POLYFONIE IN ANTWERPEN

Toen het Festival van Vlaanderen vijf jaar geleden in Antwerpen voor het eerst onder de noemer “Laus Polyphoniae” werd gesteld, uitten sommigen de vrees dat de muziek uit de 15de en 16de eeuw geen groot publiek zou aanspreken, dat de programmatie een te elitaire wending zou nemen. Schepen van Cultuur Eric Antonis toonde zich bij de voorstelling van het programma voor dit jaar blij dat die aanvankelijke scepsis nu toch wel volledig van tafel mag worden geveegd. Over de jaren heen is de belangstelling blijven toenemen – ook vorig jaar toen met “Johannes Ockeghem en zijn tijd” één van de moeilijkste festivalthema’s ooit werd aangesneden -, en de internationale weerklank bleef niet uit.

Dit jaar is ” Música Ibérica” het thema, waarmee wordt ingespeeld op de band tussen Vlaanderen en Catalonië. De verjaardagen van de geboorte van componist Tomás Luis de Victoria in 1548 en van het overlijden van Filips II in 1598 maken dat het festival in het teken staat van de het muziekleven op het Iberisch schiereiland tijdens de 15de en 16de eeuw.

De ster van het festival is de Spaanse viola da gamba-speler en dirigent Jordi Savall (°1941, Barcelona) – al zijn er naast diens ensembles Hespèrion XX, La Capella Reial de Catalunya en Le Concert des Nations nog een rist andere te horen: Huelgas Ensemble, La Colombina, La Caccia, Cappella Currende & Currende Consort, The Sixteen en andere zijn namen die bij de liefhebbers van oude muziek bekend in de oren klinken.

Savall kreeg z’n opleiding onder meer van Wieland Kuijken in Brussel, en heeft zich de voorbije decennia met z’n ensembles een huizenhoge reputatie heeft opgebouwd in het uitvoeren van “oude” muziek, van de 10de eeuw tot de barok. Meestal is z’n echtgenote, de sopraan Montserrat Figueras, daarin de vocale ster. Bij een breder publiek is Savall bekend als vertolker van de muziek van Marin Marais in de Franse film Tous les matins du monde, met Gérard Depardieu.

De XX in de naam van Hespèrion XX verwijst als een niet mis te verstaan statement naar de 20 ste eeuw. “Er bestaat niet zoiets als ‘oude’ muziek,” zegt Savall, “er is alleen hedendaagse muziek of slapende muziek – muziek die ligt te slapen in de bibliotheek.” Het doen ontwaken van dat slapende repertoire is een taak die hij zich heeft gesteld. En doordat ze wordt gespeeld door mensen van vandaag, geplaatst in de cultuur van vandaag, en voor een publiek van vandaag, wordt dat meteen ook hedendaagse muziek. Research is de basis, groot respect voor de bronnen onontbeerlijk: zo herschrijven Savall en co de partituren van eeuwen terug niet naar de moderne muzieknotatie. Want dat is volgens hen onmogelijk. Er zijn de noten – maar het ritme is niet aangeduid – en er is de tekst, die voor elke strofe verschillend is. De lengte van de noten hangt af van de tekst, en dus is het noodzakelijk met de originele notatie te werken, precies omdat die het ritme niet vastpint. Maar de muzikale “archeologie” (die nooit authentiek zal kunnen laten horen hoe het vroeger geklonken heeft) is slechts een vertrekpunt. Savall liet zich na een concert eens de boutade – of misschien was het dat toch niet? – ontvallen dat wat hij en z’n muzikanten die avond speelden voor 90% improvisatie was.

Info: Festival van Vlaanderen-Antwerpen, Hessenhuis, Falconrui 53, 2000 Antwerpen. Tel.: (03)206.03.67. Internet-adres http://www.dma.be/cultuur/festival/

Tickets via deSingel, Desguinlei 25, 2018 Antwerpen. Tel.: (03)248.28.28.