Ratio’s vertellen niet alles

Financiële ratio’s zijn bij beleggers een populair middel om aandelen te waarderen en te vergelijken. Maar ze hebben ook belangrijke beperkingen.

Financiële ratio’s zijn populair bij beleggers om aandelen te waarderen en te vergelijken. De meest gebruikte ratio is de koers-winstverhouding, die wordt berekend door de marktkoers van een aandeel te delen door de winst per aandeel. Een koers-winstverhouding van 15 houdt in dat een belegger voor één aandeel 15 keer de winst per aandeel betaalt. Het duurt dus vijftien jaar voordat hij zijn geld heeft terugverdiend via de winsten van de onderneming. Hoe hoger die ratio, hoe duurder het aandeel is.

Historisch gemiddelde

Ratio’s kunnen op verschillende manieren worden gebruikt. Een ratio kan bijvoorbeeld worden vergeleken met zijn historische gemiddelde. Als een aandeel tegen 20 keer de verwachte winst voor dit jaar noteert en zijn historische gemiddelde is 14, dan is dat een indicatie dat het aandeel wellicht duur is geworden. Die methode is natuurlijk niet sluitend. Misschien heeft de onderneming een nieuw product gelanceerd, waardoor de groei van de omzet en de winst is versneld. Door die hoge groei kan de koers-winstverhouding in geen tijd terugkeren naar zijn historische gemiddelde.

Begin 2005 bijvoorbeeld noteerde het aandeel van Apple (31,65 dollar op 3 januari) tegen meer dan 19 keer de verwachte winst van 1,64 dollar per aandeel. Veel beleggers vinden een koers-winstverhouding van 19 te duur. Maar Apple is zo snel gegroeid dat de winst per aandeel dit jaar rond 47 dollar zal uitkomen. Dat is meer dan de beurskoers van begin 2005. Het aandeel noteert nu rond 600 dollar, wat neerkomt op ongeveer 13 keer de verwachte winst per aandeel.

Bedrijven vergelijken

Analisten gebruiken de historische koers-winstverhouding soms om de toekomstige beurskoers te voorspellen. Het product van de historische koers-winstverhouding en de verwachte winst per aandeel van de komende jaren geeft een indicatie van de gemiddelde koers waartegen het aandeel in normale tijden zou noteren. Een vergelijking van die koers met de huidige koers levert een koop- of verkoopadvies op.

Via financiële ratio’s kan een onderneming ook worden vergeleken met zijn sectorgenoten. Coca-Cola noteert tegen 19 keer de verwachte winst voor 2012, voor de concurrenten Pepsi en Dr. Pepper Snapple Group is dat 17 en 14. Coca-Cola is dus op basis van de koers-winstverhouding duurder dan zijn concurrenten. Doet een belegger zijn aandelen van Coca-Cola dan het beste van de hand en moet hij Pepsi-aandelen kopen? Niet noodzakelijk, als hij weet dat de nettowinstmarge van marktleider Coca-Cola 18,5 procent bedraagt, terwijl die van zijn concurrenten 10 procent is. Ook de omzet groeit sneller bij Coca-Cola en de merknaam van het bedrijf is al jaren de meest waardevolle ter wereld.

Netelige interpretatie

Een bijkomende beperking van een ratio zoals de koers-winstverhouding is dat die wordt berekend aan de hand van de boekhoudkundige nettowinst. De nettowinst kan door het management eenvoudiger worden gemanipuleerd dan de cashflow – de eigenlijke geldstroom van een onderneming. Er is niet alleen die belangrijke beperking, de voorbeelden tonen ook aan dat de interpretatie van financiële ratio’s een netelige kwestie is. Dat geldt zowel als de ratio’s op zich worden bekeken als bij een vergelijking van de ratio’s van sectorgenoten.

Hoewel een belegger die belangrijkste financiële ratio’s moet kennen, blijft de waardering van een aandeel op basis van de cashflow een van de beste technieken. Die waardering komt volgende week aan bod.

Mathias Nuttin

De meest gebruikte ratio is de koers- winstverhouding. Hoe hoger die ratio, hoe duurder het aandeel is.