Schandalige praktijken in de begroting

Wanneer paarse excellenties, met premier Guy Verhofstadt ( VLD) als bezielende orkestleider, de loftrompet over hun eigen prestaties aan de lippen zetten, klinkt het begrotingslied altijd het hardst. Maar dit nummertje begint steeds valser te klinken. Na de kritiek van het Rekenhof en Eurostat blijft er zelfs nauwelijks iets over om trots op te zijn.

In zijn Commentaar en Opmerkingen bij de Ontwerpbegroting 2004 stelt het Rekenhof, de officiële financiële waakhond van de overheid, onomwonden dat er eigenlijk niets meer klopt van de begrotingsrekeningen van de Belgische overheid. Het fundamentele annaliteitsbeginsel, dat zegt dat de inkomsten en uitgaven voor bijvoorbeeld 2004 ook werkelijk in de rekeningen van dat jaar moeten worden opgenomen, wordt met de voeten getreden. Het doorschuiven van facturen om de begrotingscijfers te redden gebeurt om de haverklap. Het Rekenhof stelt vooral een aantal praktijken op het ministerie van Justitie aan de kaak. Zouden ondernemingen zich aan zulke praktijken bezondigen, ze zouden de juridische en fiscale autoriteiten op bezoek krijgen.

Minister van Begroting Johan Vande Lanotte ( SP.A) laat via zijn woordvoerder weten dat hij de kritiek van het Rekenhof “eerst wil bestuderen”. In België kan dit allemaal zonder dat iemand er nog van opkijkt. Heeft de regering-Verhofstadt nog één gram autoriteit wanneer het over fraude gaat?

Naast de kritiek van het Rekenhof is het voor Verhofstadt en Vande Lanotte minstens even pijnlijk dat Eurostat de operatie van 5 miljard euro met het pensioenfonds van Belgacom fronsend bekijkt. Paars organiseerde de roofoverval op dat pensioenfonds om de schijn van een begroting in evenwicht voor dit en volgend jaar te kunnen ophouden. Informeel laten medewerkers van Eurostat weten dat die operatie eigenlijk niet kan. Alleen stevige politieke druk heeft ze ervan weerhouden om het ook zo cru op papier te zetten.

De regering-Verhofstadt beging met het pensioenfonds van Belgacom een grote inschattingsfout. De paarse excellenties meenden dat de Europese instanties het niet zouden aandurven zwaar af te geven op de Belgacom-operatie. Als Duitsland, Frankrijk en Italië ongestraft de basisregels van het budgettaire spel in euroland jaar na jaar met de voeten mogen treden, zo luidde de redenering, dan zal men het toch niet aandurven om een goede leerling van de klas terecht te wijzen voor zo’n kleinigheid als de 5 miljard euro van het Belgacom-pensioenfonds.

Nou, dat ziet er dus wel even anders uit. Al mogen we zeker niet uitsluiten dat Verhofstadt en Vande Lanotte er alsnog in slagen om de Europese kritiek in de kiem te smoren door handig in te spelen op de grote onvrede over de manier waarop Duitsland en Frankrijk omgaan met de budgettaire spelregels.

Maar zelfs als Europa de Belgacom-operatie toelaat, doet dat niets af aan het feit het hier om een van de meest schandalige ingrepen uit de geschiedenis van de Belgische publieke financiën gaat. En iedereen die dit verhaal de voorbije kwarteeuw van nabij volgde, weet dat er al heel wat andere ingrepen doorgevoerd werden die ook aanspraak kunnen maken op die typering.

Johan Van Overtveldt