Siamese tweeling

Het voorstel om de btw op elektriciteit te verlagen, zorgde voor hoogspanning in de regering-Di Rupo. Het CD&V-verzet tegen deze ingreep haalde uiteindelijk, en gelukkig maar, de bovenhand. Als het de regering echt menens is met de relance van onze economie, dan is dit niet de maatregel waarop ze moet inzetten.

Toen deze Trends gedrukt werd, was de concrete inhoud van het pakket relancemaatregelen van de regering nog niet duidelijk. Maar de vrees was groot dat het allemaal niet veel zou voorstellen. Nochtans moeten ondersteunende maatregelen voor de economie niet noodzakelijk veel geld kosten. Een vereenvoudiging, stroomlijning en grotere marktconformiteit van regulering (milieu, bouwtoelating,…) kost bijvoorbeeld niks en kan de economische groei stevig ondersteunen.

Wat opvalt in de politieke discussies van de jongste weken over het relancepakket, is dat het vooral ontbreekt aan een heldere en correcte analyse van wat écht de centrale problemen van de Belgische economie zijn. Zo’n analyse moet in ieder geval starten bij de vaststelling dat we een kleine, zeer open economie zijn. Onze competitiviteit in een internationale context zou dan ook tot de topprioriteiten van elk relanceplan moeten behoren. Voorts is onze tewerkstellingsgraad nog altijd veel te laag om, onder meer, de kosten van de vergrijzing op een maatschappelijk enigszins verteerbare manier te kunnen dragen. De tewerkstellingsgraad (percentage van de beroepsbevolking effectief aan de slag) bedraagt vandaag 63 procent en zou naar 70 procent moeten, een cijfer waar landen als Duitsland, Nederland, Oostenrijk, Zweden en Zwitserland zelfs boven zitten. Breng concurrentievermogen en tewerkstellingsgraad in orde, en het probleem van begroting en staatsschuld oogt al helemaal anders.

Concurrentievermogen en tewerkstelling vormen in België een Siamese tweeling. De voornaamste kostenpost van ondernemingen waar de Belgische politici vat op kunnen hebben, zijn de loonkosten. Doe daar iets aan, en het concurrentievermogen verbetert, net als de werkgelegenheidsperspectieven. En dat laatste komt niet alleen omdat de ondernemingen zo hun omzet en/of winstmarge zien verbeteren. Relatief goedkopere arbeid betekent ook dat ondernemingen hun investeringsprojecten anders zullen invullen, met meer bijkomende jobs als gevolg.

Tegen de achtergrond van deze basisanalyse, ligt het bijna voor de hand wat de regering moet doen om echt werk te maken van een relancebeleid. De loonkosten in de Belgische private sector bedragen afgerond 135 miljard euro. Verlaag de loonkosten met minimaal 5 miljard, liefst zelfs 10 miljard. Dat zou natuurlijk een nieuw gat in de begroting slaan, maar dat kan gevuld worden met een btw-verhoging. Even kijken naar de btw-aftrekken en daar schrappen wat maatschappelijk niet echt productief is, kan al een flink deel van de te recupereren som opleveren. De daling van de loonkosten zou het inflatoire effect van de btw-aanpassingen grotendeels moeten neutraliseren.

Een echt relanceplan kan ook niet zonder iets te doen aan het systeem van de automatische loonindexering. Zoals de Gentse hoogleraar Gert Peersman al uitgebreid heeft aangetoond, vernietigt de index behoorlijk wat jobs. Als de inflatie in al onze buurlanden oploopt, dan doet de automatische indexering ze bij ons nog meer stijgen. Het omgekeerde geldt weliswaar ook: bij algemeen dalende inflatie vermindert de inflatie bij ons ook meer. We kunnen dan wel zeggen dat gemiddeld onze inflatie niet afwijkt van die in onze buurlanden, maar de jobvernietiging bij een snel stijgende inflatie is helaas dominant.

Het is duidelijk te veel gevraagd van een regering die, hoe men het ook keert of draait, duidelijk in een pre-electorale gemoedstoestand zit om dit soort analyse en de daaraan verbonden consequenties echt ter harte te nemen. Vanuit louter politiek standpunt kan daar enig begrip voor opgebracht worden. Maar dat onze politici in die omstandigheden blijven peroreren over een relancebeleid, getuigt van weinig respect voor de burger.

JOHAN VAN OVERTVELDT – Hoofdredacteur

Het ontbreekt onze politici aan een heldere en correcte analyse van wat écht de centrale problemen van de Belgische economie zijn.