Premier Grand Cru Classé Bruxellois

Weelderig bloeiende wijnstokken in het Schaarbeekse Josafatpark? Neen, dit is geen grap. Bij feestelijke gelegenheden kunt u zelfs een Premier Grand Cru Classé Bruxellois ontkurken.

U kunt het zich wellicht niet voorstellen, maar in de zomer vindt u in het Schaarbeekse Josafatpark niet alleen druiven, maar ook tot drie meter hoge tomatenplanten, mandenvol bonen, uien met de gouden kleur van tarwe, reusachtige aubergines, zuiderse pepers, aardappelen, maïs, meloenen, selders, aardbeien en courgettes. Allemaal op vijf are in het hartje van Brussel, vlak naast een boulevard met druk verkeer. Om het mysterie nog groter te maken, beweert de boer die er aan de slag is dat hij zijn planten nooit besproeit en dat ze zich niets aantrekken van het grauwe Brusselse weer.

Armand Ell, de ‘heer’ van het domein, vertelt dat de levende humus waarmee hij werkt al in 1160 in het Portugese Tomar door de boeren van de Orde van de Tempeliers werd gebruikt. Het is dan ook geen wonder dat tientallen nieuwsgierigen zich op zaterdagmorgen bij het hek voor een rondleiding verdringen.

Dansen met Sylvie Vartan

Armand Ell werd in Verviers geboren, maar verhuisde in 1949 naar Schaarbeek. Wijn en geschiedenis zijn z’n twee grote passies. Eerst werkte hij voor een wijnkoper. “Dat was het goede leven, met feesten en recepties. Ik ontmoette een heleboel vedetten en danste op een avond zelfs met Sylvie Vartan.”

In 1965 begon hij voor eigen rekening en opende een handel in natuurwijnen. Zijn belangrijkste motivatie: de kater van de ochtend nadien voorkomen. Dat is trouwens nog altijd de bestaansreden van zijn bedrijfje, Armand Ell SPRL – Les Vins Naturels du Bonheur. De firma importeert wijn uit wijngaarden waar geen onkruidverdelgers worden gebruikt en wijn waarin geen kunstmatige chemische stoffen of toegevoegde suiker zit.

Het bedrijf heeft echter niets te maken met de wijn die Ell van zijn druiven uit het Josafatpark maakt. Zijn biologische wijnen verkoopt hij, maar voor zijn eigen productie heeft hij nog nooit een cent willen aannemen. Het etiket zegt het duidelijk: “Deze zeldzame collectiefles wordt gratis aangeboden en mag in geen geval worden verkocht”. Jacques Chirac, Albert II, koningin Fabiola en Marcel Dassault hebben er al van mogen proeven.

Maar waarom weigert Ell zijn Schaarbeekse wijn te verkopen? Er is toch niets mis met eerlijk verdiend geld? “Omdat ik alles te danken heb aan de methode van de Tempeliers.” Zo’n uitspraken voeden natuurlijk het mysterie van Ells wonderbaarlijke wijngaard in het park. Hij geniet er ook duidelijk van om sfeer te scheppen door een zin af te breken, geheimzinnige toespelingen te maken of raadselachtige uitspraken te doen.

Geen wonder dat weinig mensen hem in het begin geloofden toen hij zei dat hij in het Josafatpark fruit en groenten wilde kweken met een formule van de Middeleeuwse Tempeliers. “Ik heb niets uitgevonden,” zegt Ell. “Tijdens een vakantie in 1969 gingen we naar een oud domein van de Orde van de Tempeliers. Kort voor ons was de plek ook door een geschiedenisprofessor van de Universiteit van Madrid bezocht. Hij had de opzichter verteld dat hij manuscripten van de Portugese Grootmeester Gualdim Pais had ontdekt, waaronder een formule voor compost. Echt organisch goud. De opzichter van de oude commanderij had de formule zelf uitgeprobeerd. Wij hebben ze van hem gekregen en naar Brussel meegebracht, meer niet. En ze werkt.”

Organisch goud

Armand Ell maakt zijn compost van kreupelhout. In tegenstelling met andere soorten compost bevat deze geen grasmaaisel, onkruid of afval uit de moestuin. Tijdens de wekelijkse rondleidingen vertelt hij alles over het procédé.

Zijn eerste wijnstokken plantte Ell in 1973, maar het duurde jaren voor ze druiven droegen. De eerste wijn van de Clos Josaphat werd in 1982 gebotteld. Vandaag maakt de Brusselse wijnboer cabernet, merlot, gamey, pinot noir en chardonnay. De jongste druivenoogst van Clos Josaphat zal uiteindelijk zo’n tweehonderd flessen Premier Grand Cru Classé Bruxellois opleveren . Het wordt dus drummen voor een glaasje. Eén troost: als u niet de kans krijgt om van Ells wijn te proeven, kunt u nog altijd zijn wijngaard bezoeken.

Serge Vanmaercke [{ssquf}]

U kunt de tuin van Armand Ell in Schaarbeek gratis bezoeken op zaterdagvoormiddag (van 9.00 uur tot 12.00 uur).

Info: Plantsoendienst van de Gemeente Schaarbeek (Josafatpark), Lambermontlaan 411, 1030 Brussel, 02 733 11 64.

De levende humus van Armand Ell werd al in 1160 door de boeren van de Orde van de Tempeliers gebruikt.