ROLMODEL OF BOEMAN?

Op vrijdag 27 januari nam Lakshmi Mittal, een 55-jarige Indiër, de grootste Europese staalgroep Arcelor bij verrassing. Hij bracht een vijandig overnamebod uit van 18,6 miljard euro. De enige reactie die Arcelortopman Guy Dollé daarop kon uiten, was er een van verbijstering en verwaandheid. “Wij maken parfum en zij eau de cologne. De culturen van beide bedrijven passen niet samen. Ik mis een industrieel plan,” zei hij. En in één adem nam hij de “sovjetachtige” almacht van de familie in het Brits-Indiase staalconcern op de korrel.

Over welke twee verschillende culturen heeft de Fransman het dan? Lakshmi Mittal liep school op Saint Xavier’s in Calcutta: een jezuïetencollege. Hij is de telg van een generatie van wereldentrepreneurs uit de Indiase diaspora en zijn familie is al jaren nauw verweven met de Aziatisch-Londense high society.

Is Mittal westers? Misschien niet als het op zijn roots aankomt. Maar wel qua ingesteldheid. Net zoals zijn vader, die zich als kleine entrepreneur wist op te werken tot een invloedrijke middenstander, is ook zijn curriculum doorspekt met durf en ondernemerschap. Voor vele Indiase ondernemers is Lakshmi Mittal een rolmodel, maar in sommige Europese kringen wordt zijn Angelsaksische pit merkwaardig genoeg bekritiseerd en vermaledijd.

Waarom? Is het omdat Guy Dollé – als hij het over Arcelor heeft – nog te veel denkt in termen van de gewezen ‘nationale kampioen’ die jarenlang teerde op de belangen van de staat, een handvol pdg’s en de financiële elite? Of belichaamt hij met zijn kritiek onze Europese genoegzaamheid, ons chronisch gebrek aan durf en risico, ons zakelijk conformisme, onze angst voor verandering en gemis aan flexibiliteit?

Lakshmi Mittal zou niet over een industrieel plan beschikken? Hoezo? Zijn staalconcern zit, net zoals Arcelor, gewrongen tussen enerzijds een viertal grote producenten van ijzererts die samen 90 % van de markt controleren en anderzijds tien grote autoconstructeurs die samen 70 % van alle auto’s fabriceren. Geen gedroomde positie voor prijsonderhandelingen.

Als de vijf grootste staalgroepen ter wereld samen amper goed zijn voor een kwart van de totale capaciteit, dan is consolidatie de enige uitweg. Dat is het industriële plan dat Mittal met Arcelor deelt. Experts gaan er ook van uit dat de staalprijzen zullen dalen: het gevaar voor negatieve prijsschokken na de Chinese boom is reëel. Om die op te vangen, heb je taille nodig.

Een resem deals staat voor de deur in de staalbranche. Middelgrote of tweederangsspelers zullen straks als overnameprooi geserveerd worden op het bord van de grote staalreuzen. Als Mittal en Arcelor kan je dan verwoed tegen elkaar gaan opbieden, of je kunt de handen in elkaar slaan. Een deal die Lakshmi Mittal nu met zijn vijandig overnamebod op Arcelor nastreeft en die zich – indien zijn plan slaagt – vroeg of laat automatisch zal terugbetalen.

Voeg daarbij de mooie complementariteit tussen beide groepen: Arcelor is vooral actief in hoogwaardig staal, Mittal in standaardproducten; en ook geografisch sluiten de markten van beide bedrijven op elkaar aan. “Een perfecte match,” klinkt het in analistenkringen. Ook de markt gelooft erin: de koers van Mittal Steel won begin deze week al 7,46 %. Omdat driekwart van Mittals bod in aandelen wordt betaald, steeg de waarde van het bod hierdoor al tot bijna 20 miljard euro.

De mededeling van Lakshmi Mittal dat er meer dan 800.000 euro aan kostenvoordelen kan worden gehaald uit de fusie, zonder saneringen of ontslag-rondes, klinkt niet ongeloofwaardig. Zelfs zonder overname ging Dollé er al van uit dat er tussen halverwege 2004 en eind 2006 zo’n 300 miljoen euro aan extra synergieën kon worden gerealiseerd.

De Arcelortopman bleef tot voor kort steeds benadrukken dat er van herstructureringen geen sprake is, dit om de vakbond te sussen. Nu wél expliciet op die angst voor afvloeiingen inspelen, door Mittal Steel te verketteren, is goedkoop. Hij zou beter het antwoord van Francis Mer indachtig zijn, de gewezen patron van het Franse staalconcern Usinor (nu deel van Arcelor) en ex-minister van Economie, Financiën en Industrie. Toen hem begin vorig jaar werd gevraagd wat hij dacht van Lakshmi Mittal, zei hij: “Ik bewonder hem. Hij herinnert ons aan de durf om risico te nemen, een deugd die wij dringend opnieuw moeten ontdekken.”

Piet Depuydt