SIR JOHN TEMPLETON. Het principe van maximaal pessimisme

In de aanloop naar Pasen : een gesprek met Sir John Templeton, befaamd geworden met zijn suksesrijke beleggingsfondsen, over zijn strategieën, zijn presbyteriaans geloof en de nood aan spiritualiteit.

In de jaren ’50, nog vóór beleggen in de mode was, schuimde Sir John Templeton met zijn Templeton Funds reeds de wereld af op zoek naar interessante beleggingsmogelijkheden. Hij liet de anderen in hun overtuiging dat alleen de VS een veilige plek waren voor lukratieve beleggingen. In de jaren ’60 waren de Templeton-fondsen bij de eerste én suksesvolle beleggers in Japan, lang voor anderen er zelfs maar aan dachten dat Japan weleens een ekonomische wereldmacht zou kunnen worden. In het begin van de jaren 1980 belegde Templeton duchtig in Mexico, nog zo’n pioniersprojekt.

Er is een nauwe relatie tussen zijn drang naar avontuur in de wijde wereld en zijn niet aflatende interesse voor het spirituele (zie ook kader) : als alle mensen broers en zusters zijn van elkaar, waarom zouden Japan of Latijns-Amerika dan niet even goede beleggingsmogelijkheden bieden als bijvoorbeeld de Verenigde Staten ?

Dit gevoel van wereldburgerschap heeft de Templeton-kliënten bepaald geen windeieren gelegd. Een basisinvestering van 10.000 VS-dollar in het Templeton Growth Fund bij de oprichting in 1954 is aangegroeid tot 2,3 miljoen dollar. Geakkumuleerd gemiddeld rendement over 40 jaar : 17 % per jaar.

We interviewden Sir John Templeton in zijn ruime woonkamer van zijn al even ruime woning, “White Columns”, bovenop een heuvel van het luxueuze Lyford Cay, in de Bahamas. John Marks Templeton, geboren in Winchester, Tennessee (VS), heeft nu de Britse nationaliteit en werd onlangs door koningin Elizabeth tot ridder geslagen. De leiding over de Templeton Funds, goed voor 35 miljard dollar, heeft hij overgelaten aan de nu 34-jarige Mark Holowesko, de managementvennootschap heeft hij in 1992 aan de Franklin Group verkocht. Op zijn 82ste volgt hij echter nog even fit en alert alle schommelingen van de markt, en spoort anderen entoesiast aan om meer belang te hechten aan het spirituele in het leven.

“Wie met geld omgaat, zal waarschijnlijk meer sukses boeken als hij spirituele principes toepast, ” dixit Sir John Templeton, “en hoe meer spiritualiteit men beoefent, hoe meer men zal leren. ” Volgens Templeton, gedoopt in een presbyteriaanse Kerk, moet er geen onderscheid worden gemaakt tussen het spirituele en het wereldlijke. 30 jaar lang leidde hij de direkteurs van de Templeton Growth Funds in hun gebeden om intelligente investeringen. Het is niet blasfemisch Gods hulp in te roepen om geld te verdienen ! De goede daad zit in het gebed zelf, aldus Templeton. Het opent de geest en geeft een klaardere kijk op een maatschappij, een markt, een filantropische gift of enig ander initiatief. “Ik geloof dat alle carrières suksesvoller zijn en meer voldoening schenken wanneer spirituele principes worden toegepast. Ik ken daarop geen uitzondering. “

CONTRAIR DENKEN.

Waar liggen de beste vooruitzichten voor lukratieve beleggingen, wilden we graag weten ? “Mensen vragen mij altijd waar de beste vooruitzichten liggen, maar dat is de verkeerde vraag, ” antwoordt John Templeton. “De juiste vraag is : waar liggen de slechtste vooruitzichten ? “. Templeton omschrijft deze benadering van beleggen als het principe van maximaal pessimisme. Anderen zouden het eerder omschrijven als contrarianism. Hij licht zijn visie toe : “De mens gaat in zijn normale levenswijze gewoonlijk op zoek naar de beste mogelijkheden. Je zoekt een job ? Dan zoek je die in een bedrijf met goede vooruitzichten, met mooie toekomstmogelijkheden. Als ik echter op zoek ben naar beursgenoteerde beleggingen, dan vertrek ik precies van het tegenovergestelde standpunt. Een aandeel koop je tegen het laagst mogelijke tarief in verhouding tot de waarde van een bedrijf. En er is maar een reden waarom aandelen een lage prijs hebben : andere mensen verkopen hun aandelen. Een andere reden bestaat er niet. Om aandelen tegen een prikje te kopen, moet je dus daar op zoek gaan waar mensen bang en pessimistisch zijn. ” Niet velen onder ons hebben het juiste karakter om te beleggen in landen waar de maffia openlijk op straat komt of waar de munt tegen duizelingwekkende snelheid devalueert. De kunst van suksesvol beleggen druist in tegen onze intuïtie. Het ideale tijdstip om te kopen is als iedereen bang is, en als je ook zelf een beetje bang bent.

EMERGING MARKETS ?

Naar welke einder moeten wij nu, in 1995, vanuit het pessimistische principe onze blik richten ? Templeton somt een aantal opportuniteiten op : Australische vastgoedbeleggingstrusts, closed-end-fondsen gespecializeerd in Tsjechische aandelen, de VS-dollar, emerging markets, in het biezonder Rusland en China.

