Polderpartners

De fusiefinancier Gimv/Alpinvest zal een vuist maken naar 3i, Candover en CVC Capital. Verslaan de specialisten van het lefgeld uit de Lage Landen de Angelsaksische expansie op het continent? De ambitie is groot, de strijdkas groeit, de dealflow zal verbreden. Vandaag hebben ze nog twee namen die sukkelachtig in de mond bestorven liggen. Heet Gimv/Alpinvest morgen Digital Delta, Europe Explorers, Millennium Money of Polderpartners? De herdoping volgt tegen Pasen.

Een willekeurige krant, The Financial Times van sinterklaasdag. Het deel Companies opent met het bericht dat Draper Fisher de Europese small investors het hof komt maken. De leidende leverancier van lefgeld uit Silicon Valley opent in maart 2000 een kantoor in Londen. Draper Fisher ruggensteunde belangrijke internetbedrijven als Hotmail, Preview Travel en Net-Zero. De meeste Amerikaanse risicokapitaalschieters blijven binnen de grenzen van Californië, laat staan dat ze Europa exploreren. De komst van Draper Fisher is een kanteling.

Herman Daems (53), voorzitter van de Gimv en toekomstig voorzitter van Gimv/Alpinvest, hoeft geen kranten te lezen om de invasie te voorvoelen en scoorde fiks met de gooi naar Alpinvest. De combinatie zal een portefeuille hebben van 2,3 miljard euro (92,8 miljard frank). Begin 2000 moet de deal geconcretiseerd zijn. ABN Amro, dat de overname begeleidde en financiert, organiseerde op 7 december een roadshow om de Gimv-schuld van 745 miljoen euro (30 miljard frank) te herplaatsen. De koopsom per aandeel Alpinvest bedraagt 20,87 euro (842 frank), een premie van 55% op de koers. De Gimv-prijs stemt overeen met de netto-actiefwaarde per aandeel.

De Gimv specialiseerde zich in risico- en groeikapitaal, Alpinvest in buy-outs en mezzanine-financiering. Het binnenlandse deel van de Gimv-portefeuille is 83%, dat van Alpinvest 29%.

Jos B. Peeters, stichter-manager van het risicokapitaalfonds Capricorn Venture Partners (Leuven), zit vijftien jaar in het vak: “Dit is een coup, een prachtige zaak voor de Gimv. De Vlaamse financier heeft een eerlijke deal voorgesteld, een koopprijs op basis van de netto-actiefwaarde en niet op basis van de beurskoers. Dat is een herenakkoord. Schaal wordt belangrijk in het Europese durfgeld. Lunch or be lunch. Alpinvest is een parel en zeer gewaardeerd in het Europese venture capital. De druk om de Gimv te privatiseren, zal opnieuw versterken en nadat de teams van de Gimv en Alpinvest operationeel hebben leren samenwerken zijn er grootse dingen te verwachten. Ik ken Stan Vermeulen van Alpinvest al jaren, een knappe professional.” Stan Vermeulen wordt vice-voorzitter van de combinatie. Het Gimv-aandeel verloor sedert 1 januari van dit jaar 33% omwille van het grote belang (30%) van Gimv in de kwakkelende beursster Barco en zwakkere presteerders als Mobistar, Kinepolis, Option International. De uitbreiding van de Gimv werd op gejuich onthaald en de koers piekte meteen nadien op 70 euro.

De branche van het risicokapitaal draait op een hoog toerental. Op vier jaar (1993-1997) verzesvoudigden de sommen onder beheer bij de Europese risicofinanciers; de bedragen die gingen naar jonge bedrijven verachtvoudigden in dezelfde tijdspanne. Belgische durfkapitalisten investeerden vorig jaar 10,5 miljard frank in 233 dossiers, dat is 44,7% meer dan in 1997, aldus de European Venture Capital Association. Het durfkapitaal, zegt de Belgian Venturing Association, beslaat 0,1% van het Belgische bruto binnenlands product, in Groot-Brittannië is dat 0,5%. “Ik heb anderhalf decennium gepionierd in deze sector,” memoreert Jos Peeters. “Het is slechts de jongste twee jaar dat ik bijna lijfelijk voel dat de branche opbloeit. Het gekrioel is niet bij te houden.”

McKinsey bestudeerde

voor een aantal landen onder meer de verhouding tussen het bruto binnenlands product en de som aan private equity. Nederland haalt 0,3%, Duitsland 0,1% en de VS 1%. Herman Daems: “De studie van McKinsey was een belangrijke reden om te besluiten dat er voor de Gimv kansen liggen in Europa. De technologie neemt een hoge vlucht in Europa, ook in de wetenschappen tellen we mee. De durf en de ideeën ontbreken evenmin, maar de infrastructuur van het starten en voeden van nieuwe bedrijven is zwak. In de VS is het hip om bij een start-up te werken, hier zit je met je pensioen, de auto van de zaak en de vakantiedagen. Europeanen willen te veel zekerheden.”

