Tibet-Tata-Fitna, de nieuwe uitdagingen

Een boycot van de Olympische Spelen in Peking of van de olympische sponsors wegens de problemen in Tibet, is even dom als een boycot van Nederland door moslimextremisten wegens Fitna, de antikoranfilm van Geert Wilders.

Tibet, Fitna en voeg daar gerust Tata aan toe (het Indiase concern dat de Britse automerken Jaguar en Land Rover overnam), zijn uitingen van nieuwe culturele en geostrategische uitdagingen van de mondialisering. Ze dwingen Europa tot een scherper bewustzijn van andere culturele gevoeligheden en economische ontwikkelingen in onze directe omgeving en op wereldvlak. Tibet-Tata-Fitna signaleren hoe het westen aan politieke en economische invloed inboet. We kunnen daar maar beter de juiste conclusies uit trekken.

Tibet. Al in 1987 bood de dalai lama Peking aan om te onderhandelen over een autonomiestatuut voor Tibet. Maar meer dan twintig jaar lang was Tibet voor Brussel of Washington geen politiek issue. Westerse beleidsmakers – en dat zijn de politieke verantwoordelijken, niét de bedrijven – hebben tussen 1987 en 1989 een unieke kans gemist om zowel voor Tibet als voor de mensenrechten in China constructieve oplossingen af te dwingen. China was toen bijzonder hongerig naar westerse investeringen en kennis, en stond intellectueel meer open voor deze gevoelige onderwerpen dan na het bloedbad van Tienanmen in 1989. Ook de toetredingsonderhandelingen tot de Wereldhandelsorganisatie waren een gemiste kans om het Chinese ontwikkelingsmodel te voorzien van een sociaal gebinte. Nu oproepen tot boycot van de Olympische Spelen is puberaal, opportunistisch en contraproductief. Wat kan wel? Pientere diplomatie! De Olympische Spelen geven China officieel het statuut van supermacht, maar sommige praktijken horen daar niet bij. Een trojka van gewezen EU-voorzitters (niet de Franse president, zeker Didier Reynders (MR) niet; zelfs niet huidig EU-voorzitter Emmanuel Barosso), zou Peking erop kunnen wijzen dat China’s succes goed nieuws is voor de wereld en dat een grotere openheid meer duurzame resultaten oplevert dan eigengereide isolatie. De trojka kan verwijzen naar de open brief over Tibet van 29 Chinese intellectuelen op het internet. Of naar buurland India, dat een niet-westerse koers vaart, maar met respect voor minderheden, democratie, decentralisatie en juridische onafhankelijkheid.

Tata. Een interessante vraag is hoe het komt dat een Indiaas privébedrijf Jaguar en Land Rover overneemt en niet een Chinees staatsfonds. Ontluistert Tata de ‘Potemkin-illusie’ waarmee we vanuit het westen kritiekloos opkeken naar de Chinese economische grootmacht? Nog belangrijker is de vraag hoe we kunnen voorkomen dat we onze decennialange superioriteit in onderzoek en marktpositie onherroepelijk laten afkalven.

Fitna. In een multipolaire wereld moet Europa sterk opkomen voor de eigen waarden (vrije meningsuiting en mensenrechten), maar zonder stigmatisering van bevolkingsgroepen en subculturen.

(T)

Door Erik Bruyland

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content