CitizenLab zet met een onlineplatform in op digitale burgerinspraak. Het bedrijf bestaat nog geen anderhalf jaar, maar verzamelde in november vorig jaar een half miljoen euro vers kapitaal. In Hasselt toont CitizenLab de mogelijkheden van het platform.
Een van de meest beloftevolle bedrijfjes in de Brusselse vestiging van de incubator Start it@kbc is CitizenLab. Met een digitaal platform wil het de burgerparticipatie op lokaal niveau een duw geven. Het bedrijfje zag medio 2015 het daglicht en werd eind november op de Smart Cities-conferentie in Barcelona genomineerd als een van de meest beloftevolle vijf bedrijfjes daar aanwezig. Op die conferentie verzamelden ‘slimme steden’ die technologie gebruiken om hun infrastructuur en dienstverlening gebruiksvriendelijker en efficiënter te maken.
CitizenLab ontstond min of meer uit persoonlijke frustratie. De drie oprichters wonen in Brussel en vonden de wijze waarop ze met hun lokale overheid contact hadden maar niets. Burgers verwachten almaar meer inspraak en interactie. Ook in andere steden en gemeenten bleek de communicatie vaak een teer punt.
“Gemeenten of steden organiseren af en toe een infovergadering. In het allerbeste geval stimuleren ze de oprichting van een aantal wijkcomités, maar meestal bereiken ze daar maar een handvol – doorgaans hoogopgeleide en zeer geëngageerde – burgers mee. Die interactie kon in onze ogen veel beter”, zegt Wietse Van Ransbeeck. De 23-jarige handelsingenieur is een van de oprichters en de CEO is van de ICT-starter. “Almaar meer burgers willen meedenken en mee voorstellen doen over bestuursthema’s die hen aanbelangen, zoals mobiliteit of groenvoorziening. De openbare besturen zelf zijn ook vaak vragende partij voor meer participatie.”
Veel ideeën
CitizenLab dokterde een gebruiksvriendelijk platform uit waarop lokale overheden en burgers met elkaar in contact kunnen treden. Heel breed, of enkel rond specifieke projecten, die keuze blijft aan de lokale overheid. Het platform wordt netjes geïntegreerd in de website van de stad of de gemeente. Zo weet de burger dat hij in contact treedt met zijn gemeentebestuur en niet met een onbekende derde partij.
“Voor een van onze eerste projecten zijn we in zee gegaan met het Hasseltse stadsbestuur, dat sterk inzet op burgerparticipatie en cocreatie”, zegt Van Ransbeeck. “Hasselt wilde de buurtbewoners betrekken bij de aanleg en de inrichting van het nieuwe Kapermolenpark. De burgers konden ideeën aanleveren. Op die ideeën kunnen het bestuur én andere burgers reageren. Het stadsbestuur stelt op het platform ook een tijdslimiet in, waarbinnen voorstellen welkom zijn en worden afgetoetst.”
Er kwamen ruim honderd ideeën en voorstellen van zowat vierhonderd geregistreerde burgers binnen. Het stadsbestuur kan nu aan de slag met die inbreng. Dat moet tot een plan leiden. De burgers kunnen vervolgens hun mening geven over dat plan, binnen de krijtlijnen die de stad heeft uitgetekend.
De voorstellen van de Hasselaars gingen heel breed: van wifi in het park over speciale werkplekken tot stroomvoorziening op basis van groene energie. “Het is de bedoeling ook een conversatie tussen burgers onderling op gang te brengen. De communicatie-ambtenaar van de stad modereert meestal dat debat. Tot nog toe hebben we daar nog geen negatieve ervaringen mee gehad.”
Geen praatbarak
Essentieel in het platform van CitizenLab is dat het bestuur en de burgers met elkaar het gesprek aangaan in een vooraf vastgelegd kader. Op die manier wil CitizenLab vermijden dat het onlineplatform een praatbarak wordt. Om feedback aan te moedigen, heeft het platform allerlei sjablonen. Zo kan het bestuur aan de slag met de data die het platform oplevert. Denk aan de leeftijdsgroepen die de gemeente het meest bereikt, de onderwerpen die het sterkst leven in de gemeente en de buurten die amper of niet participeren.
“CitizenLab wil lokale besturen een instrumentarium bieden om het beleid te voeden en te verrijken”, zegt Wietse Van Ransbeeck. “Door veel breder in te zetten op actieve burgerparticipatie, kunnen politici op termijn een slimmer beleid voeren. Via ons platform kan een openbaar bestuur op een heel laagdrempelige en transparante wijze doelgroepen bereiken en consulteren die tot nu heel moeilijk bereikbaar waren.” Anno 2017 kun je niet meer spreken over ‘de burger’, vindt Van Ransbeeck. “Een stad telt meer en meer verschillende groepen van burgers, die elk hun noden en verwachtingen hebben. Blijven bepaalde doelgroepen – bijvoorbeeld de 60-plussers – te veel in de kou staan, dan werkt het stadsbestuur te weinig inclusief. Dat maakt ons platform heel snel duidelijk.”
Buitenland
CitizenLab telt al een vijftiental Belgische klanten, vooral kleine en middelgrote Vlaamse centrumsteden zoals Aalst, Sint-Niklaas, Geel en Zaventem. Het bedrijfje haalde met Luik nu ook de eerste grote Waalse vis binnen. Ook met het Brusselse stadsbestuur lopen vergevorderde onderhandelingen. In het buitenland blijft het klantenportfolio voorlopig beperkt tot het Nederlandse Schiedam, maar daar moet binnenkort verandering in komen. Begin november haalde CitizenLab 500.000 euro vers kapitaal op. Het geld van die eerste kapitaalronde kwam van Jan Verbeke (medeoprichter en ex-CEO van AE), Bernard De Cannière (CEO Audaxis) en de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV. Vooral in Frankrijk, Nederland en Duitsland wil CitizenLab bij grote en middelgrote steden aankloppen. “De grootste opportuniteit ligt in de middelgrote steden tot honderdduizend inwoners”, zegt Wietse Van Ransbeeck.
In tijden van groeiende burgerinspraak en smart cities zou je verwachten dat CitizenLab met stevige concurrentie af te rekenen heeft. Dat valt voorlopig mee. “Er zijn enkele buitenlandse spelers, maar voorlopig zijn het vooral de webagentschappen die in onze vijver vissen. Ons grote voordeel is dat wij vanuit een uniform platform vertrekken dat heel vlot kan worden aangepast, terwijl zij veelal maatwerk leveren en dus meer kosten.”
Filip Michiels, fotografie Thomas De Boever
“Door veel breder in te zetten op burgerparticipatie kunnen politici op termijn een slimmer beleid voeren”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier