Seconden tikken weg

Xeikon maakt begin volgende week de resultaten over het derde kwartaal bekend. Dat had al op 25 oktober moeten gebeuren, maar de bedrijfsleiding had het te druk met een overlevingsscenario.

Al twee keer miste Xeikon een deadline voor de investeringsronde. Topman Gino Despeghel gaf een maand geleden wel aan dat er werd gepraat met één financiële partner. Aan een operationele partner _ zoals Hewlett-Packard bij concurrent Indigo _ wordt niet gedacht, zo luidde het. Indigo vergaat het nochtans beter. Beide ondernemingen zijn beursgenoteerd, de omzet is vergelijkbaar, maar de beurskapitalisatie van Indigo is ongeveer vier keer zo groot.

In maart van dit jaar biechtte Xeikon slechte resultaten op. De omzet viel terug van 201,7 miljoen dollar naar 173,4 miljoen, terwijl een winst van 14,9 miljoen dollar in 1999 omkeerde in een verlies van bijna 25 miljoen dollar in 2000. Een managementwissel drong zich op. Alfons Buts, tot dan de topman van het op Nasdaq genoteerde Xeikon, houdt zich sindsdien bezig met de uitbouw van de commerciële organisatie. De nieuwe nummer één werd Gino Despeghel.

Al bij al zouden de cijfers van het derde kwartaal best kunnen meevallen. Tenminste, dat liet Despeghel doorschemeren in een recent interview. Maar laat het duidelijk zijn: dinsdag 13 november gaat over de vraag of Xeikon zijn 40 miljoen dollar heeft gevonden, en wat het ermee van plan is.

Heeft digitaal drukwerk een toekomst?

“Toen ik Xeikon verliet, was het niet verlieslatend. De mogelijkheid om in digitale kleurendruk winst te maken, is geen utopie,” beweert oud-voorzitter en stichter Lucien De Shampfelaere. Formeel heeft De Schampfelaere niets meer met Xeikon te maken. Maar hij is een van de weinige voormalige bestuursleden die dezer dagen bereid is te praten over de digitale persenbouwer. De meeste ex-bestuursleden houden de lippen op elkaar. Bovendien is hij met zijn digitaal drukkerijtje Triakon een van de grote Belgische klanten van Xeikon. Zegt De Schampfelaere: “Fundamenteel gelooft nu iedereen in de markt voor digitaal drukken. Heidelberger _ toch de grote leider in de grafische industrie _ stond erg lang argwanend tegenover digitaal drukken. Maar nu hebben zij samen met Kodak hun eigen machine: Nexpress. Het concern voorspelt dat de offsetmarkt de volgende jaren nog met 3% zal groeien, maar verwacht vooral heil van digitaal drukwerk met groeicijfers van 8% in zwart-wit en zelfs 12% in digitale kleurendruk.”

De verklaring is de gepersonaliseerde communicatie. Drukwerk wordt almaar meer toegespitst op het individu. Dat vereist een flexibel drukprocédé, iets waar digitaal drukken het perfecte antwoord op biedt. Een van de toekomstbeelden waarmee bijvoorbeeld Xeikon graag schermde om de markt warm te maken, was het ‘printen op aanvraag’ van romans. Technisch is dat ondertussen mogelijk, alleen blijft de massale toepassing uit.

De levensdraad van Xerox

De belangrijkste klant van Xeikon was tot voor kort Xerox. Eigenlijk leverde Xeikon aan Xerox een machine af die het Amerikaanse bedrijf als Original Equipment Manufacturer ( OEM) onder zijn eigen merknaam aan de man bracht. Maar het gaat de jongste twaalf maanden barslecht met Xerox. Na herstructureringen besliste het Amerikaanse bedrijf een eigen, nieuwe, vellengevoede digitale drukpers op de markt te brengen en zette de verdeling van Xeikon-persen stop. Het wegvallen van Xerox als klant was voor Xeikon dramatisch: de omzet kreeg meteen een klap van 25%. Toen bleek hoe kwetsbaar de strategie om te groeien via OEM en Value Added Resellers (VAD) kan zijn.

Architect van dit groeiscenario was overigens Alfons Buts. “Het was een goede hefboom om snel in de markt te geraken,” aldus De Schampfelaere. Grote concurrent Indigo daarentegen koos overal onmiddellijk voor directe distributie. Beide pioniers lijken de markt te hebben ontwikkeld en nu is het de vraag of Xeikons huidige commerciële structuur nog wel de juiste is. De concurrenten zijn geen kleine jongens meer: HP, Heidelberger en Xerox.

Daarom wil het bedrijf uit Mortsel zijn distributie meer zelf in handen nemen. Maar uiteindelijk betekent de reorganisatie: de VAD’s stuk voor stuk opkopen. Een dure aangelegenheid die erg moeilijk is zolang er geen geld in kas is.

Roeland Byl

“Als Xeikon niet snel 40 miljoen dollar vindt, zijn er maar twee mogelijkheden: stoppen of een overnemer zoeken.”