Over tien jaar zijn we dubbel zo groot”

Luc Vansteenkiste, de architect en baas van Recticel, is gestart met de zoektocht naar een opvolger. Hij kan met opgeheven hoofd de fakkel bijna doorgeven nu de beursgenoteerde verwerker van de kunststof polyurethaan zich heeft herpakt na een desastreus Amerikaans avontuur. Voor de ex-voorzitter van het VBO een stap opzijzet, wil hij een nieuwe divisie uit de grond stampen.

Als u dit nummer onder ogen krijgt, is Luc Vansteenkiste net 61 geworden. We moesten hem wijzen op de juiste dag. Misschien dat de CEO van Recticel liever niet aan zijn verjaardag wordt herinnerd. Het betekent dat hij werk moet beginnen maken van zijn opvolging. Reken maar dat de lat hoog zal liggen. Bovendien wil Vansteenkiste een nieuwe divisie voor Recticel uit de grond stampen, voor hij doorschuift naar de post van voorzitter van het bedrijf met 11.500 werknemers. Het bedrijf dat hij zelf heeft grootgemaakt en ook zelf zwaar in de problemen bracht. Het is al ruim vijf jaar geleden dat Vansteenkiste besliste om voor de divisie auto-interieur, een van de vier afdelingen van de groep, fors te investeren in de VS. Met bijna rampzalige gevolgen.

Recticel, dat polyurethaan niet alleen gebruikt als interieurafdekking in auto’s, maar ook als vulmateriaal voor matrassen, zetels en bouwisolatie, zonk diep in de rode cijfers. Vansteenkiste plooide zich dubbel om de schade te herstellen en is daar al grotendeels in geslaagd. Meer nog, Vansteenkiste voorspelt een verdubbeling van de omzet in tien jaar, indien de zo lang vervloekte afdeling auto-interieur behouden blijft. Vorig jaar was de verkoop zo goed als rond, maar haakte het Duitse investeringsfonds Nordwind Capital voor het altaar af. Dat heeft geleid tot een juridisch dispuut met schadeclaims langs beide kanten. Een conflict dat nog jaren dreigt aan te slepen.

Intussen raast de netwerker pur sang als een wervelwind verder door het leven. De ex-voorzitter van de werkgeversfederatie VBO heeft ook een rist bestuursmandaten en een voortrekkersrol bij het Marshallplan dat de economische ontwikkeling van Wallonië moet aanzwengelen. Het steekt dat hem dat in Vlaamse kringen niet in dank wordt afgenomen. Toch hebben zijn naaste medewerkers hem in 24 jaar bij Recticel nog nooit een dag slechtgezind geweten. En dat terwijl hij nog altijd een zware persoonlijke lening afbetaalt, geld dat hij nodig had om Recticel ruim tien jaar geleden via een management buy-out los te weken van de vroegere Generale Maatschappij.

Mogen we u als eerste proficiat wensen?

LUC VANSTEENKISTE. “Oh ja, dat is morgen geloof ik. Overmorgen? Jullie weten dat allemaal, ik heb niets meer dat veilig is (lacht).”

Hebt u veel om te vieren?

VANSTEENKISTE. “Dat ik 61 word. Dat is al een hele prestatie, want mijn vader is gestorven toen hij 42 was. Ieder jaar daarboven is een jaar meer dan hij heeft gekregen. We hebben ook veel te vieren met de groep. Voor het eerst in drie jaar na dat debacle in Amerika voel ik me zeker van waar we naartoe gaan. En we zijn goed op weg. Ik ben nu ook overtuigd dat de consument niet afhaakt. Ik had daar schrik voor omdat de pers de consument opjaagt met de kredietcrisis. Maar wij zien dat niet in onze omzet. Misschien omdat wij verspreid zitten over 27 landen.”

Merkwaardig genoeg presteerde de veelgeplaagde divisie auto-interieur het voorbije kwartaal het best. Of zijn dat de laatste stuiptrekkingen?

VANSTEENKISTE. “We hebben de VS opgekuist. Eerst hebben we het in een klap afgeschreven in de boeken, wat niet grappig is. Intussen blijven we produceren. We hebben nog een contract tot 2011 voor een van die fabrieken. We proberen die break-even te krijgen en zijn goed op weg. Aangezien in de VS alles is afgeschreven en daar overcapaciteit is, kunnen we machines van ginder naar hier halen. En hier in Europa draait die auto-interieurafdeling zeer goed. Dit is dus niet ‘the end of a story’. Maar we gaan in auto-interieur niet meer massaal investeren.”

Verkopen is geen optie meer?

