‘T ZIJN ZOTTEN DIE WERKEN

In België kan het gebeuren dat je beschikbaar inkomen daalt door per week een paar uurtjes extra te werken. Dat soort absurditeiten verklaart waarom de Vlaamse jobkorting haar doel voorbijschoot.

De Vlaamse jobkorting was te laag om nieuwe mensen naar de arbeidsmarkt te lokken en wie al een job had, zei ‘dank u’ in de vorm van een hoger inkomen of door dat extra inkomen te ruilen voor wat meer vrije tijd. Dat staat in een onderzoek van de KU Leuven. Het paard hapte dus niet naar de wortel, waardoor de werkgelegenheidskar bleef staan. De Vlaamse regering was al langer op de hoogte dat de jobkorting haar doel miste, waardoor de bonus voor de hardwerkende Vlaming in deze budgettair zware tijden zonder veel discussie werd afgevoerd.

Het gevaar ligt op de loer dat deze studie misbruikt wordt om een verlaging van de belastingdruk op arbeid te verketteren. De studie is gesneden brood voor partijen die het gat in de federale begroting willen opvullen met hogere belastingen in plaats van een noodzakelijke sanering van de uitgaven.

De auteurs van de studie zeggen zelf dat de resultaten met een korreltje zout genomen moeten worden. Het model dat de impact van de jobkorting evalueert, staat nog niet helemaal op punt en de resultaten zijn ‘ex ante’. De conclusies zijn niet gebaseerd op vastgestelde feiten, maar op gedragswijzigingen zoals geschat door het model. Maar menselijk gedrag laat zich niet altijd gemakkelijk vatten in economische modellen. Dus toch even afwachten wat de effecten ‘in het echt’ waren van de jobkorting.

De conclusies overleven ook het bewijs uit het ongerijmde niet. Als een verlaging van de personenbelasting arbeidsontradend is, dan zou een stijging van de personenbelasting een goede zaak moeten zijn voor de werkgelegenheid. Wel, trek dan de belastingen op tot 60, 70, 80 procent of meer, zodat de mensen verplicht zijn om zich te pletter te werken om toch nog wat inkomen over te houden. De kans is groot dat mensen anders reageren op verdere belastingverhogingen. Bovendien houdt de studie geen rekening met het effect van de jobkorting op de vraag naar arbeid. Een lagere belasting op arbeid kan helpen om de loonkosten wat af te romen, wat geen overbodige luxe is voor de concurrentiepositie van heel wat bedrijven en de creatie van nieuwe jobs.

De studie legt hét pijnpunt van de arbeidsmarkt bloot. De wortel werkt niet, omdat de stok te vaak ontbreekt. De auteurs botsten op enkele merkwaardige vaststellingen. Zo staat er in de studie een grafiek die het beschikbare gezinsinkomen meet in functie van het aantal gewerkte uren. In die grafiek zit er een vlak gedeelte en zelfs een neerwaartse knik. Het beschikbaar inkomen blijft gelijk voor wie tussen drie en zeven uur per week werkt. Meer nog, wie tussen acht en dertien uur per week werkt, houdt minder over dan wie minder dan acht uur per week werkt. De marginale aanslagvoet op arbeidsinkomen is dus soms 100 en soms zelfs meer dan 100 procent. Je moet dus wel gek zijn om een beperkt aantal uur in de week te werken, hoewel zo’n flexibel arbeidsaanbod een must is om meer mensen aan de slag te krijgen.

Deze absurd hoge marginale aanslagvoeten zijn een rechtstreeks gevolg van het bestaan van behoorlijk genereuze vervanginginkomens. Arbeidseconomen hameren er al jaren op dat deze alternatieve inkomens het aanbod van arbeid te zeer afremmen. Hanteer hier de stok en de wortel, bijvoorbeeld in de vorm van een jobkorting, en ze wordt meteen een pak efficiënter.

Redactiecoördinator

DOOR DAAN KILLEMAES – Redactiecoördinator

Een flexibel arbeidsaanbod is een must om meer mensen aan de slag te krijgen.