Transparantie in vastgoedland

WAT KOST EEN APPARTEMENT IN UW STRAAT Statistieken maken het enkel mogelijk trends te detecteren voor een regio, een stad of een wijk. © BEL

Er gaan almaar meer stemmen op om alle gegevens over vastgoedtransacties openbaar te maken, zodat iedereen op gelijke voet staat. In een markt die in België nog weinig transparant is, kan dat het vertrouwen vergroten, zowel bij de kopers als bij de verkopers.

Over de vastgoedmarkt bestaan al jaren allerlei soorten statistieken. Ze zijn afkomstig van de federale overheidsdienst Economie, de notarissen, het makelaarskantoor Trevi, de deskundige landmeters van Brussel, het taxatiebureau de Crombrugghe & Partners, enzovoort. Ze worden kwartaal na kwartaal in de pers gepubliceerd, soms met, soms zonder analyse. Ze zijn een bron van informatie en een leidraad voor kandidaat-kopers of -investeerders. Maar al die bronnen hebben één ding gemeen: er zijn grenzen aan hun nauwkeurigheid. Elke barometer heeft zijn fouten en zijn kwaliteiten.

Hoewel de statistieken het mogelijk maken trends te detecteren voor een regio, een stad of zelfs een wijk, geven ze de waarde van een woning niet nauwkeurig genoeg weer, omdat elementen ontbreken (ligging, kenmerken van de woning, staat van de renovatie) “Dat is problematisch”, zegt Roland Gillet, econoom en professor aan de Sorbonne (Parijs 1) en de ULB (Solvay). “Elk pand is uniek, dus het veralgemenen van de prijzen is een delicate oefening. Betere informatie lijkt me daarom essentieel en in het algemeen belang te zijn.”

Buitenland

Daarom willen almaar meer spelers de gegevens over vastgoedtransacties openbaar maken. In sommige landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Frankrijk, zijn al stappen in die richting ondernomen. In Frankrijk bestaat een officiële website (www.app.dvf.etalab.gouv.fr) met de gegevens die de notarissen verstrekken bij de registratie van vastgoedtransacties. Met een paar klikken op een kaart kan een particulier zien voor welke prijs het huis van zijn buurman is verkocht, exclusief notariskosten en makelaarskosten. De site bevat gegevens over vastgoedtransacties over de afgelopen vijf jaar. Oudere transacties zijn niet langer representatief voor de markt van nu, oordeelde de Franse regering. Het instrument zal later nog worden aangevuld met gegevens over het bouwjaar, de staat van het onroerend goed enzovoort.

Natuurlijk is het nuttig de gemiddelde verkoopprijs van een huis in Brussel te kennen. Maar wie op het punt staat een huis in Elsene te kopen, wil vooral weten voor welke prijs vergelijkbare huizen in de directe omgeving zijn verkocht” Pieterjan Vandooren, Rockestate

“Hun is een open-sourceplatform”, legt Pietjan Vandooren, de oprichter van het databedrijf Rockestate. Hij ijvert voor transparantie over vastgoeddata. “De Belgische regering kan het dus gemakkelijk en tegen een lagere kostprijs overnemen. Voor veel mensen is de aankoop van een huis de belangrijkste financiële transactie van hun leven. Gestructureerde informatie over de prijzen van andere verkopen zou de vastgoedmarkt transparanter en eerlijker maken. De cijfers die nu in omloop zijn, zijn te algemeen. Natuurlijk is het nuttig de gemiddelde verkoopprijs van een huis in Brussel te kennen. Maar wie op het punt staat een huis in Elsene te kopen, wil vooral weten voor welke prijs vergelijkbare huizen in de directe omgeving zijn verkocht. Daarom is het in het belang van de burgers dat de overheid die gegevens openbaar maakt.”