VANSTEENKISTE. “Toch wel. Er komen mensen aankloppen. Maar je voelt zeer goed dat het niet de goede periode is om te verkopen. Niet omwille van onze rendabiliteit, maar omdat investeerders niet aan voldoende geld geraken. Dat was wellicht ook een van de problemen van Nordwind Capital. Ik wacht af tot er iemand komt met een fatsoenlijke prijs, maar die is nu hoger dan toen we voor het eerst wilden verkopen, eind 2006, begin 2007.”

Hoe kijkt u daar nu op terug, op de afgesprongen deal met Nordwind?

VANSTEENKISTE. “We zitten in een conflictsituatie. We praten met elkaar via via.”

Zij vragen ruim 1 miljoen euro schadevergoeding.

VANSTEENKISTE. “Zoiets ja. Volgens ons hebben zij daar absoluut geen recht op. En wij vragen veel meer dan wat zij vragen. Dat kan ik u verzekeren. Hoeveel precies wil ik niet zeggen. Zulke dingen nemen minstens twee jaar in beslag. Ik verwacht niet dat we daar snel uitkomen.”

Jullie zogenaamde spraytechnologie voor interieurafwerking in de auto-industrie is beveiligd door octrooien. Hoelang zitten jullie nog veilig?

VANSTEENKISTE. “De eerste octrooien op spraytechnieken lopen binnenkort af. Maar er zijn zoveel verbeteringsoctrooien gemaakt dat we zeker nog tien jaar veilig zitten. En de chemische patenten lopen ergens af in 2015, maar ook daar zijn er altijd nieuwe aangevraagd. We zorgen er wel voor dat iemand niet snel kan kopiëren.”

U wordt ‘s nachts niet badend in het zweet wakker met de gedachte dat u die bescherming kwijt bent?

VANSTEENKISTE. “Absoluut niet, maak u geen zorgen. Ik slaap zeer rustig, op een zeer goede matras ten andere, die ik om de vijf jaar vernieuw (lacht).”

Zou u zich veiliger voelen als auto-interieur verkocht wordt en u het geld kan aanwenden voor de andere afdelingen

VANSTEENKISTE. “Als morgen iemand op mij afkomt en mij een pak geld geeft, kunnen we wat gemakkelijker leven op het vlak van ratio’s. Maar zelfs nu krijgen we weldra de nettoschuld onder het eigen vermogen. Ik hoop dat we er dit jaar al komen, of toch zeker volgend jaar.”

Daarop durft u champagne verwedden?

VANSTEENKISTE. “U mag meedrinken. We zullen bellen voor we de fles opendoen (lacht). De business draait goed. Auto-interieur is onder controle en in elke activiteit is er expansie mogelijk. In isolatie bijvoorbeeld, is er plots zeer veel vraag omdat polyurethaan de beste isolator is, beter dan glaswol of rotswol die nog altijd 60 à 70 % van de markt domineren. Er was wel groei voorspeld, maar niet zo’n booming effect. We halen de knelpunten uit onze fabriek in Wevelgem. En hier en daar moeten we wat weigeren, want we zitten echt aan onze maximumcapaciteit. We bouwen intussen een nieuwe fabriek in het Verenigd Koninkrijk die 25 % extra capaciteit oplevert. De volgende komt waarschijnlijk in Centraal-Europa, maar pas als die in het VK is geabsorbeerd. Onze markt groeide vorig jaar met 30 % in één klap, maar zal niet blijven groeien aan 30 %.”

Vindt u nog voldoende werknemers voor de fabriek in Wevelgem?

VANSTEENKISTE. “Wij móéten Fransen binnenhalen. En waarom komen zij gemakkelijker? Omdat ze netto veel beter betaald worden in België dan in Frankrijk. Dat is het enige probleem. Het is niet het probleem van de Walen die te lui zijn om te komen werken aan de overkant. Dat wordt opgeklopt.”

Waar zit de groei voor de isolatieactiviteiten?

VANSTEENKISTE. “Er wordt enorm veel gebouwd in Centraal-Europa tot in Rusland, maar in Rusland alleen met polystyreen, geen polyurethaan. Wacht maar tot de dag dat dit doorbreekt. En er is geen enkele reden waarom dat niet zal gebeuren. Zelfs in het historisch grote polystyreenland Duitsland wordt polyurethaan toegepast. Er zijn enorme marktgroeimogelijkheden. Overnames? Er is daar niets over te nemen.”

Hoe ziet uw oorlogskas eruit?

VANSTEENKISTE. “Nu is dat een heel kleintje. We doen per jaar enkele kleine overnames voor 10 tot 20 miljoen euro, wat voor een bedrijf als het onze niet veel is. Maar we hebben in al die jaren geen enkele mooie acquisitiemogelijkheid gemist. Als we ze verwierpen, was het nooit omwille van het geld, maar omdat ze te duur waren voor wat ze konden opleveren. Als er nu een grote op ons afkomt, moeten we wel gaan praten met onze aandeelhouders. Dan zal een kapitaalverhoging nodig zijn omdat we die niet aankunnen zonder naar de beurs te gaan.”

Ondertussen zoekt u nieuwe toepassingen voor polyurethaan.

VANSTEENKISTE. “Vooral sinds die historie rond auto-interieur heb ik mijn labomensen terug rond de tafel geroepen. Wij zochten massaal naar middelen om de kostprijs naar beneden te halen om in die middenzone van de automarkt te komen. Nu gebruiken we onze knowhow vooral om andere activiteiten te ontwikkelen. Ik zoek het embryo van een nieuwe divisie. Ik ben nu 61. Ik geef me nog vier jaar. Dan ben ik 65 en kan ik mooi zeggen ‘ik heb hier een nieuwe divisie en nu is het aan jullie’.”

Aan welke toepassingen denkt u?

VANSTEENKISTE. “Daar ga ik niets over vertellen. Polyurethaan heeft zo’n breed toepassingsgebied. Je kan er imitatie van hout van maken of iets dat licht is als een veer. We hebben veel wilde dromen.”

Wat is het nadeel van het product?

VANSTEENKISTE. “De prijs. Het is duur. Duurder dan de klassieke kunststoffen.”

Hoe evolueert die prijs?

VANSTEENKISTE. “Die stijgt iedere dag, omdat de vraag zo hoog is. En we rekenen dat door aan de klant. Punt. En dat lukt. Iedereen moet trouwens verhogen, ook glaswol en rotswol.”

Kunt u er nog een schepje bovenop doen?

VANSTEENKISTE. “Wij rekenen gewoon de prijs door. We zorgen dat we de marges correct behouden. Ik heb 30 jaar ervaring in de industrie. Als je overdrijft, dan kom je in een gevarenzone waarin je concurrenten aantrekt om naast je te komen staan.”

Zijn er nog andere lessen die u hebt getrokken uit die 30 jaar?

VANSTEENKISTE. “Spreiding van risico’s en spreiding over landen. Het grote probleem bij nogal wat bedrijven is dat zij zo belgo belge zijn en geen activiteiten in het buitenland hebben. Dat maakt hen bij crisissen zeer kwetsbaar. We hadden bij het VBO uitgerekend dat 30 % van de Belgische bedrijven een productiefiliaal had in het buitenland om de business te stabiliseren. En dat is toch verdomd weinig. Naar het buitenland trekken, is niet zo moeilijk als wordt voorgesteld.”

Hoe bereidt u uw opvolging voor?

VANSTEENKISTE. “Ik ga eraan beginnen, nu het bedrijf gestabiliseerd is en iedereen weet waar we naartoe gaan. Naast de oprichting van een nieuwe divisie is mijn opvolging mijn grootste zorg. Voor mij zou het ideaal zijn om operationeel te blijven tot mijn 65ste, om mij daarna hopelijk nog bezig te houden in de raad van bestuur.”

Geeft u de voorkeur aan iemand intern?

VANSTEENKISTE. “Ja, dat zou ik doen, maar de vraag is of we iemand vinden. Ik ben daar al een beetje met onze voorzitter Etienne Davignon op aan het werken, om te zien hoe we dat moeten aanpakken.”

Uw opvolging, een nieuwe divisie … u zult zich niet vervelen.

VANSTEENKISTE. “Als de nieuwe divisie er over vier jaar niet is, zal ik mij niet schuldig voelen. Er is genoeg groei in de andere divisies. Over tien jaar is deze maatschappij dubbel zo groot en dus drie miljard euro omzet waard. Zonder de minste twijfel.”

U blijft ook na uw 65ste in het kapitaal van Recticel?

VANSTEENKISTE. “Dat is de bedoeling, maar mijn positie is zeer klein, minder dan 3 %. En ik heb veel schulden, maar daar maak ik mij niet te veel zorgen over.”

U betaalt nog af?