Emerging markets, is dat geen oud nieuws ? Hebben de beleggers het laatste jaar geen nare herinneringen overgehouden aan die opkomende markten ? Uiteraard, meent Templeton, en daarom is nu het juiste ogenblik aangebroken : maximaal pessimisme. “Een belegger mag één ding nooit vergeten ; hij moet zich voortdurend afvragen : waar zagen we recentelijk een markt met dalende aandelen, een baissemarkt ? ” Zij die stalen zenuwen hebben, kunnen op deze markten spelen nadat die op hun grondvesten goed dooreen zijn geschud. Hij geeft een overzichtje van de landen die in de laatste vijf jaar een daling van meer dan 50 % of meer kenden, tussen het hoogste en het diepste punt : Taiwan, Zuid-Korea, Thailand, Indonesië, Finland, Australië, Portugal, Spanje, Italië, Turkije, Griekenland, Nieuw-Zeeland. “En China kende in de eerste zeven maanden van 1994 alleen al een daling van 70 %, ” zegt Templeton.

Japan ? Niet doen. De Japanse aandelen zijn bijna 50 % gezakt, maar Templeton denkt dat ze nog verder zullen dalen. Ook dat is belangrijk : het is niet voldoende dat een markt in waarde gedaald is, er moet ook een goede basis zijn om te veronderstellen dat de markt later opnieuw zal stijgen. Deze basis is er in landen in volle ontwikkeling ; zij zijn typische lange-termijnprospekten. Japan, ondanks de dooreengeschudde grondvesten, ligt echter nog steeds te hoog inzake prijs.

En Rusland ? Templeton ziet ook daar koopjes. Deze lente richt Merrill Lynch een Templeton Russia Country Fund op. De aandelen worden verzameld door Mark Mobius, die vanuit Hongkong verschillende Templeton-fondsen van opkomende markten opvolgt.

Ja, Rusland maakt Templeton onrustig. “Het Russische volk begrijpt de basisprincipes niet. Ik denk aan privé-eigendom, reklame, verkoop en boekhouding. En zij zijn jaloers. Als zij zouden weten dat buitenlanders zich in hun bedrijven inkopen, dan zouden zij boos worden. Rusland is veel gevaarlijker dan Peru toen ik daar begon te beleggen. ” Maar ondanks het feit dat dit gevaar de aandelenprijzen beïnvloedt, is de risk/reward-verhouding er nog steeds gunstig.

WANNEER VERKOPEN ?

Templeton stelt dat de meeste beleggers betere kopers dan verkopers zijn : ze verkopen ofwel te vroeg ofwel te laat. “Ik kampte zelf ook lang met dat probleem, ” bevestigt hij, “maar een aantal jaar geleden heb ik mijn antwoord gevonden. Je mag je niet afvragen wanneer je aandelen moet verkopen, je mag je aandelen slechts verkopen als je een ander aandeel vindt dat het 50 % beter doet dan dat wat je hebt. ” Deze vuistregel komt bij Templeton steeds weer naar voor. Je kunt het “vergelijkend kopen” noemen ; het is evenzeer een zoeken naar relatieve koopjes als naar absolute koopjes. Vergelijk, vergelijk, vergelijk…

John Templeton is zeker van zijn stuk : de volgende 40 jaar zal het gewone aandeel, zoals in de vorige 40 jaar, de trouwste partner zijn van de belegger. De reden is materiële vooruitgang, daar heeft hij een goed oog in. “Vooruitgang zal steeds versnellen, niet vertragen, ” voegt hij eraan toe. “Op lange termijn zijn de mensen die in gewone aandelen van goed geleide bedrijven beleggen, beter af dan mensen die op andere manieren beleggen. ” Maar spring daarom niet direkt uit je zetel om je woning te hypotekeren. Prijzen blijven fluktueren, net zoals ook optimisme en pessimisme elkaar opvolgen volgens de krantekoppen en de gemoedsrust van de mensen. Stijgende tendensen zullen steeds weer onderbroken worden door baissemarkten. Maar ik denk dat de toenemende konkurrentie (door het toenemende aantal investeerders) ervoor zal zorgen dat de prijzen de waarde van het aandeel niet meer in die mate kunnen onder- of overschatten als vroeger. ” zegt Templeton. “Dalende marktwaarden zullen nooit meer zo drastisch en intensief zijn als in het verleden. Er is een tegenwicht gekomen : de snelheid van kommunikatie. Mensen reageren meer in kudde omdat zij nauwer met elkaar in kontakt staan. Ik denk bijvoorbeeld aan China vorig jaar, toen alle spekulanten voortdurend met elkaar in kontakt stonden en de markt in een periode van 7 maanden met 70 % in elkaar stortte. Toch zijn de groeivooruitzichten in China uitstekend en zullen zij dat volgens mij ook blijven. “

De moraal van het verhaal ? Koop nooit ofte nimmer aandelen met geleend geld of met geld dat je morgen misschien nodig hebt. Templeton zelf had nooit een hypoteek op zijn eigen woning. “Ik wil de aandelen die ik koop kunnen houden voor eeuwig als dat nodig is. “

Lawrence Minard

(c)Forbes

SIR JOHN TEMPLETON “Wie met geld omgaat, zal meer sukses boeken als hij spirituele principes toepast. “