APPARTEMENT TE KOOP Deskundigen pleiten al jaren voor een objectieve index van de vastgoedprijzen in België.
APPARTEMENT TE KOOP Deskundigen pleiten al jaren voor een objectieve index van de vastgoedprijzen in België.© BEL

Het is in ons land wel mogelijk gegevens over vastgoedtransacties te raadplegen. Daarvoor moet je naar Brussel, naar de Administratie Rechtszekerheid, het kantoor dat de vroegere registratie- en hypotheekkantoren omvat. Maar alleen specialisten maken er gebruik van. En je moet betalen voor de informatie.

Vertrouwen

Deskundigen pleiten al jaren voor een objectieve index van de vastgoedprijzen in België. Ook politiek lijkt er nu een opening te komen. “We zijn een wet aan het opstellen, die het mogelijk maakt die gegevens openbaar te maken”, zegt het Brussels Parlementslid Christophe de Beukelaer (cdH). Hij ondervroeg de Brusselse minister Sven Gatz (Open Vld) in het Brussels Parlement over de zaak, en vroeg zijn collega Georges Dallemagne hetzelfde te doen op het federale niveau met minister van Financiën Alexander De Croo (Open Vld). “Als de burger over dezelfde informatie beschikt als de notarissen, de banken, de promotoren enzovoort, kan hij een eerlijker prijs krijgen”, gaat De Beukelaer verder.

Als de burger over dezelfde informatie beschikt als de notarissen, de banken, de promotoren enzovoort, kan hij een eerlijker prijs krijgen” Christophe de Beukelaer, Brussels Parlementslid

Maar die professionele spelers lobbyen voor het behoud van hun privileges.

“Transparantie zou betekenen dat ze niet langer een stapje voor hebben op de gewone burger”, voegt Pietjan Vandooren eraan toe. “Vastgoedtransacties zijn nog te ondoorzichtig.”

“De notarissen trekken de kaart van de transparantie”, stelt notaris Renaud Grégoire, de woordvoerder van de Koninklijke Federatie van Belgisch Notariaat. “Als de overheid dat vraagt, staan we open voor het openbaar maken van transacties. Alles wat de toegang tot onroerend goed vergemakkelijkt, moet worden versterkt. De maatschappij eist almaar meer transparantie over prijzen. Als we de prijs van uw auto weten, waarom dan niet de prijs van uw huis? Een instrument dat dat mogelijk maakt, zal misschien een of twee jaar de nieuwsgierigheid van sommigen bevredigen. Maar dat soort interesse zal wegebben.”

Privacy

Roland Gillet voegt eraan toe: “Het lijdt geen twijfel dat vrij toegankelijke informatie de koop- en verkoopbeslissingen gemakkelijker maakt. In een ondoorzichtige markt heeft de verkoper de neiging de prijs te hoog te zetten, om zijn belangen te beschermen. Maar als beide partijen erop kunnen vertrouwen dat de prijs goed is, verloopt de verkoop gemakkelijker. Vertrouwen is goed voor de markt.”

Transparantie over vastgoedtransacties heeft uiteraard voor- en nadelen. De grootste struikelsteen is de bescherming van de privacy. “Ik denk dat het onevenwicht in de beschikbaarheid van de informatie op de vastgoedmarkt moet opwegen tegen het recht op privacy”, oordeelt Christophe De Beukelaer. “De gevraagde transparantie zal geen revolutie veroorzaken. Je kunt nu al een idee krijgen van de prijs van het huis van de buren. We willen gewoon de informatie verfijnen.”

Wat zou de openbaarheid van de prijzen betekenen voor het beroep van makelaar? “Ze zullen zichzelf moeten heruitvinden”, denkt Pietjan Vandooren. Maar over het algemeen wordt ook daar geen aardverschuiving verwacht. Hun kennis van de markt en hun expertise in de verkoop van vastgoed blijft waardevol. Elke woning is immers anders. Zowel in de Verenigde Staten als in het Verenigd Koninkrijk, twee landen met een transparante vastgoedmark, verloopt 95 procent van de verkopen nog altijd via een makelaar.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content