RWANDA EN CONGO

Getuigen

Gil Courtemanche, Een zondag aan het zwembad van Kigali. Bezige Bij, 288 blz., 19,50 euro. Dirk Draulans, Handelaar in oorlog. Atlas, 367 blz., 19,90 euro.

Nazinderend, maar dan met dat onbehaaglijke gevoel waarmee de sinistere flarden van een nachtmerrie je zo hardnekkig lang kunnen achtervolgen. Dat is nog de vriendelijkste manier om Een zondag aan het zwembad van Kigali te etiketteren. Met dat verbijsterende boek over de genocide in Rwanda in 1994 debuteert de Canadese journalist Gil Courtemanche als romancier – al klinkt ook dat woord te lankmoedig voor deze danteske potpourri van verkrachtingen, verminkingen en slachtingen.

In amper drie maanden werden bijna een miljoen Rwandezen gruwelijk vermoord. Tal van reportages en analyses verschenen daarover. Ook Courtemanche bleef dicht bij de werkelijkheid, maar vervlocht een fictieve romance tussen zijn reconstructie. Hij zoomt in op enkele personages en dat blijkt ook nu weer het geheim om de waanzin van zoveel geweld harder te doen aankomen. Zo bereikt hij wat al die andere uitgaven moesten ontberen: veel lezers.

Gemeten met literaire maatstaven, valt de roman door de mand. Daarvoor neemt Courtemanche te vaak zijn toevlucht tot contrastrijke trucs en haspelt hij zijn dialogen te onbeholpen af. Maar precies via de affaire van het Canadese hoofdpersonage (een alter ego van de auteur) en een Hutu-meisje met Tutsi-uiterlijk belicht hij de houding van alle partijen. Ook van de Belgische en andere westerse diplomaten, militairen en hulpverleners. Allen waren ze op de hoogte van de voorbereide slachtpartij van de Hutu’s op de Tutsi’s, maar in eigenbelang of in het belang van allerhande schimmige politiek en nog duisterder zakenbelangen ondernam niemand iets.

Dat is de onthutsende these van de auteur: de laffe en cynische westerlingen, die liever golf spelen dan de volkerenmoord voorkomen. De Belgen krijgen er extra van langs, omdat zij de tegenstellingen tussen Hutu’s en Tutsi’s geïnstitutionaliseerd hebben, dixit Courtemanche.

Ook in het immense buurland Congo hebben Belgen geen beste reputatie. Over de Congolese ellende schreef Knack-journalist Dirk Draulans het reportageboek Handelaar in oorlog. Ook hij focust: de jongste vijf jaar trok hij geregeld op met Jean-Pierre Bemba, die in 1998 met een rebellenleger begon aan de verovering van Noord-Congo en op 15 juli 2003 vice-president van Congo werd. Draulans legt chaos, corruptie en malafide handel bloot via reportages. Dat levert niet altijd een keurig afgeronde (politieke) analyse op, maar wel een leesbaar boek dat een begin van inzicht verschaft.

Luc De Decker

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content