Theater Sarkozy

Terwijl de politici van elke kleur zich opmaken voor de presidentsverkiezingen in 2012, krijgen we een jaar vol manoeuvres, manipulaties en boosdoenerij. Zowel voor president Nicolas Sarkozy aan de rechterzijde als voor de socialisten in de oppositie brengt de weg naar het presidentschap maanden van harde berekening, intens drama en platvloerse politiek met zich.

Frankrijk zit in 2011 zowel de G20 als de G8 voor en Sarkozy poogt bij die gelegenheid een herhaling te verkrijgen van de opstoot aan populariteit die hij in 2008 uit het Franse voorzitterschap van de EU puurde. We mogen ons op de twee topconferenties in Frankrijk verwachten aan stoutmoedige ideeën over de internationale financiën, waaronder maatregelen om de volatiliteit van de wisselkoersen te beperken, de grondstofderivaten te reguleren en het gebruik van alternatieven voor de dollar.

Bij gebrek aan een sterke economische groei en afnemende werkloosheidscijfers helpt een nadrukkelijker zichtbaarheid in het buitenland Sarkozy om zijn vrije val in de opiniepeilingen een halt toe te roepen. Met een herschikking probeert hij zijn regering een nieuwe stempel te geven. Kwetsbare figuren zijn onder meer Eric Woerth, de minister van Arbeid, die verwikkeld is in een schandaal over belangenvermenging, en Bernard Kouchner, de minister van Buitenlandse Zaken, die heel wat moeite heeft gehad om zijn zelfstandigheid te handhaven.

Sarkozy blijft ongeliefd, maar hij is wel een formidabele campagnevoerder. Hij moet in zijn eigen partij, de UMP, geen zwaargewicht als uitdager dulden. Dominique de Villepin, de voormalige eerste minister die geconfronteerd wordt met een nieuw onderzoek in de Clearstream-affaire, hapt met zijn alternatieve gaullistische partij naar zijn enkels. En dat doen aan de rechterzijde ook Marine Le Pen en het extremistische Front National, die in de departementsverkiezingen van maart een goed resultaat neerzetten. Dat zet Sarkozy aan tot retoriek van de harde lijn over immigratie en veiligheid.

Een winnaar uit Washington?

Ook links staat voor moeilijke keuzes. De Parti Socialiste hunkert naar de macht. Ze heeft sinds 1988 geen enkele presidentsverkiezing gewonnen en haar gerecycleerde leiders – Martine Aubry, Ségolène Royal – zitten al meer dan een kwarteeuw in de politiek. Dominique Strauss-Kahn geeft zijn baan als chef van het IMF niet op, tenzij hij zeker is van de nominatie. Maar een groot deel van de linkerzijde vindt hem te liberaal.

Als de opiniepeilingen uitwijzen dat partijleidster Aubry Sarkozy verslaat, kan het zelfs zijn dat Strauss-Kahn weigert om mee te dingen. In dat geval breekt een nominatiegevecht uit tussen Aubry, Royal en anderen zoals de jongere Manuel Valls. Aubry, die in de partij aan de linkerzijde staat, wordt de waarschijnlijke winnaar.

Sarkozy overweegt een fiscale hervorming. Hij kan zelfs de vermogensbelasting afschaffen in ruil voor een hogere belasting op de inkomens. In het jaar voor de verkiezingen komen zijn bestedingsdrang en de budgettaire besparingen in botsing met de belofte om het begrotingstekort terug te dringen van 8 procent in 2010 tot 6 procent in 2011.

Naarmate de politieke sfeer bitser wordt, krijgt ook het anti-Sarkozy-gevoel vaste voet, duchtig aangemoedigd door links en de media. De Fransen overladen Sarkozy met al hun frustraties en zijn kliekerige manier van regeren biedt hen daartoe overvloedig stof. Extremistische partijen buiten het ongenoegen van de kiezers uit, net nu ex-president Jacques Chirac voor de rechter moet verschijnen in een zaak van fictieve arbeidsplaatsen. Het boerkaverbod gaat in de lente van kracht en voert de spanningen in de overwegend allochtone voorsteden weer op. Ook de terroristische dreiging blijft ernstig.

Sarkozy onderneemt pogingen om het imago van Frankrijk in het buitenland op te poetsen. Hij dringt aan op een harde lijn tegen Iran en pleit voor meer openheid tegenover Rusland. We mogen ons ook verwachten aan diplomatiek vuurwerk dat druk zet op de Frans-Duitse betrekkingen en de banden met de Europese Commissie en Amerika. 2011 wordt een jaar van tumult en opschudding.

De auteur is bureauchef Parijs van The Economist.

SOPHIE PEDDER

Sarkozy zal ongeliefd blijven, maar daartegenover staat dat hij een formidabele campagnevoerder is.