SPAARGELD VAN UW KIND BELEGGEN? GA NAAR DE VREDERECHTER

Als ouder bent u wettelijk verplicht het vermogen van uw minderjarige kinderen te beheren. Maar u mag hun spaargeld niet zomaar investeren in risicovolle beleggingen.

Bij de geboorte van uw kinderen opende u voor hen een spaarboekje. In de loop van de jaren werden er geregeld nieuwjaars- en verjaardagscadeaus op gestort, en u schrijft zelf maandelijks een vast bedrag over op de rekening. Omdat een spaarboekje nauwelijks nog iets opbrengt, overweegt u dat spaargeld te investeren in aandelen of beleggingsfondsen op naam van uw kinderen. Maar mag u zo’n beslissing wel nemen?

Handelingsonbekwaam

Uit juridisch oogpunt is een minderjarige handelingsonbekwaam. Hij kan zijn vermogen niet beheren, ook als hij zestien of zeventien jaar oud is. Een minderjarige kan ook geen effectenrekening openen bij een bank, en hij kan geen aandelen of beleggingsfondsen kopen of verkopen.

Op die regel bestaat een beperkte uitzondering. Uw kind kan, zodra het twaalf is, zelf een spaarrekening openen bij een bank, waarop het geld mag storten. Op zijn zestiende mag het maximaal 125 euro per maand opvragen van zijn spaarboekje, zonder dat u daarvoor toestemming hoeft te geven. Bij sommige banken kunnen minderjarigen een jongerenrekening openen, als hun ouders het daarmee eens zijn. De mogelijkheden om daar transacties mee te doen, zijn beperkt.

Beheer door de ouders

Het vermogen van een minderjarig kind wordt beheerd door de ouders. Is een van de ouders overleden, dan vertegenwoordigt de andere ouder het kind. Zijn beide ouders overleden, dan wordt een voogd aangesteld, die het beheer van het vermogen op zich neemt.

Maar de bewegingsvrijheid van de ouders is niet onbeperkt. Ze hebben een machtiging van de vrederechter nodig om bijvoorbeeld in naam van hun minderjarige kind een lening aan te gaan of een onroerend goed te kopen. Ze kunnen ook niet zomaar risicovolle beleggingen aangaan met geld van hun kind. De vrederechter onderzoekt of zo’n transactie in het belang van het kind is voordat hij het mandaat geeft.

Om zo’n machtiging te vragen, legt u een verzoekschrift neer bij de vrederechter van het kanton waar uw kind woont. U kunt dat zelf opstellen en ondertekenen, of het laten opmaken door een advocaat. Op de website van sommige vredegerechten staat een model van zo’n document. Formuleer precies waarvoor u een machtiging wilt verkrijgen. Voeg ook documentatie bij over het product waarin u wilt beleggen. Een belegging in een risicovol product wordt moeilijker aanvaard dan een in een defensief product.

Vage bepaling

De wettelijke bepaling dat u de goederen van uw minderjarige kind niet mag vervreemden, heeft ook gevolgen voor uw relatie met de bank. Die bepaling staat centraal bij de beoordeling van de vraag of u de spaargelden van uw kind mag afhalen, en of u die mag investeren in risicovolle producten. Die wettelijke regel is heel vaag. Dat heeft tot gevolg dat het standpunt van de bank kan verschillen van instelling tot instelling.

Wilt u spaargeld afhalen van de rekening van uw kind om het te investeren in aandelen, dan vragen de meeste banken daar een machtiging van de vrederechter voor. In dat geval gaat u over van een situatie waarbij er vrijwel geen risico op kapitaalverlies is naar een investering waarbij het kapitaal integraal verloren kan gaan.

Heeft uw kind al een effectenrekening, dan kunt u er zelf transacties mee doen, op voorwaarde dat u de effecten herbelegt in producten van eenzelfde of een lagere risicoklasse. Gaat u over naar een veel risicovollere belegging, dan moet de vrederechter ook daar een machtiging voor geven. Ook als u de effecten wilt verkopen, hebt u in principe toestemming nodig.

U kunt de effecten ook uitbesteden aan discretionair vermogensbeheer. In dat geval is de toestemming van de vrederechter voor aan- en verkopen niet vereist. Het discretionaire vermogensbeheer voor minderjarigen moet wel op een defensieve wijze gebeuren.

Wilt u gewoon geld afhalen van de rekening van uw kind, dan vraagt de bank daarvoor meestal geen machtiging van de vrederechter. De bankier moet wel waakzaam zijn als hij ervan op de hoogte is dat de afhalingen de belangen van de minderjarige duidelijk schaden. Voor geld en effecten die geblokkeerd zijn — bijvoorbeeld omdat de minderjarige geld heeft gekregen uit een erfenis — moet u wel vooraf een machtiging vragen.

MiFID-regels

Ook als het gaat om de tegoeden van een minderjarige, moet de bank de MiFID-regels naleven. Die regels gelden als een bank een beleggingsdienst verleent. Voert de instelling louter een order uit, dan moet ze enkel nagaan of de cliënt kennis van het product heeft. Verstrekt ze daarbij ook een advies, dan moet ze bovendien nagaan of het product overeenstemt met de doelstellingen en de financiële positie van de klant.

Als een ouder optreedt voor een minderjarig kind, geldt als vuistregel dat de bank de kennis en de ervaring toetst aan de hand van de persoon die als vertegenwoordiger optreedt (de ouders), en de doelstellingen en de financiële positie aan de vertegenwoordigde (het kind).

Verantwoording afleggen

Zodra uw kind achttien is, kan het vragen dat u verantwoording aflegt voor het beheer van zijn vermogen. Vindt uw kind dat u zijn goederen niet naar behoren hebt beheerd en kan het dat ook hard maken, dan riskeert u op te draaien voor de schade die het daardoor heeft geleden.

JAN ROODHOOFT EN JOHAN STEENACKERS

Zodra uw kind achttien is, kan het vragen dat u verantwoording aflegt voor het beheer van zijn vermogen.