” Waarom studeer je eigenlijk? Zelfs als doctor in de economie zal je in de Verenigde Staten altijd een tweederangsburger zijn.” Dat zei een Duitse politicus in 1932 tegen Milton J. Wright, een zeldzame zwarte student aan de universiteit van Heidelberg. “Hij sprak kordaat, maar beleefd en vriendelijk”, zei Milton J. Wright. Die politicus was Adolf Hitler. Hij was toen nog geen kanselier, maar wel al aan een steile opgang bezig.
Het verhaal van de ontmoeting staat in Travellers in the Third Reich. Het boek vult een lacune op. Het beschrijft hoe de buitenlanders die Duitsland voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog bezochten, naar het naziregime keken. Auteur Julia Boyd verzamelde honderden getuigenissen. Dat de ervaringen uiteenlopen, is deels het gevolg van de Duitse propaganda. Bovendien bleef de Jodenvervolging lange tijd verborgen voor buitenlanders. Vooral tijdens de Olympische Spelen van 1936 leek er niets aan de hand te zijn. Het naziregime had de anti-Joodse opschriften, bijvoorbeeld aan de ingang van winkels, verwijderd. Amerikaanse zwarte atleten waren verbaasd dat ze niet achteraan in een bus hoefden te zitten, zoals dat toen in het zuiden van de Verenigde Staten gebruikelijk was.
De weinigen die doorhadden dat Duitsland een totalitair regime aan het worden was, waren journalisten die dieper begonnen te graven. En diplomaten uiteraard. Sir Horace Rumbold, de Britse ambassadeur in Berlijn van 1928 tot na de nationaalsocialistische machtsovername in 1933, had het criminele karakter van de nazi’s tamelijk snel door. Maar zijn waarschuwingen aan de Britten die hem kwamen bezoeken, vielen in dovemansoren. Toeristen zagen een nieuw Duitsland vol zelfvertrouwen. En ze hadden begrip voor de revanchegevoelens na de strenge vredesvoorwaarden die Duitsland na de Eerste Wereldoorlog kreeg opgelegd.
Het naziregime waakte over het positieve imago van het land, want het geld van toeristen was in die tijd broodnodig. Toch kon niet alles verborgen blijven. Het straatgeweld van de SA was zeer zichtbaar. En toen toeristen in de tweede helft van de jaren dertig Joden met amper wat bezittingen (hun meeste eigendommen waren aangeslagen) op de trein zagen stappen om het land te verlaten, begon wel een belletje te rinkelen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier