‘Soon’

De Amerikaanse onafhankelijke filmmaker Hal Hartley weeft voor zijn eerste theaterproductie zijn vertrouwde thema’s in een poëtische bezinning over extreme religiositeit.

Religie, seks, macht, geld en vertrouwen: het zijn de weerkerende thema’s in het oeuvre van cineast en scenarist Hal Hartley, wiens filmstijl en losse verhaalopbouw van onder meer The Unbelievable Truth, Trust, Simple Men, Amateur, Flirt en Henry Fool aanleunen bij de Europese cinema.

Voor zijn eerste (muziek)theaterproductie ‘Soon’, gecoproduceerd door deSingel en de Salzburger Festspiele, heeft Hartley zich losjes gebaseerd op de collectieve zelfmoord van de Branch Davidians en hun geestelijke leider David Koresh in Waco, Texas 1993. In ‘Soon’ wacht een groepje aanhangers van het radicale apocalyptische christendom, vertolkt door zeven acteurs, op het einde van de wereld. Een enorme muur met beweegbare glazen wanden symboliseert de scheiding tussen de eigenlijke wereld en de leefwereld van deze christenen die hun hoop, wanhoop en twijfels op een nu eens lyrische en open, dan weer sceptische en cynische, toon bepraten.

Het stuk kende zijn wereldpremière in Salzburg op 30 juli jongstleden en werd er met gemengde gevoelens onthaald. Enthousiast applaus én boegeroep sloten elke voorstelling van ‘Soon’ af. Niet dat Hartley de grenzen van het toneelmaken verlegd heeft. Verre van. Hij blijft in de eerste plaats een filmmaker en een schrijver. ‘Soon’ is evenwel op zijn minst interessant in het oeuvre van deze eigenzinnige cineast en biedt als toneelervaring een fascinerend, zij het uitputtend, schouwspel. Hartleys films worden gekenmerkt door snedige dialogen en personages die voortdurend met zichzelf en met hun omgeving (alias de maatschappij) overhoop liggen. Zijn acteurs debiteren quasi nonchalant en op een koele manier de citaten uit boeken, de filosofische bedenkingen en de absurd grappige dialogen. In zijn filmproducties zit Hartley, via medium shots, close shots en close-ups voortdurend met de camera op de huid van zijn protagonisten. De pittige interpuncties en spanningsvelden die Hartley in zijn beeldmontage bereikt, ontbreken uiteraard op de scène, waar hij beperkt wordt door een eenheid van plaats en tijd. Het cerebrale en sterk literaire karakter van de tekst en de abstract dramatische structuur staan een (gemakkelijk) inlevingsvermogen – wat Hartley met zijn filmtaal wel bereikt – in de weg. ‘Soon’ is om die reden een stuk om meer dan eens te zien. De schitterende acteurs hebben een sterk fysieke présence; hun choreografie doet (vooral in het begin) soms denken aan het expressionisme van de stomme film. Een genot om naar te kijken en te luisteren. De betekenis van de tekst komt achteraf wel doorsijpelen.

‘Soon’ in deSingel van 9 t/m 12 september, telkens om 20 uur.

Inlichtingen en tickets: Tel. (03) 248.28.28.

Piet Goethals