Overheidsmanager met visie

K arel Baeck (59) is een man die voor zijn mening durft uit te komen. Dat bewees de administrateur-generaal van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening ( RVA) vorige week nog maar eens bij de voorstelling van het jaarverslag van zijn instelling. “Ik durf te betwijfelen of de druk op de werkzoekenden voldoende hoog is,” zei hij toen. “Als je één milligram verdubbelt, krijg je twee milligram. Dat blijft weinig in absolute termen.” Baeck verwacht van de gewestelijke arbeidsbemiddelingsorganen dan ook meer controle.

Karel Baeck kan vrij spreken. Het beheerscomité van de RVA zit niet op zijn vingers te kijken. In dat comité zetelen vakbonden en werkgevers. Zij zijn de belangrijkste financiers van het stelsel via de werkgevers- en werknemersbijdragen. Baeck gaf zijn commentaar, die de vakbonden niet zal plezieren, onder zijn persoonlijke verantwoordelijkheid. Een vakbondsvertegenwoordiger in het beheerscomité vergoelijkt: “De RVA heeft de reputatie mensen soms onterecht uit te sluiten van de werkloosheidsverzekering, maar Baeck voert zijn job uit met een sociale bewogenheid.”

Baeck krijgt die vrijheid omdat hij respect opwekt bij de meeste waarnemers. Hij wordt erkend als een van de sterkste managers onder de administrateurs-generaal. “De RVA heeft meer weg van een goed geleid privé-bedrijf dan van een klassieke overheidsonderneming,” zegt een vakbondsvertegenwoordiger.

Het is ook ongelooflijk dat de RVA vorige week als eerste van alle parastatalen van de sociale zekerheid zijn jaarverslag van 2000 heeft voorgesteld (een klepper van 360 bladzijden, aangevuld met 220 pagina’s statistisch materiaal). 2000, u leest het goed. De tijd dat de parastatalen het jaarverslag van vier jaar geleden voorstellen, is voorbij.

Vorig jaar op de Europese top van Lissabon mocht elk land twee projecten voorstellen van geavanceerd openbaar bestuur. België stelde onder meer de RVA voor. Dat is voor een zeer groot deel te danken aan Karel Baeck. Hij heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat de RVA in eigen beheer beschikt over een volledig gecentraliseerd, performant computersysteem. Bovendien zijn in het systeem een resem kwaliteitstools ingebouwd, zodat de RVA per bureau, per thema, per inspecteur over cijfers beschikt. Baeck weet perfect hoe lang een dossier wordt behandeld in Oostende, Antwerpen of Gent.

Karel Baeck is een psycholoog van de KU Leuven. “Ik heb een diploma psychologie. Of ik een psycholoog ben, moet je maar aan anderen vragen,” corrigeert Baeck. Hij startte zijn loopbaan bij de RVA en bleef er de hele tijd, op ruim vijf jaar kabinetswerk na. In 1975 werkte hij samen met Jean-Luc Dehaene ( CVP) op het kabinet van Economische Zaken. Baeck komt net als Dehaene uit de ACW-stal. Hij volgde Dehaene naar Vlaamse Aangelegenheden. “Vijf jaar samenwerken met Jean-Luc is niet gratis. Ik belandde uitgeput in de kliniek voor een aantal overbruggingen,” zegt Baeck. In 1980 werd hij directeur van de RVA in Vilvoorde. Dank u, Jean-Luc.

In 1982 werd Baeck adjunct-administrateur-generaal van de RVA. Hij was verantwoordelijk voor arbeidsbemiddeling, beroepsopleiding en de begroting. Hij nam het initiatief om de arbeidsbemiddeling te automatiseren (het ook in het buitenland gelauwerde Simona-project). Toen hij in september 1990 administrateur-generaal werd, waren arbeidsbemiddeling en beroepsopleiding geregionaliseerd. Zijn kennis van het terrein zorgde vanaf dan voor een gespannen relatie tussen de regionale diensten ( VDAB in Vlaanderen) en de federale RVA.

De RVA heeft geen positief imago. Terwijl de VDAB de werklozen een job geeft, is het de RVA die de werklozen hun vergoeding afpakt. En met opeenvolgende travaillistische ministers, van welke kleur ook, zit de RVA-topman ook in een moeilijke positie tegenover de politieke wereld. Enkel een sterke manager als Baeck houdt dan stand.

Is Baeck een heilige? Uiteraard niet. Hij kan intern nogal autoritair optreden. Zeer autoritair, zeggen sommigen. “Dat kan,” zegt Baeck. “In een overlegsituatie kan ik luisteren. Maar in een werkvergadering waar we tot een snelle beslissing moeten komen, durf ik die beslissing ook te nemen. Men is dat misschien niet gewend in een openbare dienst.”

Baeck is ook niet helemaal gelukkig. De Copernicus-hervorming baart hem zorgen. “Elf jaar geleden hebben de sociale parastatalen een memorandum van efficiënt beheer opgesteld,” zegt Baeck. “Dat heeft tot niet veel geleid.” Integendeel, het is nu de centrale overheid die de weg van de modernisering kan inslaan waarvoor de parastatalen hebben gevochten. En of Copernicus ook voor de parastatale instellingen zal gelden, is nog niet uitgemaakt. En zonder Copernicus is er geen sprake van meer bestuursautonomie. “Liever vandaag dan morgen,” zegt Baeck.

Ook is het nog niet uitgemaakt wie de RVA zal leiden eens de Copernicus-hervorming wordt doorgevoerd. Als er een selectieprocedure komt, is de bijna zestigjarige Baeck dan nog kandidaat? “Natuurlijk,” zegt hij enthousiast. “Ik voel me geroepen om deze taak niet goed, maar zeer goed te doen.”

Baeck weet nochtans dat hem nog een zware uitdaging te wachten staat. De RVA werkt nu met zo’n 4000 mensen. “Maar als we de instrumenten krijgen om de dossiers te digitaliseren, zal het met minder personeel kunnen,” zegt Karel Baeck. “Hoeveel minder? Daarvoor is het nog te vroeg.”

Karel Baeck gaat niet naar een rustige fin-de-carrière. Is het niet allemaal wat te veel? “Ik heb een goede fulltime. Mijn vrouw durft wel eens te protesteren,” zegt hij monkelend. En daarnaast is hij nog twee avonden per week bezig als voorzitter van de inrichtende macht van een ziekenhuis in Dendermonde. Liever zo dan als patiënt voor een overbrugging.

Guido Muelenaer