Roald Dahl en Thomas Hardy

Twee opmerkelijke, maar trouwe, literatuurverfilmingen : “Matilda” van Danny DeVito en “Jude” van Michael Winterbottom.

De acteur, producent en regisseur Danny DeVito belichaamt in het aanstekelijke “Matilda” de laag-bij-de-grondse en vulgaire Amerikaanse selfmade-man. Samen met zijn vreselijk opgedirkte echtgenote en pafferige zoon staan ze voor de ultieme uiting van het meest wansmakelijke en domme van de consumptiemaatschappij. Hun met tegenzin op de wereld gebrachte dochter Matilda, wordt bijgevolg als een freak afgedaan. Matilda’s wil om te studeren, haar volgeladen kruiwagen met ontleende boeken van de bibliotheek en haar halsstarrige weigering om naar de hersenloze spelprogramma’s op de tv te kijken, maken van Matilda de vreemde eend in de bijt. Ze behoort om die verschillende redenen niet tot de familie en, breed gezien, niet tot de maatschappij. Als ze uiteindelijk toch naar school mag, is Matilda overgeleverd aan de despotische en sadistische grillen van een directrice die meer weg heeft van een bewaakster van een concentratiekamp dan van een kindvriendelijk schoolhoofd. Danny DeVito had reeds met “Throw Momma from the Train”, “The War of the Roses” en “Hoffa” zijn regietalent bewezen. Zijn grillige camerabewegingen en -standpunten veruiterlijken perfect de visie van het kind of het kind in de volwassene. Met zin voor lichte subversie plaatst hij het actieve intellect tegenover de passiviteit van de afgestompte consument. In zijn vindingrijke en onconventionele regie mengt DeVito de ongebreidelde fantasie van het kind met de kitscherige realiteit van de volwassene en maakt die probleemloos aannemelijk. “Matilda” is fris, dynamisch, intelligent, spannend en grappig voor jong en oud. Kortom, de gedroomde familiefilm voor de kerstdagen. “Jude” is de verfilming van Thomas Hardy‘s meest sombere roman, “Jude the Obscure”. De scenarist Hossein Amini heeft de literaire dialogen van Hardy aangepast aan de twingtigste eeuw. Het meeslepende verhaal van Jude ( Christopher Eccleston), die via zelfstudie aan de unief wil studeren en koppig blijft in zijn streefdoel en liefde voor de vrouw van zijn leven Sue Bridehead ( Kate Winslet), ontbeert echter een emotioneel aspect. De tragedie over verloren ambities, onmogelijke hartstocht, zelfrespect, klasseverschil en het niet aanvaarden van een conservatieve Engelse moraal bevat nochtans genoeg elementen om de vonken van het scherm te doen spatten. Regisseur Michael Winterbottom doorbreekt gelukkig de steriliteit van het klassieke kostuumdrama door een losse filmstijl te hanteren waarmee hij herinneringen aan François Truffaut oproept. De fraaie breedschermcomposities en de buitengewone vertolkingen van zowel Eccleston als Winslet zijn memorabel.

Piet Goethals

Matilda De gedroomde familiefilm voor de kerstdagen.