Prediken met het slagersmes

Toen de Amerikaanse journalist Jon Krakauer op zoek trok naar de motieven van een gruwelmoord, ontdekte hij de gewelddadige waanzin van tienduizenden fundamentalistische mormonen in de VS. Een griezelig portret.

Jon Krakauer, In de ban van de hemel. Prometheus, 431 blz., 22,50 euro.

Boven het ogenschijnlijk grenzeloos gelukkige huwelijk van Allen en Brenda Lafferty hing al van bij het begin – zij het onzichtbaar voor henzelf – een onweerswolk. Sinds de bruiloft had de 24-jarige Brenda, die meer dan één schoonheidswedstrijd gewonnen had en korte tijd nieuwsanker was op de lokale tv, elke ambitie laten varen. Van geadoreerd tv-gezicht tot huismus in één knip – het blijft bizar. Ze werd zowat meteen zwanger toen ze trouwde met de tegelzetter Allen. Erica was pas vijftien maanden oud, toen de mormoonse midtwintiger Allen op 24 juli 1984 thuiskwam na een lange dag hard labeur. In de keuken vond hij Brenda, plat op de vloer in een gruwelijk grote plas bloed. In de babykamer lag Erica in een vreemde positie, bewegingloos over haar wieg, haar luier en lakens volledig onder het bloed.

De Amerikaanse journalist Jon Krakauer beschrijft het lugubere tafereel in zijn even interessante als beangstigende reportageboek In de ban van de hemel. Toen de hulpdiensten arriveerden, konden ze alleen maar vaststellen dat de baby bijna onthoofd was. De hele nacht nog werd de man door de politie op de rooster gelegd (“Meestal is de echtgenoot de dader”), maar de verbijsterde Allen wist onmiddellijk wie de keel van zijn vrouw en kind doorgesneden had. Zijn broers Ron en Dan hadden zich afgekeerd van de in de staat Utah fel verspreide mormoonse Kerk en waren fundamentalistische mormonen gevolgd, die enkele tienduizenden aanhangers hebben, vooral geconcentreerd in de grensstrook van Arizona en Utah. Toen ze gearresteerd werden (in een casino in Nevada, niet bepaald een omgeving waar men een religieuze extremist verwacht), verklaarden ze doodgemoedereerd dat ze niet schuldig waren. Ze hadden immers de opdracht van God gekregen om te moorden. “Ik voerde Gods wil uit en dat kan geen misdaad zijn.”

Fanaticus. Urenlange gesprekken had Krakauer met moordenaar Dan Lafferty, die een levenslange gevangenisstraf uitzit. De man heeft nog altijd geen spijt of schaamte. Hij spreekt openhartig over de precieze gebeurtenissen van 24 juli 1984. Toen hij zijn vijftien maanden oude nichtje rechtop in haar wieg zag, praatte hij even tegen haar. “Ik zei: ik weet niet precies waar dit over gaat, maar blijkbaar is het Gods wil dat jij deze wereld moet verlaten. Misschien kunnen we er later over praten.” Toen nam hij het slagersmes.

Met zijn oudere broer Ron kon Krakauer niet spreken. Ron werd als de aanstichter van de moorden gezien en kreeg de doodstraf. Hij kon kiezen tussen een dodelijke injectie of vier kogels door het hart en koos voor het vuurpeloton. Krakauer is een kei in het ontsluieren van de gedachten en emoties van fanatici. Voor de freelance journalist van onder meer Outside, Rolling Stone en National Geographic zit er misschien wel wat herkenning in: de prille vijftiger is al van kindsbeen een fanatieke klimmer. Na een afwisselend bestaan als avonturier, zalmvisser en timmerman, stortte hij zich met evenveel gedrevenheid op de journalistiek. Zijn artikels en boeken zijn parels, die fervent onderzoek koppelen aan een meeslepende literaire stijl. Wereldberoemd werd hij met De ijle lucht in (1997), het tragische verslag van een beklimming van de Mount Everest in 1996, die negen levens eiste. Hij haalde zelf de top en was één van de weinige overlevenden van het team. Grandioos intrigerend is ook De wildernis in (1996), waarin hij uitzoekt wat een hoogbegaafde 24-jarige zoon van een Nasa-expert bezielde toen hij de wildernis van Alaska introk. Het zwaarste in zijn halfgevulde rugzak waren tien boeken. Vier maanden later werd zijn lijk gevonden door een elandjager. Krakauer reconstrueerde de fatale compromisloze pelgrimstocht en zocht naar beweegredenen van zoveel fanatisme, precies zoals hij nu wil begrijpen hoe twee normale Amerikaanse broers terechtkwamen in een huiveringwekkende calvarietocht van Messiaanse waanzin.

Geweld en pedofilie. Krakauer beperkt zich niet tot het navertellen van de gruwel en een biografie van de moordenaars. Vanuit die tragedie dringt hij steeds dieper door in de geschiedenis en vooral in de fundamentalistische splintergroepen van de mormonen. Hij stuit op mannen die het de officiële Kerk én de Amerikaanse overheid niet vergeven dat polygamie en bloedwraak verboden zijn. Ze sluiten dan maar geestelijke huwelijken, die vaak zelfs meer lijken op het goedpraten van pedofilie, incest, verkrachting en geweld. Sommige vrouwen vluchten, sommige geven hun man gelijk, zelfs als hij ook nog eens huwt met hun tienerdochter. Ondertussen probeert Krakauer inzicht te krijgen in het fenomeen fundamentalisme, dat zich kennelijk niet beperkt tot Osama bin Laden en co.

Jan Lodewyckx

Fundamentalistische mormonen sluiten verscheidene huwelijken (soms met moeder en tienerdochter tegelijk), die vaak vooral lijken op het goedpraten van pedofilie, incest, verkrachting en geweld.