en regionale economie. Maar Weidmann vindt overheidsuitgaven die de economie moeten aanzwengelen maar niks. “In Japan leverde dat hooguit wat strovuur op,” liet hij in Der Spiegel optekenen.
Slaat hij vonken in Berlijn?
JENS WEIDMANN
Gewezen directeur van de afdeling monetair beleid van de Duitse Bundesbank.
Wordt hoofdeconoom van bondskanselier Angela Merkel.
Wolfgang Riepl
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier