Scherven brengen geluk

D’Ieteren trotseert schijnbaar moeiteloos de autocrisis. Wat houdt de oudste Belgische onderneming zo rustig? Is het haar gezegende leeftijd van 204 jaar? Is het haar strategisch en financieel briljante CEO Jean-Pierre Bizet? Of is het toch haar bij uitstek meest ‘breekbare’ afdeling, de autoruiten?

Donderdag 3 september, half tien. De eerste herfstwind waait boven de Trichterheideweg in Hasselt, bij het logistieke verdeelcentrum van Carglass. Aarzelend vallen de regendruppels uit het zwerk.

Binnen is van het gure weer niks te merken. In het magazijn liggen 170.000 ruitencombinaties. Klaar voor verscheping naar België, Duitsland, Luxemburg, Nederland. Dagelijks gaan 4000 stuks de deur uit. Maar het meest opvallende is het grote aantal werknemers. Dit magazijn is in niets geautomatiseerd. Ruiten dragen en sjouwen is grotendeels manueel werk. En die werknemers zien er best tevreden uit. ‘Beste werkgever van het jaar’ zegt een trofee aan de inkombalie van de ruitenhersteller. “Ik durf reclame te maken voor Carglass. Dit bedrijf is oké. Het heeft een eigen spirit”, vult Willy Kennes van ACV Metaal in Limburg aan.

Dat blijkt een understatement te zijn. Trends dompelde zich één werkdag onder in de bedrijfscultuur van een 204 jaar oude familiale onderneming (zie kader Een discrete autofamilie). De autorit voerde via Carglass in Hasselt en het autoverdeelcentrum in Kortenberg naar de hoofdzetel in Elsene. Aan het stuur de ervaren handen van Philippe Casse. Op zijn naamkaartje staat ‘public relations manager Audi’, maar de man is vooral een wandelende auto-encyclopedie. Hij noemt het liever ‘mobiliteitssocio- logie’. Zijn taalgebruik blijft die derde september doorspekt met een wat ouderwetse vorm van gedistingeerdheid. “D’Ieteren is een dynastie van bewegende voorwerpen.”

Autoruiten zijn de ster

Die gedistingeerdheid ademt ook de derde verdieping aan de Maliestraat in Elsene. CEO Jean-Pierre Bizet ontvangt ons op de directieverdieping voor een uitgebreide babbel over financiën en strategie. Uitgeprinte informatie gebruikt hij enkel ten behoeve van de journalist. ” J’ai l’horreur des papiers“, monkelt de Belgische Parisien. Zelf doceert hij aan de hand van een computerklavier, met als scherm een één vierkante meter grote flatscreen.

De keuze voor het ochtendbezoek aan Carglass was niet toevallig. De autoruitenafdeling was de sterkhouder tijdens de voorstelling van de jongste halfjaarresultaten, op vrijdag 28 augustus. De aandeelhouders beloonden de beter dan verwachte cijfers met een koerssprong van net geen 17 procent. De strenge winter zorgde voor een organische omzetgroei van een tiende bij de Carglass-moeder. De bedrijfswinst maakte een sprong van 38 procent. Ook 2008 toonde al een puike organische groei. Maar bovenal zijn er de aanzienlijke overnames. In een recordtijd timmerde Belron aan een wereldwijde leiderspositie. Het glazen rijk spant van Europa, via Zuid-Amerika, tot in Nieuw-Zeeland. Na twee belangrijke overnames werd de onderneming het nummer één in de Verenigde Staten, met 20 procent van de markt. In de winter van 2007 werd in één klap de eerste plaats gekocht, via de overname van Safelite Group.

Dat alles maakt van de ruitenafdeling nog de enige echte groeier in de groep. Tussen 2004 en 2008 klom de omzet met 93 procent. Het aantal werknemers zag in diezelfde periode meer dan een verdubbeling, naar een leger van 20.833 mensen. “Toen ik in 2002 bij D’Ieteren kwam (Jean-Pierre Bizet is de gewezen gedelegeerd bestuurder van GIB Group, nvdr), wilden we Belron in 2005 naar de beurs brengen. Maar we hebben het gehouden. Want Belron is een echt groeiverhaal. De business is wereldwijd dezelfde, namelijk ruiten herstellen. We dekken nu 60 procent van het wereldwijde wagenpark. We kunnen dus nog overnames doen in de overige 40 procent van de wereld. In China hebben we pas een eerste filiaal. We zijn nog niet in India. En er is Mexico. Rusland.” Bovendien betalen de overnames zichzelf vrij snel terug. Het is een stabiele activiteit, die ook nog eens stabiele kasstromen genereert. Autoruiten moeten altijd wel worden hersteld.

Een stabiele business, met bovendien geringe financieringsbehoeften. Dat kan niet echt gezegd worden van de twee andere centrale takken van D’Ieteren Groep. D’Ieteren Auto, de verkoop van voornamelijk Volkswagen in België, is conjunctuurgevoelig. En het vergt hoge voorraden van nieuwe wagens en vorderingen versus de concessionarissen. Bovendien zijn er de financieringlasten bij de afdeling D’Ieteren Lease. Nog meer kwetsbaar is de autoverhuur voor de korte termijn, via Avis Europe.

