Traagheid.

Het interview in deze Trends met spoorwegbaas Karel Vinck doet onwillekeurig denken aan de titel van die magisch-realistische roman van Johan Daisne, ‘De trein der traagheid’. Drie passagiers mijmeren over de gelukzaligheid van het leven, net voor hun treinongeval. Maar terwijl ze beseffen hoe goed het leven wel is, zijn ze eigenlijk al morsdood. Vrij vertaald naar de hedendaagse politieke realiteit: Guy Verhofstadt ( VLD), Steve Stevaert ( SP.A) en Elio Di Rupo ( PS), euforisch en sloom door de verkiezingsroes, denken dat ze dit varkentje – de NMBS – wel zullen wassen. Maar de machine van de rustig voortrollende locomotief heeft het al lang begeven.

De nationale spoorwegmaatschappij worstelt vandaag met een schuld van ten minste 5,84 miljard euro, of 2 % van het bruto binnenlands product. De cashflow is negatief: 1 miljard euro per jaar. En met haar 41.840 werknemers is ze een van de grootste werkgevers in dit land. De sluiting van alle lijnen die niet break-even draaien alleen al – een logische voorwaarde voor een positieve cashflow – zou 8000 tot 10.000 banen op de tocht zetten. “Het verbaast me dat de overheidsbedrijven, en zeker de NMBS, nooit een thema zijn geweest in deze verkiezingen,” zegt Karel Vinck in het vraaggesprek (zie blz. 28).

De wet van de traagheid, heet zoiets. Paars in spe verkneukelt zich in het hernieuwde mandaat van de kiezer, maar een aantal fundamentele problemen blijven onaangeroerd: het gezondheidsbudget, de pensioenproblematiek, mobiliteit, Kyoto en de kernuitstap, de administratieve vereenvoudiging. Andere hete hangijzers worden verdaagd: een nieuwe lastenverlaging lijkt nu op korte termijn heel moeilijk te worden en een verdere belastingverlaging komt pas vanaf 2006.

De 1,3 % vooruitgang die de VLD bij de jongste verkiezingen boekte zou wel eens een fenomenale terugslag kunnen geven voor de liberale partij. Vele kiezers gunden Verhofstadt & co. het voordeel van de twijfel. Het economische parcours dat de partij de voorbije vier jaar heeft afgewerkt, was niet om over naar huis te schrijven. Voor diverse ondernemers was paars-groen zelfs een regelrechte ontgoocheling. Zij kozen niettemin voor blauw als laatste toevluchtsoord tussen al het groene (wispelturige) en rode (dodelijk efficiënte) geweld. De CD&V bood een interessant alternatief – de tweede best scorende partij in onze nationale stemtest voor ondernemers (zie Trends, 8 mei) – maar miste duidelijk geloofwaardigheid.

Guy Verhofstadt krijgt nu een tweede en laatste kans om een aantal in ondernemerskringen zwaar beladen dossiers op een behoorlijke wijze af te werken. Lukt dat niet, dan dreigt de partij daarvoor in 2007 een dure rekening te betalen. Nu al lijkt een mogelijke Verhofstadt II niet onder een gunstig gesternte te starten. Het ondernemingsloket – hét boegbeeld van de administratieve vereenvoudiging – dat op 1 juli van start moet gaan, verkeert in een kafkaiaanse impasse (zie Briefing, blz. 14). De kans is bovendien groot dat de meeste sociale en financieel-economische sleutelposities in deze regering naar de socialisten zullen gaan (zie Vertrouwelijk, blz. 15).

Geldt de wet van de traagheid straks ook voor de VLD? In de roman van Daisne lijken de drie hoofdpersonages, zwevend tussen leven en dood, best in hun nopjes met het feit dat ze dood zijn. Als de CD&V het slim speelt, intern orde op zaken stelt en zijn eeuwige dilemma kan oplossen – kiezen tussen het ACV en een rechtse koers – zou ze daarvan wel eens handig gebruik kunnen maken.

Piet Depuydt Hoofdredacteur

Geldt de wet van de traagheid straks ook voor de VLD? De 1,3 % vooruitgang die ze de jongste verkiezingen boekte, zou wel eens een fenomenale terugslag kunnen geven voor de liberale partij.