Het Europese koppeloton telt drie namen, een superliga van de Britten 3i, Candover en CVC Capital. 3i heeft een portefeuille van 3000 bedrijven waarvan 600 in snelgroeiende sectoren; hun waardering bedraagt volgens de risicofinancier 1 miljard pond, 24% van het totaal. Tegen 2003 moet technologie 30% van de portefeuille beslaan. 3i wil het continent in en opende een kantoor in Nederland, dat ook België bestrijkt. Het fonds kreeg dit jaar veel kritiek en een klap op de beurs door een mislukt bod op de Britse rivaal Electra. De raid op Electra kwam er na de schampere commentaar op het lage percentage van 3i in de hightech.

Achter de grote drie rijdt een middenpeloton met de Gimv en Alpinvest en aan de staart bengelen de kleinere fondsen, de business angels en de informal investors. Eigen baas worden in de snelle internet- en telecomwereld is bijna een kwestie geworden van een mailtje sturen naar een business angel. Daems: “Wij zoeken een betere aansluiting met de top. Voor onze totale portefeuille willen we bij de topvijf geraken en in de technologie bij de topdrie.” Internet-, communicatie en telecomtechnologie (in het jargon van de venture capitalists: ICT) bedraagt 65% van de Gimv-portefeuille. Relatief zal dat deel door de versmelting met Alpinvest teruglopen, maar het absolute volume moet klimmen.

Is de fusie met Alpinvest een eerste stap naar een verdere concentratie? Komen bijvoorbeeld Ackermans & van Haaren en Lessius in het vizier? Ackermans & van Haaren is geen partij voor een verdergaande fusie, meent Herman Daems: “Die financier heeft een strategie van langdurige participaties. De Gimv treedt sneller in en uit, is een echte private equity player en onze waardecreatie zit in dat spel. De 37,5% van Alpinvest in Lessius kan herplaatst worden, we praten vriendschappelijk met de overige aandeelhouders. Ik begrijp bepaalde bittere verklaringen in de pers van Lessius niet, want met de aandeelhouders zijn er steeds goede contacten geweest.”

De vermindering van 70% overheidscontrole naar 51% en later naar nog minder staat in de sterren geschreven en deels ook in de regeerverklaring, beklemtoont Herman Daems: “Vergeet niet dat de Gimv vandaag een belangrijk vermogensbestanddeel is van de Vlaamse regering. Wanneer zal de exit gebeuren? Ik stel geen timing voorop, want de reden van een goede prijs is dat je zelf op een optimaal moment kan verkopen. De Gimv moet onafhankelijk blijven, de verleiding om ons te koppelen aan een grote financiële groep moet uitblijven.”

Waarom financiert ABN Amro de overname? Het was een ontzettend vertrouwelijke operatie, we wilden absoluut geen lekken. Daarom bleven we weg van de Belgische banken en kozen voor een buitenlandse adviseur en een buitenlandse bank, in casu ABN Amro, verklaart Herman Daems. Met Alpinvest bestonden al informele contacten en de meer formele contacten begonnen in maart 1999.

“Dit is een kleine wereld, je ontmoet vaak dezelfde mensen. Aan Nederlandse kant was er geen groot enthousiasme voor een toenadering en aan Vlaamse kant lagen de kaarten evenmin goed. Onze aandeelhouder – de Vlaamse overheid – was niet contra, maar het pre-electorale klimaat en de samenstelling van een nieuwe raad van bestuur zetten een domper op het engagement,” vertelt Herman Daems.

Belangrijk waren de gesprekken met de commissarissen en de directie van Alpinvest. Met de aandeelhouders werd nooit rechtstreeks gediscussieerd. Einde augustus bleken er voldoende signalen te zijn opdat er iets kon ontluiken. Daarop werden de zakenbankiers van ABN Amro in Amsterdam en Brussel ingeschakeld voor professioneel advies en het uittimmeren van een financieringspakket. Herman Daems: “Voor mij was het een thuiskomst. Het hoofdkantoor van Alpinvest ligt vlak over het hotel in Naarden waar ik verbleef als ik op bezoek was bij Horringa & de Koning.” (zie kader: Lompe Vlamingen).

De Gimv buigt

zich jaarlijks over 250 deals, waarvan er een derde tot een participatie leidt. Het jaarlijkse investeringsvolume zal opgedreven worden van 230 miljoen euro naar 500 miljoen euro. Dat beduidt een verdubbeling van de dealflow, ofwel grotere deals. Zijn er voldoende bekwame investment managers te vinden voor de stijgende activiteit? De Gimv heeft 25 investment managers, Alpinvest twintig. Herman Daems geeft toe dat dit een knelpunt kan worden: “Voor investment managers heb je geen spontane aanbiedingen, er is zoveel vraag naar. We schakelden searchers in en het samengaan van de Gimv en Alpinvest maakt de nieuweling aantrekkelijker voor de topprofessional.” Investment managers zijn dure vogels: het vaste gedeelte van de vergoeding bij Alpinvest en de Gimv is grosso modo gelijk, het variabele deel bij Alpinvest is viermaal groter dan bij de Gimv. De compensatie van Alpinvest haalt het Europese peil.