Ferdinand Piëch, de jeugdvriend

D’Ieteren Auto kende een volumedaling van 22 procent in de eerste jaarhelft. De onderneming is al ruim zestig jaar de invoerder en verdeler van de wagens van de Volkswagen-groep in België. De relaties zijn nauw. Roland D’Ieteren, dertig jaren lang de CEO van de onderneming, en sinds 2005 de voorzitter van de raad van bestuur, is een persoonlijke vriend van Ferdinand Piëch. Dat mag niet echt verbazen, want het autowereldje van de insiders is klein. Het is een handige connectie, want de kleinzoon van de Kever-uitvin- der Ferdinand Porsche, is niet alleen de verdeler van het Volkswagen-gamma in Midden-Europa. Ferdinand Piëch is vooral de centrale spil in de grootste autoproducent van Europa.

De decennialange samenwerking maakte van D’Ieteren de marktleider in eigen land. Het is een volwassen markt, waarin de autoverdeler vooral mikt op een groeiend marktaandeel. Een volumedaling met 22 procent in de eerste helft van 2009 is aanzienlijk, maar de verkoop bereikte in 2008 dan ook een historisch hoog volume. De omzetdaling was bovendien, met bijna 11 procent, minder uitgesproken dan de volumedaling. En er was nog altijd een bedrijfswinst. Jean-Pierre Bizet benadrukt ook graag dat België minder felle conjuncturele schommelingen toont dan bijvoorbeeld Duitsland of Frankrijk. De hoge financieringslasten van de dochter D’Iete- ren Lease (22.806 wagens in 2008) werden ingedamd via een effectiseringprogramma voor de vloot. Het is een lening voor institutionele partijen. “Het is dus een zeer specifieke financiering, rechtstreeks gekoppeld aan een actief. De vloot dus. Daarmee kan je het risico heel precies bepalen. Je betaalt dus een lagere risicopremie.”

Waar blijft Avis Europe?

Mooi zo. Een autorit bij D’Ieteren Groep begint dus in de hoogste versnelling, met de razende groeier Belron. Het tempo zakt wat via het stabiele verdeelcontract voor Volkswagen op de verzadigde, Belgische markt.

Maar het derde deel van het parcours is zowaar wat hobbelig. Want het autoverhuurbedrijf op de korte termijn Avis Europe is een zorgenkind voor D’Ieteren. Het in Londen op de beurs genoteerde filiaal trappelt al jaren ter plaatse. De omzet klom van 2004 tot 2008 met amper 2,2 procent. Het aantal werknemers zakte in diezelfde periode met 3,2 procent, of 199 mensen, naar net geen 6000. Succesvol groeien is wat anders. Nochtans houdt D’Ieteren hardnekkig vol met die door de conjunctuur geplaagde activiteit. Al in 1971 startte de onderneming de samenwerking met Avis. Via Locadif werd enkel de Belgische markt bewerkt. Later, vanaf 1987, werd een controlebelang in het op de Londense beurs genoteerde Avis Europe beoogd.

De vraag is waarom. De herstructureringen volgden elkaar op de voorbije jaren. Net als de bijzondere waardeverminderingen. Vorig jaar nog een bruto waardeverminderingsverlies van 223 miljoen euro. Het deed D’Ieteren als groep in het rood belanden.

Achter zijn computerklavier vouwt Jean-Pierre Bizet zich dubbel en krom wanneer hij toch maar de krachtpunten van Avis Europe aantoont. “Oké, we weten het. De autoverhuursector is sinds 2001 (de aanslagen van 11 september , nvdr) niet meer winstgevend. De verhuurprijs daalde, terwijl de prijs van de nieuwe wagens vanaf 2003 klom. Maar de huurprijzen gaan sinds vorig jaar eindelijk omhoog. Ook onze bezettinggraad klom het voorbije halfjaar. Van 68 naar 72 procent. Dat is veel, hoor. In de jaren voordien waren we blij met een jaarlijkse groei van 0,2 tot 0,4 procent”.

Is het Avis Europe nu echt menens? Pascal Bazin, de nieuwe CEO sinds 2008, durft echt wel te hakken. Een tiende van het personeel werd weggesnoeid. Van de auto’s verdween 15 procent. “Die vloot is dus tamelijk recessiebestendig”, duidt Jean-Pierre Bizet. “De auto’s zijn gemiddeld drie tot vier maanden oud. We verkopen ze na zeven maanden weer aan de autoconstructeurs. We kopen nu minder wagens. Maar de huurmarkt voor de korte termijn blijft structureel groeien. Mensen reizen steeds meer. Zowel de vakantieganger, als de zakenreiziger. Bedrijven worden steeds meer internationaler. Ze hebben steeds meer kaderleden die reizen.”

Jean-Pierre Bizet zelf bijvoorbeeld. Doorgaans is hij twee tot drie dagen op de hoofdzetel in Elsene. Maar zijn actieradius is voornamelijk de driehoek Parijs, Londen, Brussel. Maandagochtend begint le Parisien zijn werkweek met de TGV richting Brussel. Of hij raast met Eurostar naar Londen. Naar de hoofdkantoren van Avis of Belron. Steeds mét laptop, maar dus zonder papiers. “Op de trein kun je prachtig werken. Maar ik ben dus een zéro papier-man. Niet alles gaat onder de scanner. Maar ik heb toch alle documenten in mijn computer. Dat is gemakkelijker dan 150.000 pagina’s op mijn tafeltje.”

opinie. D’Ieteren, een te koesteren schat, blz. 8

Door Wolfgang Riepl/Foto Jelle Vermeersch

“De autoverhuur is sinds 2001 niet meer winstgevend. Maar de huur-prijzen gaan sinds vorig jaar eindelijk omhoog”

(Jean-Pierre Bizet, CEO)