Rapporten schrijven met The Ramones

Artsen die opereren terwijl de radio speelt, een landschapskantoor vol onder koptelefoons op een riedeltje meedeinende hoofden? Muziek op de werkvloer heeft veel voors en tegens, maar één ding is zeker: gratis is het niet.

I wanna be sedated van The Ramones, Stayin’ Alive van de Bee Gees, Knockin’ on Heaven’s Door van Bob Dylan of The Final Countdown van Europe: welk deuntje ze verkiezen, is niet bekend, maar wel dat artsen het fijn vinden te werken met muziek op de achtergrond. De website Mediaplanet publiceerde in januari de resultaten van een enquête bij 129 Belgische chirurgen en anesthesisten. 80 procent sprak zich uit voor achtergrondmuziek in de operatiezaal, 82 procent verklaarde het scalpel altijd of soms op muziek te hanteren.

Het zijn dus niet alleen arbeiders op de werf, verkopers in de winkel of vertegenwoordigers in hun auto die geregeld naar een streepje muziek luisteren op hun werkplek. Voor sommigen is het een gewoonte die ze niet meer kunnen missen, anderen verliezen hun concentratie of ergeren zich blauw zodra ze één noot horen.

De weinige wetenschappelijke studies over het onderwerp maken ons niet veel wijzer. Je hebt er die beweren dat muziek de prestaties bevordert. Zo blijkt uit een experiment van de Universiteit van Tilburg van 2001 dat taken waarbij het geheugen wordt aangesproken beter worden uitgevoerd in een stille omgeving. Onderzoekers van het University of Wales Institute deden in 2010 een soortgelijke oefening en kwamen tot dezelfde conclusie.

Andere studies zeggen precies het tegenovergestelde. De universiteit van Windsor in Canada stelde vast dat muziek bij luchtverkeersleiders en computerprogrammeurs de stress vermindert en de prestatie verhoogt. Voorstanders stellen ook dat de tijd sneller voorbijgaat als ze naar de radio (of andere muziek) luisteren, dat het de sfeer onder de collega’s bevordert en dat het hen — naargelang het ritme — stimuleert of kalmeert. Tegenstanders vinden het tegenstrijdig om muziek en ontspanning te associëren met werk en concentratie. Werken met een hoofdtelefoon op vinden ze compleet asociaal.

Denk aan de auteursrechten

Over de positieve of negatieve effecten bestaat dus discussie. Werkgevers die besluiten muziek op te zetten in hun atelier, kantoor of winkel, wezen echter gewaarschuwd: met de auteursrechten valt niet te spotten. Sabam (de Belgische vereniging van auteurs, componisten en uitgevers) en Simim (de beheersmaatschappij van de Belgische muziekindustrie) houden een oogje in het zeil.

In 2009 sloten beide verenigingen een overeenkomst met de vertegenwoordigers van de bedrijfswereld. Dat leidde tot de oprichting van Unisono, een organisatie die zich bezighoudt met het beheer van de licentieovereenkomsten die bedrijven, verenigingen en openbare diensten moeten invullen.

Bedrijven met minder dan negen voltijdse equivalenten hoeven niets te betalen. Boven dat aantal bedraagt de gezamenlijke jaarlijkse bijdrage minstens 205 euro (+ 6 % btw). Het bedrag loopt progressief op. Een bedrijf met 501 tot 1000 medewerkers betaalt bijvoorbeeld 3600 euro. Er bestaan speciale tarieven voor personeelsfeesten, achtergrondmuziek in bedrijfskantines en zelfs voor wachtmuziek op telefoonlijnen of muziek op websites.

MELANIE GEELKENS