Roestvrij

Het Brusselse Iris houdt stormen tegen. Letterlijk dan, want het bedrijf, gespecialiseerd in industriële en anticorrosie-behandelingen, renoveert momenteel de deuren van de stormvloedkering van het Deltaplan.

Op en top Brussels, dat is de beste omschrijving die men van Iris kan geven. De naamloze vennootschap werd in 1946 in het hart van de hoofdstad geboren en maakte van het symbool van Brussel meteen zijn naam. Ontstaan als kleine afdeling van Gazelec, werkte Iris aanvankelijk voor de intercommunales van de Brusselse elektriciteitsdistributie. Het specialiseerde zich in industriële schilderwerken en anticorrosiebehandelingen, maar beperkte zich tot hoogspanningslijnen. Om zijn ontwikkeling veilig te stellen, breidde het de activiteiten beetje bij beetje uit in de richting van de schilderwerken en afwerkingen (buiten en binnen) van gebouwen. In het begin van de jaren ’50 ging het ook van start met de schoonmaak van kantoren, een in die tijd vrij nieuwe activiteit.

Diversificatie.

De schoonmaakactiviteit bleef aanvankelijk op de achtergrond, tot ze in de richting van de industriële schoonmaak werd gediversifieerd en zo’n omvang kreeg dat Iris in 1994 besloot ze meer onafhankelijkheid te geven. Het bedrijf werd in twee vennootschappen gescheiden : Iris nv voor de anticorrosiebehandelingen, de industriële schilderwerken en de afwerkingen van gebouwen, Iris Cleaning Services nv voor de schoonmaak. Tegelijkertijd werden ook de vestigingen gediversifieerd : de maatschappelijke zetel bleef in Brussel, maar er kwamen afdelingen in Charleroi, Gent en Geel.

Iris heeft de allures van een groep gekregen, met 135 miljoen frank eigen middelen. De overkoepelende vennootschap, Belgian Business Services nv, gesticht in 1978, bezit 25 % van de aandelen van de twee dochterbedrijven. Het is een managementvennootschap, die volgens gedelegeerd bestuurder Patrick Janssens van der Maelen “de investeringshefboom zal zijn voor andere projecten”.

Hoewel ze familiaal is gebleven, past de groep sinds lang niet meer in de categorie van de kmo’s. Ze heeft in totaal 1200 werknemers. In het voorbije boekjaar, afgesloten eind maart 1995, werd een geconsolideerde omzet gehaald van bijna 1,6 miljard frank. In verhouding tot de omvang van het personeelsbestand lijkt dat een bescheiden cijfer, wat verklaard wordt door het zeer deeltijdse karakter van de arbeid in de schoonmaaksector. Iris nv haalt een jaaromzet van 1,1 miljard (1995), Iris Cleaning Services 480 miljoen.

Hoewel Iris de jongste jaren een soms onregelmatig groeiritme heeft gekend en in het boekjaar dat afsloot in maart 1993 zelfs verlies maakte, is de geconsolideerde omzet in de voorbije vijf jaar met een derde gestegen. Dat is opmerkelijk voor een bedrijf in een sector waar een felle concurrentie woedt. Volgens Patrick Janssens van der Maelen is het omzetvolume van Iris in de industriële bekledingen vrijwel onveranderd gebleven, terwijl de sector in zijn geheel met ongeveer 30 % is achteruitgegaan. Het marktaandeel is dus vergroot. De omzetstijging is vooral te danken aan Iris Cleaning Services, dat nochtans eveneens in een erg competitieve branche werkt.

Het zijn verdienstelijke resultaten voor een onafhankelijk bedrijf dat het opneemt tegen multinationals. “De multinationals hebben een externe groei gekend door kleine bedrijven over te nemen, terwijl wij vooral gegroeid zijn door onze interne ontwikkeling,” zegt Patrick Janssens van der Maelen trots. Iris gaat er prat op dat het in België aan alle grote industriële projecten heeft deelgenomen. Enkele referenties : de terminal van Zeebrugge en zijn enorme tanks voor de opslag van vloeibaar gas ; de kerncentrales van Doel, de schilderwerken aan de gebouwen van de Europese ministerraad in Brussel en aan de beruchte Brusselse Caprice des Dieux ; de scheepsliften van Strépy-Bracquegnies, waar alle metalen structuren met een metalliseringsprocédé werden behandeld. Een laatste referentie is een project dat momenteel in Nederland in uitvoering is : de renovatie van acht deuren van de stormvloedkering van het Deltaplan op de Oosterschelde (zie kader : Stormvloedkering).

Bij de industriële schilderwerken en anticorrosiebekledingen mikt Iris steeds meer op klanten die op zoek zijn naar een specialist die de volledige uitvoering van een project op zich kan nemen, “met inbegrip van de milieuverplichtingen, de veiligheid en de kwaliteit”.

Allesomvattend.

Iris streeft niet zozeer naar een ontwikkeling in volume, wel naar een uitbreiding van zijn activiteiten bij klanten die een allesomvattende aanpak wensen. Het voordeel : aannemers die zulke verantwoordelijkheden op zich nemen, zijn dun gezaaid, zodat er minder concurrentie is en men niet gedwongen wordt de prijzen buitensporig te verlagen. De keerzijde van de medaille : Iris blijft op lange termijn verantwoordelijk voor de zeer veeleisende werken : “Wij zijn minstens tien jaar lang aan de klant gebonden.”

Zulke prestaties vereisen geperfectioneerde technische middelen. Bij de industriële bekledingen worden veel activiteiten op de werf zelf uitgevoerd. Andere moeten in het atelier plaatsvinden. Daarom beschikt Iris in Geel over een werkplaats voor industriële bekledingen, een investering van meer dan 60 miljoen frank. De meeste klanten zijn ketelmakers en metaalconstructeurs. Zij brengen hun metalen onderdelen naar Iris in Geel, dat ze met een schuurmiddel (meestal grit) zandstraalt en vervolgens de vereiste verflagen aanbrengt. De klanten richten zich vaak tot een specialist van industriële bekledingen om de fabricagecyclus van hun produkten te verkorten. Het is dan ook geen wonder dat het atelier in Geel, na een vrij moeilijke start, goede zaken begint te doen. Iris heeft het alle kansen gegeven door zich te specialiseren in een sector waar de factor tijd essentieel is : de onderdelen worden binnen de 24 uur in ontvangst genomen en zijn twee tot drie dagen later klaar. Dergelijke korte termijnen zijn een commercieel argument van eerste rang geworden.

ETIENNE SWARTENBROECKX

PATRICK JANSSENS VAN DER MAELEN (IRIS) Vooral gegroeid door interne ontwikkeling.