Thomas Leysen (Umicore)

Thomas Leysen maakte van Umicore een wereldwijd erkend spitsbedrijf in edele metalen en gespecialiseerde chemie. Uitzonderlijk sterke halfjaarresultaten, verder doordringen in de top van de autokatalysatorenmarkt en de beursgang van zinkreus Nyrstar kenmerken 2007. Door Erik Bruyland

door Erik Bruyland

De introductie eind oktober van Nyrstar op de Euronextbeurs in Brussel is de bekroning van een tien jaar durende mutatie van de vroegere non-ferrogroep Union Minière in het materiaaltechnologiebedrijf Umicore. De beursoperatie van wat nu de grootste zinkproducent ter wereld is (na samengaan eerder dit jaar van de zinkactiviteiten van Umicore met het Australische Zinifex), geeft vooral aan dat Umicore verder wil focussen op hoogwaardige materialen met hoge toegevoegde en duurzame waarde, op het snijpunt van de wereld van metalen en scheikunde. Thomas Leysen (47) maakte dit technologische heroriëntatieproces – weg van cyclische basismetalen – mee van binnenin, heeft ze mee uitgetekend, gestuurd en vormgegeven.

Toen hij begin jaren negentig in de tradingafdeling van Union Minière binnenstapte, was het bedrijf al lang geen koloniale mijngroep meer, wel een metaal- smelter in moeilijkheden. Terwijl Karel Vinck als chief executive officer in de periode 1995-2000 een zware herstructurering aanvatte, werd de jonge dertiger medeverantwoordelijk voor de strategische herpositionering van de nieuwe materialengroep die Vinck voor ogen had: het toespitsen (in materiaalkunde, chemie en metallurgie) op materiaaloplossingen voor specifieke toepassingen en op het recycleren van die materialen.

Na de herstructurering en financiële sanering onder leiding van Vinck kon Leysen bij zijn aantreden in 2000 als gedelegeerd bestuurder de nieuwe strategie op gang brengen. Om de breuk met het verleden te affirmeren, werd eerst Union Minière tot Umicore omgedoopt en kreeg de onderneming een moderne look. Van meet af aan was Leysen een teamspeler, hij keerde zich tegen het star CEO-fenomeen. En dat is geen pose, zeggen medewerkers die hem omschrijven als “absoluut visionair en begeesterend, een man die enkele zetten vooruitdenkt op het schaakbord, veeleisend, maar op een charmante manier”. Hij stimuleert ook jonge mensen om uitdagingen aan te gaan en ‘de veilige moederschoot’ te verlaten, zoals bij het loskoppelen van de koper- en zinkdivisies na hun verzelfstandiging in de respectieve beursbedrijven Cumerio en Nyrstar.

Wereldleider

Terwijl Umicore voornamelijk afhankelijk was van zijn zink- en koperdivisie, evolueerde de groep na de eeuwwisseling tot een moderne wereldspeler in diverse groeimarkten. Door de afbouw van het cyclische gedeelte en een steeds grotere technologische inbreng werd ook de kwetsbaarheid voor muntschommelingen geleidelijk uitgevlakt. In Hoboken werd zwaar geïnvesteerd om de fabriek om te bouwen van een loodsmelter tot een rendabele recyclagefabriek voor edele metalen. Met een ploeg jonge turken om zich heen deed Leysen gerichte fusies en overnames, soms klein en minder spectaculair, maar steeds gefocust op niches waarin Umicore kans maakt om wereldleider te worden (zoals in grondstof voor optische vezels, recyclage van dure metalen als platina, zilver, kobalt en germanium) of in activiteiten waarin een businessunit bij de belangrijkste marktspelers kan behoren (bijvoorbeeld in autokatalysatoren en herlaadbare batterijen).

Naast elektronische poeders, hoogzuivere chemicaliën, herlaadbare batterijen, edelmetaalproducten en -diensten, zette Umicore de jongste tijd sterk in op technologisch leiderschap in de katalysatorenmarkt. Met de belangrijke overname in 2003 van de Precious Metal Groupactiviteiten (PMG) uit de Amerikaanse OM Group werd duidelijk dat de naamsverandering wel degelijk een definitieve koerswijziging aangaf. Na de overname afgelopen zomer van het Amerikaanse Delphi Catalyst verstevigt Umicore zijn positie binnen de top drie in de autokatalysatormarkt (nu 30 % marktaandeel, terwijl het bedrijf nummer één blijft in het snelst groeiende segment van katalysatoren voor dieselmotoren).

Sociaal overleg

Na uitzonderlijk goede resultaten in 2006 (het bedrijfsresultaat van de geconsolideerde ondernemingen steeg met 44 % tegenover het jaar voordien) realiseert Umicore in het eerste halfjaar van 2007 een nettowinst van 191,1 miljoen euro. Dat is 77 % beter dan in het eerste halfjaar van 2006 (ook al zijn daar de eenmalige opbrengsten van 15,9 miljoen euro uit de verkoop van aandelen Cumerio aan Norddeutsche Affinerie inbegrepen). De vooruitgang komt vooral op rekening van de divisie edelmetaalproducten en katalysatoren.

Twee leiders van deze goed draaiende divisies, Marc Van Sande (54) aan het hoofd van Advanced Materials en Martin Hess (54) die de eenheid Automotive Catalysts stuurt, worden aanzien als twee belangrijke adjudanten in het directiecomité van Umicore, waarvan Thomas Leysen steeds voorhoudt dat dit de gezamenlijke stuurhut is, bemand door zeven hem assisterende experts. Zo zijn Marc Grynberg (41), de vroegere chief finance officer (nu vicepresident Automotive Catalysts) en zijn opvolger op die post, Martine Verluyten (55), de financiële tegenpolen voor de langetermijnstrateeg die Thomas Leysen, jurist van vorming, is.

De topmanager van Umicore wordt in april de nieuwe voorzitter van de werkgeversorganisatie VBO (Verbond van Belgische Ondernemingen) en dat wordt in vakbondskringen gunstig onthaald. “Leysen heeft de overlegfilosofie die Karel Vinck in een zeer moeilijke fase bij Umicore binnenbracht nog versterkt”, klinkt het daar. De vakbondsappreciatie geldt ook voor zijn sociale en ethische profilering, zowel in de Europese Ondernemingsraad als bij de recente ondertekening door Umicore van de eerste internationale kaderovereenkomst om de acht basisconventies van de Internationale Arbeidsorganisatie in alle bedrijfsafdelingen wereldwijd na te leven. (T)