URBANISME. Stad zonder stroom

Een gesprek met Mieke Vogels over het Antwerpen van vroeger, nu en later.

Er waait naar verluidt een nieuwe wind op het Antwerpse stadhuis. En die zou vooral te voelen zijn op het departement ruimtelijke ordening van schepen Mieke Vogels. Afstandelijkheid heeft plaats gemaakt voor openheid, luisterbereidheid en wil tot samenwerking.

PARTNER.

“Dat moet ook, ” stelt Mieke Vogels. “Antwerpen wil op vastgoedgebied de komende jaren een aantal doelstellingen verwezenlijken. De stad beschikt echter niet over de financiële middelen om dat zelf te doen. Toch kunnen we als volwaardige partner aan tafel gaan zitten met privé-investeerders : we bieden hen een vlotte afhandeling van hun dossier (hetgeen in het verleden nogal eens anders was) op voorwaarde dat hun projekt voldoet aan de voorwaarden die de stad Antwerpen oplegt. “

– IMMOTRENDS. En die zijn ?

– MIEKE VOGELS. Die hangen af van projekt tot projekt. Belangrijk is echter dat ze voldoen aan onze eis tot duurzaam en multifunktioneel bouwen. De voorbije 30 jaar zijn er te vaak wegwerpgebouwen neergezet. Panden die een bepaalde modetrend volgden, maar onbruikbaar werden wanneer die modetrend overwaaide. Neem als voorbeeld wat er gebeurd is met de buurt rond de Sint-Jacobsmarkt en de Kipdorpvest. Hier moesten jaren geleden woonhuizen wijken omdat grote verzekeringsmaatschappijen een zetel in de oude binnenstad wilden. Met het toenemende autoverkeer is de bereikbaarheid van deze gebouwen fors verslechterd. De verzekeraars wijken nu uit naar deSingel en de Brusselse Poort, en laten op Kipdorp leegstand achter, gebouwen die niet moduleerbaar en dus onbruikbaar zijn, kortom een verkommerde buurt. En wie draait op voor de renovatie van dit stadsdeel ? Juist, de stad.

– Laten we het even hebben over de kernpunten van uw beleid.

– Ik wil in de eerste plaats de draad van de “Stad aan de Stroom”-projekten weer opnemen. Althans de filozofie ervan. Door de verschuiving van de haven naar het noorden in de jaren ’70 verloor de Antwerpenaar de band met zijn stroom, de Schelde. Vroeger wandelden de Antwerpenaars op zondag over de kade en keken naar de boten uit alle delen van de wereld. Ze waren ervan overtuigd dat ze in de belangrijkste stad van de wereld woonden, in de metropool. Die zelfzekerheid leidde tot de bouw van duurzame panden, bestand tegen de tand des tijds.

Antwerpen zit momenteel letterlijk en figuurlijk zonder stroom. De verschuiving van de havenaktiviteit, het feit dat 60 % van de havenarbeiders buiten de stad woont, de parkeerstrook op de kaaien : allemaal elementen die ervoor zorgen dat Antwerpen van de Schelde vervreemde. Kristien Hemmerechts drukt het treffend uit : de Antwerpenaar woont met zijn achterste naar de Schelde.

– En dat wil u veranderen ?

– Inderdaad. In de eerste plaats via de heraanleg van de kaaien. De eerste faze, de heraanleg van de rijweg, is reeds aan de gang. De tweede faze, van de parkeerstrook achter de waterkeringsmuur een promenade maken, zal eveneens tijdens deze legislatuur uitgevoerd worden.

Tweede ingreep om van Antwerpen opnieuw een stad met een stroom te maken : de revitalizering van het Eilandje. De stad is hier eigenaar van 65 % van de gronden. Op deze terreinen moeten mensen kunnen wonen, winkelen en werken. Ik geloof rotsvast in de leefbaarheid van residentiële projekten op het Eilandje. Mensen wonen graag ergens waar de band met de natuur zichtbaar is. Bijvoorbeeld aan een rivier : de zekerheid van de opvolging van eb en vloed geeft de stadsbewoner een houvast.

– Die stadsbewoners worden echter alsmaar schaarser in aantal.

– We konstateren dat het gemiddelde inkomen van de Antwerpenaar daalt. Wie het zich kan veroorloven, trekt weg uit de stad. Om die mensen terug te halen, is het noodzakelijk dat we de stad aantrekkelijker maken. Ook de randstad. Die wordt alsmaar minder leefbaar door de druk van de mobiliteit. De randstad ontlasten, is daarom een andere doelstelling voor deze legislatuur.

Dat kan bijvoorbeeld door een beter openbaar vervoer te voorzien. We onderhandelen over een beleidsovereenkomst met de vervoersmaatschappij De Lijn. Die is bereid een aantal sneltramlijnen in te leggen. Bijvoorbeeld op de Bredabaan tot Brasschaat. En door tram 15 te laten vertrekken van in Boechout.

– Terug naar vroeger dus ?

– Precies. De bedoeling is dat pendelaars hun auto achterlaten aan de vertrekpunten van deze tramlijnen. Wie tot aan deSingel wil rijden met zijn wagen, zou hiervoor moeten betalen. En wie tot in het centrum wil nog meer. Op termijn moeten we ook werken aan de vermindering van het aantal vrachtwagens in Antwerpen en de randstad door de promotie van het vervoer per goederentrein of binnenschip. Maar dat valt buiten mijn bevoegdheid.

– U wil ook een andere verkeerscirculatie in de binnenstad. Welke veranderingen plant u ?

– Ik denk dat we niet anders kunnen dan de Leien beschouwen als een verkeersader. Hierrond moet parkeergelegenheid voorzien worden, zodat bezoekers de binnenstad te voet kunnen bereiken. Auto’s aan de rand van de stad tegenhouden, is mijns inziens niet realistisch. Evenmin als de huidige situatie trouwens : parkeergarages bij alle belangrijke gebouwen en plaatsen in de stad.

– Terug naar de kernpunten van uw beleid. U sprak reeds over de filozofie van Stad aan de Stroom. Wat staat er verder bovenaan uw agenda ?

– Enkel nog de bouw van duurzame panden toelaten en hergebruik en renovatie aanmoedigen. Aannemers en promotoren jammeren dat bouwen als 50 of 100 jaar geleden niet meer betaalbaar is. Maar een tijdloos gebouw met persoonlijkheid is een visitekaartje voor zowel de promotor en de aannemer die het pand tot stand brachten, als voor de onderneming die er zijn intrek in neemt. Waarom nog reklamebudgetten uitgeven aan dure tv-spotjes. Een interessant en duurzaam gebouw haalt de pers en geeft een onderneming evenveel en zelfs meer uitstraling.

En wat hergebruik betreft : ik krijg hier dagelijks aanvragen voor de bouw van kantoorpanden. Terwijl we in Antwerpen met enorm veel leegstand kampen. Ook oude gebouwen kunnen aangepast worden aan de moderne behoeften op gebied van technische uitrusting en modulering. Hergebruik en duurzaamheid : laat ons het de groene draad van mijn beleid noemen.

GEERT WELLENS

MIEKE VOGELS Hanzestedenplaats-projekt van de groep Metropool 2000 kan niet in zijn huidige vorm.

MIEKE VOGELS Terugkeer naar duurzaamheid en kwaliteit.