Alpinvest startte recentelijk met fondsen om de aandeelhouders meer inkomsten te bezorgen zonder dat extra kapitaal moet worden ingebracht. In de nieuwe fondsen participeren ook andere partijen en de manager ontvangt een deel van het rendement als premie (zie kader: De Internationale). Herman Daems: “Ook wij zullen een deel van onze nieuwe aanpak via fondsen doen. Daarbij kunnen ook institutionelen betrokken worden, wat de geldpot vergroot. We starten in de tweede helft van 2000. Een Gimv-technofonds ligt in de lijn van onze kundigheid.”

Veel geld vloeit naar private equity-bedrijven omwille van het grote spaarvolume in de Benelux en de frustratie over de klassieke beleggingen. De Nederlandse pensioenfondsen gaan naar private equity, de verzekeraar Mercator & Noordstar is een Belgische pionier (zie Trends, 12 augustus 1999).

Zit de Gimv in de new economy, de nieuwste heilige koe? “Ik denk wel dat wij concreet in Vlaanderen in een nieuwe economie zitten,” antwoordt Herman Daems. “Maar niet in de zin van de Amerikanen, die een samenvloeien zien van de hightech en de lage inflatie als motor van de huidige groei-economie. Er is in Vlaanderen nu veel meer ondernemerschap, we zijn sterker wereldburger en hebben geen angst meer om te groeien via overnames. Onze bedrijven hebben van bij de start een andere en betere kapitaalstructuur dan in het verleden. Over het ondernemerschap wordt nu veel gepraat. De mensen probeerden vroeger nooit, nu paraderen in mijn bureau de profs en de labtechnici met hun idee.”

Is een hoogleraar economie niet te veel een kamergeleerde om een Europees risicokapitaalfonds van envergure te leiden? “Ik houd me niet bezig met de individuele dossiers en ben nooit een abstracte hoogleraar geweest. Altijd koppelde ik de theorie aan de praktijk. Wat ik doe, is het ontwikkelpad bekijken van een onderneming. Als ik terugkijk, zie ik geen breuk. Ik heb lang in het consulting traject gezeten. Ik ben begonnen bij Deme en Marc Stordiau verwijst nog altijd naar de samenwerking. In Vlaanderen heb ik eveneens gewerkt voor de wereldwijde strategie van Janssen Pharmaceutica. In Nederland waren Philips Medical Systems en Swets & Zeitlinger klanten. Swets is een Nederlandse distributeur van wetenschappelijke tijdschriften. Hij was familiaal, en is nu versterkt met Belgisch kapitaal van de Nationale Portefeuillemaatschappij. Bij Deme en Swets & Zeitlinger heb ik het gevoel impact gehad te hebben,” zegt Herman Daems, en vult aan: “De basisstelling van mijn jongste boek over het Belgische kapitalisme is een pleidooi voor een goed werkende kapitaalmarkt en handelt dus niet uitsluitend over de beurs maar ook over private equity, de verbreding van de kapitaalbasis en de objectivering van beslissingsprocessen bij familiale ondernemingen. De schaalvergroting van de Gimv past in dat theoretische concept.”

De liberalisering

van de Europese energiebranche schept kansen. De Gimv liet al horen daarvoor belangstelling te hebben? Herman Daems reageert lauw: “De energiebranche is zeer moeilijk en het zal afhankelijk zijn van de experts met veel sectorkennis die we kunnen aantrekken of we beginnen niet. De energie is in beweging, akkoord, je kan het niet vergelijken met de dynamiek in de kabelcommunicatie, daar ontstaat een nieuw productengamma. In de energie blijft de basis elektriciteit of gas die door een draad of pijp stroomt.”

Het Gimv-rendement is de jongste tijd ongunstig beïnvloed door de koersdaling van Barco. Alpinvest haalt 20%. “Het verminderen van onze participatie in Barco is niet aan de orde, zeker niet op korte termijn,” stelt Herman Daems. “Voor mij is veel belangrijker dat de waarde van Barco opnieuw stijgt en daarna zien we wel. In de voorbije twaalf maanden is nooit een uitstapscenario overwogen. Ik ben als voorzitter van de raad van bestuur van Barco steeds met het bedrijf in contact. Barco is een federatie van veel jonge ondernemers bij elkaar; nog steeds een bron van spin-offs of overnames.”

FRANS CROLS