België is voor Danone meer dan zomaar een land waar de Franse yoghurtmaker actief is. Het is een pijler voor de voedingsreus. Zijn fabriek in Rotselaar is de grootste Actimel-producent in de wereld. En ze wordt de wereldwijde proef-fabriek voor een nieuwe werkmethode.
Zes miljoen potjes per dag. Twee miljard per jaar. Volautomatisch, hermetisch achter glas worden onophoudelijk rijen van twintig potjes gevuld met exact 100 milliliter zuivel. Zeven dagen op zeven, 365 dagen per jaar, op veertien productielijnen. Slechts twee keer per jaar onderbroken voor een kort onderhoud. Dat eeuwige vulwerk maakt van de Danone-fabriek in Rotselaar de grootste van Europa.
Meer nog. Rotselaar is de grootste fabriek van de wereld voor de productie van de yoghurtdrank Actimel. Slechts 6 procent van de productie blijft in België. De Actimel vloeit naar twaalf landen. In het Belgische Danone-hoofdkantoor vlak bij de universiteit VUB schuwt Albert Ragon de superlatieven niet voor de Belgische fabriek. De 45-jarige gedelegeerd bestuurder voor België werkt al zijn hele loopbaan, sinds 1990, voor de groep. “Ik ben een Danone-product”, zegt hij zelf met de glimlach. Sinds 2007 leidt de Fransman de Belgische zuivelactiviteiten.
“Het is geen geheim dat de lonen in België hoger zijn dan elders. Maar het gaat niet alleen om lonen. Het gaat ook om kennis, ervaring in voedselveiligheid, fermentatietechnieken, efficiëntie. Rotselaar heeft een unieke kennis verworven in melkinzameling. Het is niet vanzelfsprekend dat je elke dag melk van hoge kwaliteit verzamelt.” Danone werkt samen met 235 melkveehouders. 20.000 koeien van Antwerpen tot Limburg leveren jaarlijks 150 miljoen liter melk. Dat is goed voor 4 procent van de Belgische melkproductie.
Think local, act global
“Actimel is een typisch voorbeeld van de Danone-werking”, legt Albert Ragon uit. “We zijn een grote groep, maar we koesteren het entrepreneurship op het lokale niveau. Actimel is een Belgische uitvinding. Maar het lokale team heeft Actimel ontwikkeld samen met ons wereldwijde O&O-centrum in Frankrijk. Bij ons is het motto ‘ Think local, act global’. De meeste multinationals denken en doen andersom. Voor Actimel bekeken we de lokale behoeften in België. En we konden het product daarna ook internationaal gebruiken.”
Danone is een wat bizarre onderneming met een zeer uitgesproken bedrijfscultuur. Danone slaat een bezoeker bijna om de oren met hippe termen als ‘gezondheid’ en ‘duurzame ontwikkeling’. Jawel, Danone heeft een ‘charter rond gezonde voeding’ tegen zwaarlijvigheid, diabetes, hart- en vaataandoeningen. De firma besteedt geld en tonnen papier aan duurzaamheid. Een detail als voorbeeld. “We kijken samen met de melkveehouders naar het effect van het veevoeder op de melkkwaliteit. Zo verminderen we methaanuitstoot en dus het broeikaseffect”, stelt Albert Ragon.
Het is niet alleen imago. De Boerenbond geeft de Franse groep goede punten. “Danone is een pionier”, vindt voorzitter Piet Vanthemsche. Danone timmert aan een producentenorganisatie als schakel tussen melkleverancier en koper. “Door de organisatie van gestructureerd overleg krijgen de melkveehouders zekerheid voor hun melkafzet. Danone stelt tegelijk zijn melkaanvoer veilig”, observeert hij. Niet dat de melkveehouders daarom ook vaste prijzen nastreven. “Ze blijven geloven in het vrije ondernemerschap als melkveehouder”. Alleen moet de prijstransparantie beter. Hoe wordt de melkprijs bepaald? Gebeurt dat op basis van de marktprijzen voor boter, melkpoeder of op basis van een referentiekorf met noteringen van een aantal zuivelgroepen? “Danone geeft betere prijzen dan de meeste andere melkafnemers”, rekent Johan Hillen voor. De melkveehouder uit Houthalen-Helchteren levert met zijn 120 melkkoeien jaarlijks één miljoen liter aan Danone.
Bij de vakbonden is er al evenmin veel kritiek. “We hebben al jaren een goed overleg. En ook de arbeidsvoorwaarden zijn goed: een veertiende maand, een hospitalisatie- en een groepsverzekering, en de lonen liggen ver boven het gemiddelde van de sector”, meldt Kris Vanautgaerden, de secretaris voor voeding bij ACV Leuven.
Werk tot na 2020
Maar de bomen groeien niet tot in de hemel. De fabriek in Rotselaar staat voor zware uitdagingen. Voor de groei van Actimel is het vet van de soep. De piek werd bereikt in 2004 (zie grafiek Actimel trappelt ter plaatse). Een interne prognose voor het volgende halfjaar is weinig rooskleurig. De eurocrisis vreet aan het consumentenvertrouwen. Danone verwacht een forse daling van de vraag naar Actimel.
Toch gelooft de Franse directie in Rotselaar. Nieuwe product(lijn)en voor het Verenigd Koninkrijk en Italië moeten de afkalving van de Actimel-consumptie bezweren. Bovendien mag de fabriek zich opmaken voor een langdurige tewerkstelling en een grootscheeps programma van bijscholing. In ruil wordt van het personeel meer vaardigheid en kunde verwacht in het uitvoeren van een uitgebreider takenpakket. Dat alles onder de noemer ‘ The sky is the limit‘. Rotselaar is de tweede fabriek, na een site in Mexico, waar de voedingmultinational het concept wil toepassen. In 2020 zou het programma volop moeten draaien.
Het klinkt bijzonder aantrekkelijk. De werknemers zouden bovendien meer verdienen. Maar de vakbonden blazen warm en koud. De onderhandelingen lopen al een jaar. Er is weerstand tegen verandering. Tevreden koeien geven meer Actimel. Wanneer volgt ook het personeel?
WOLFGANG RIEPL
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier