‘Patenten houden innovatie tegen’

De Vlaming Robert Cailliau en de Brit Tim Berners-Lee zijn de grondleggers van het moderne internet. Dezer dagen is Cailliau vooral bezorgd om het lot van de mensheid en van onze planeet. “Ik weet niet of het internet bijdroeg tot een duurzamer bestaan. “

Www. Miljarden mensen tikken dagelijks die drie letters in op hun computer. Dat komt door Tim Berners-Lee en Robert Cailliau, die meer dan twintig jaar geleden het world wide web introduceerden. Computernetwerken bestonden al veel langer, maar Berners-Lee en Calliau hadden een protocol – hypertext transfer protocol, http – uitgewerkt waardoor computers bestanden gemakkelijk kunnen uitwisselen.

Die set aan ‘verkeersregels’, zoals Cailliau ze omschrijft, was veel populairder dan concurrerende systemen. Oorspronkelijk bedoeld voor de academische wereld, groeide het protocol uit tot de ruggengraat van het moderne internet, dat niet meer weg te denken is.

Cailliau komt uit Tongeren, maar hij woont al jaren in Frankrijk. Hij was even terug in het land voor een lezingenreeks over de geschiedenis van het internet (zie kader We betalen met onze privacy). “Het is voor mij een gelegenheid om ook een ander onderwerp aan te snijden”, zegt Cailliau. “Ik ben bezorgd over onze toekomst. De tijd dringt om onze planeet te redden. De mensheid heeft meer verbeeldingskracht nodig om de realiteit te zien en oplossingen te bedenken.”

ROBERT CAILLIAU. “Misschien. Het hangt vaak af van hoe de zaken uitdraaien. Als iets lukt dan ben je het niet. Als iets mislukt, dan ben je een dromer.”

U bent lid van Newropeans, een pan-Europese partij die voor een verregaande hervorming en democratisering van de Europese Unie pleit. Zijn de Verenigde Staten van Europa niet te idealistisch?

CAILLIAU. “Dat staat nu op een laag pitje. Ik vind het belangrijk dat we samenwerken in Europa. Er is niet voldoende eenheid in ons beleid. Europa zou veel meer een drijvende kracht moeten zijn in de wereld. We sukkelen nog altijd met interne twisten.

“Onze talen zijn een van onze grootste sterktes, maar ook een van onze grootste problemen. We hebben allemaal een vrij eenvormige kijk op het leven ondanks onze culturele verschillen. Maar zo gauw iemand hier zijn mond opendoet, beginnen allerlei vooroordelen en stereotypen te spelen.”

Is die verdeeldheid er ook de oorzaak van dat het moderne internet grotendeels verankerd is en wordt gecontroleerd in de Verenigde Staten, terwijl het voor een groot stuk een Europese uitvinding is?

CAILLIAU “Inderdaad. Ik ben daar niet verbitterd over, maar Europa heeft die kans gemist. Ik blijf ervan overtuigd dat Europa wel een voortrekkersrol zou hebben gespeeld, als het erin geslaagd was de nationale telecommaatschappijen vijf of zes jaar eerder te dereguleren.”

Had u ooit durven te dromen dat het internet zo’n impact zou hebben?

CAILLIAU “In de academische wereld had ik dat verwacht. Maar daarbuiten absoluut niet. Als ik de ontwikkeling van de commerciële kant van het internet had voorzien, dan had ik toen aandelen gekocht in pakketpostbedrijven en producenten van netwerkapparatuur ( lacht).”

Een van de redenen waarom het internet zo kon groeien, is dat de basistechnologie publiek domein is. De jongste jaren wordt bijna evenveel geld gespendeerd aan patentrechtszaken als aan innovatie.

CAILLIAU “De dingen zijn niet zwart-wit. Soms zijn patenten en octrooien nodig, maar niet altijd en in dat geval houden ze innovatie enkel tegen. Uitvindingen zijn vaak ook eerder ontdekkingen van de enige mogelijke manier om iets op te lossen. Er zijn bijvoorbeeld geen 100 manieren om touchscreens te ontwikkelen. Gelukkig hebben we dat op het Europees Centrum voor Kernonderzoek (CERN) uitgevonden. Als daarop dan patenten worden toegelaten, dan verhinder je dat iemand anders dat kan gebruiken. Dat zou niet mogen gebeuren.

“Het is een ingewikkeld probleem. Ik denk er vaak over na, maar ik heb er geen oplossing voor. Zelf ben ik nogal voorstander van een open systeem. Vooral nu, omdat de tijd dringt en we niet mogen verhinderen dat andere mensen op andermans werk kunnen voortbouwen.”

Heeft het internet bijgedragen tot een duurzame wereld?

CAILLIAU “Ik weet het eigenlijk niet. We verbruiken veel meer elektriciteit omdat computers dag en nacht blijven aanstaan en onze gadgets steeds weer moeten worden opgeladen. Akkoord, we sparen ook dingen uit. Zo rijd ik minder met de auto omdat ik online dingen kan voorbereiden. Ik doe ook bijna nooit meer een brief op de post. Maar aan de andere kant heb je dan de groei van de pakketpost.”

Gelooft u nog dat de wetenschap de wereld kan redden?

CAILLIAU “Hoe ga je het anders doen?”

Misschien met een stevige oorlog?

CAILLIAU “We zijn met 7 miljard, daar moeten er dan zeker 5 miljard van weg. Een hongersnood of epidemie zou ook niet helpen ( denkt na). Ik zie geen andere mogelijkheid dan bewustwording en hard werken aan een verandering van hoe we energie spenderen. Ik ben slechts iemand die ooit aan de wieg van het web stond. Ik kan erover praten, maar politici, grote industriëlen en anderen hebben veel meer invloed.”

STIJN FOCKEDEY EN ROELAND BYL

“Was Europa erin geslaagd de nationale telecommaatschappijen eerder te dereguleren, dan hadden we wel een voortrekkersrol gespeeld met het internet”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content