The Ninth Gate

Intrigerende occulte thriller van Roman Polanski, waarin sfeerschepping het haalt van dramatische logica.

In “The Ninth Gate” speelt Johnny Depp een boekendetective die zeldzame drukken opspoort voor zijn welstellende klanten. Depp is uitsluitend geïnteresseerd in het geld dat zijn speurtochten opleveren. Als hij door een verzamelaar van occulte literatuur van Manhattan naar Europa gestuurd wordt om diens exemplaar van het satanische “Boek van de Negen Poorten” te vergelijken met de twee andere edities van het handboek, wordt hij geconfronteerd met een voor hem ongekende wereld vol mysterie en gevaar.

“The Ninth Gate” beweegt zich voort op het stramien van de held die gedwongen wordt om zijn vertrouwde wereld te verlaten en op zichzelf terugvalt om de gebeurtenissen in de hand te houden. Terwijl in de vroegere Polanski-films het destructieve machtsspel tussen de seksen de dramatische motor uitmaakte, beweegt “The Ninth Gate” zich voort op de boutade: “kennis is macht”. Voor Polanski schuilt elke bron van kennis in de literatuur. De film wordt dan ook bevolkt met archetypes uit de vertelkunst: de cynisch ingestelde detective (Johnny Depp), de sensuele furie ( Lena Olin), de demonische slechterik ( Frank Langella), het komische duo ( dubbelrol van Jose Lopez Rodero) of de onschuldig ogende beschermengel ( Emmanuelle Seigner).

“The Ninth Gate” kan tevens bekeken worden als een parabel over de ongecultiveerde Amerikaan die in Europa gedropt wordt. Zijn confrontatie met de andere (oudere) cultuur doet hem beseffen dat boeken eerder op hun inhoud beoordeeld moeten worden dan op hun beurswaarde. Aangezien Johnny Depp in de geheimen van de duivelsbezwering wordt geïntroduceerd, evolueert zijn personage uiteindelijk naar iemand die het materiële inruilt voor het spirituele. In dit geval: de Hel!

De finale plotwendingen, vooral omdat Polanski consequent de genre-stereotypen naleeft, en de deus ex machina-functie van het Seigner-personage maken “The Ninth Gate” in het laatste kwartier voorspelbaar en simplistisch. De film is evenwel briljant in zijn opbouw en beeldregie. Vooreerst beweegt de grandioze fotografie van Darius Khondji zich voortdurend op de snede van een dreigende realiteit en een esoterische bovennatuurlijkheid. De gezwollen score van de Poolse componist Wojciech Kilar roept perfect de sfeer van angst en mysterie op. Met “The Ninth Gate” haalt de maker van “Chinatown”, “Cul-de-sac”, “Mes in het water” en “Macbeth” het niveau van zijn “Repulsion” en “Rosemary’s Baby” niet. Zijn scherpe kantjes lijken gemilderd. Deze hypnotiserende thriller is evenwel de beste Polanski sinds “The Tenant” uit 1976.

PIET GOETHALS