VANSTEENKISTE. “Ja, nog vele jaren geloof ik. Als dat van je wedde moet komen, is dat lang afbetalen. En je moet nog een beetje leven ook. Maar dat stoort mij niet. Dat behoort tot het risico dat ik in 1997 heb genomen. Mentaal heb ik daar absoluut geen last mee. Of ik in het kapitaal blijf, hangt af van wat Bois Sauvage beslist, want wij zijn zeer aan elkaar gekoppeld. De voorzitter van Bois Sauvage, Guy Paquot, kwam in 1985 voor het eerst binnen bij Recticel als bestuurder. Nu zitten ze aan bijna 30 %, hoewel Paquot daar niet over wil gaan. Anders hadden we dat wel gedaan voor de wet werd ingevoerd die verplicht om een bod uit te brengen als je boven 30 % zit. Maar als Paquot morgen beslist eruit te stappen als gevolg van een overnamebod, ga ik toch goed nadenken en zien wie de nieuwe eigenaar is. Een ding is zeker, dat zal niet Luc Vansteenkiste zijn, daarvoor is Recticel te groot geworden.”

Een overname is niet aan de orde.

VANSTEENKISTE. “Neen, de markt is niet gunstig gestemd. Bovendien is de schuldgraad te hoog. Eind vorig jaar zaten we aan een schuldenlast van 270 miljoen euro tegen 250 miljoen equity. Die 9 % moet er dus nog af.”

Positief aan een hoge schuldgraad is natuurlijk wel dat u altijd heel goed hebt moeten rekenen.

VANSTEENKISTE. “Juist. En we hebben ook vastgesteld dat we al die jaren ervoor hebben gezorgd dat mensen hier cash oriented zijn. Zonder dat hadden we zelfs niet die 15 à 20 miljoen euro kunnen vrijmaken voor acquisities. Return on capital employed (ROCE) zit er zeer diep in en gaat van 12,5 tot 13 % nu tot 15 %. Return on equity is wat minder, maar nog altijd ongeveer 11 %, dus zo slecht doen wij dat niet.”

U heeft vermoedelijk ook energie geput uit uw mislukking in de VS?

VANSTEENKISTE. ” (knikt nadrukkelijk) Dat woog zwaar persoonlijk. Ik vond dat ik de boel terug moest rechttrekken, want ik voelde me daar ook een heel stuk verantwoordelijk voor. Ik was daar ook altijd heel open over en sommigen vonden dat ik daarin te eerlijk was. Maar ik vind dat fouten maken eigen is aan ondernemen.”

Nu u toch gewoon bent aan het hoge werkritme gaat u gewoon door aan dat tempo.

VANSTEENKISTE. “Ja, ik heb daar geen last van. Mijn gezondheid is goed. Mijn probleem van 2003 is al lang vergeten (Vansteenkiste kreeg toen een trombose, nvdr). Ik denk dat ik zelfs een beetje last zou hebben om niet te werken. Ik zie niet in waarom ik plots thuis zou gaan zitten kijken naar het gras dat groeit.”

Bouwt u uw bestuursfuncties al af?

VANSTEENKISTE. “Ik probeer er iets aan te doen, want ik heb er nog veel te veel. Ik ben nog voorzitter van Telindus, maar dat is maar een overgangsperiode, want Telindus zit 100 % ingebed in Belgacom. Ik ben ook voorzitter van Spector en zit bij Ter Beke, Sioen, Delhaize, Recticel en Fortis Bank. En dan nog het Marshallplan. Er zijn dus niet veel momenten dat ik denk ‘ik verveel mij’.”

Hebben uw kinderen dat van u geërfd?

VANSTEENKISTE. “Ze werken allebei veel. Mijn dochter te veel. Die is ook nogal gedreven zoals ik, terwijl mijn zoon van 34 het wat filosofischer opvat. Maar hij werkt ook zeer hard. Hij heeft zes jaar in Duitsland gezeten, 2,5 jaar in Thailand en nu in Cambridge. Allemaal bij Telindus, puur per toeval, want het heeft niks met mij te maken. Mijn dochter, die 32 is, werkt bij Accenture. Ze heeft zes maanden in Korea gezeten, in Moskou en in Argentinië. Ze werkte telkens op zero based budgetting voor InBev en deed al die brouwerijen aan.”

Rest er nog tijd voor hobby’s?

VANSTEENKISTE. “Ik speel iedere week tennis met mensen als de voorzitter van Ter Beke Luc De Bruyckere en bestuurder bij Recticel Louis Verbeke. Maar die laatste vindt dat ik te slecht speel (lacht). Golfen doe ik niet, wat maakt dat ik meer tijd heb dan diegenen die golfen om na te denken over de juiste dingen van het leven (grijnst). Ik zit ook graag aan zee in Oostduinkerke, om tot rust te komen. En voor de rest zwem ik nog wat thuis en fiets ik zoals iedere goede Vlaming, want anders is de cardioloog niet gelukkig. En er liggen nog massa’s boeken die ik moet lezen.”

En elke week Trends!

VANSTEENKISTE. “Per definitie. Ik zou niet durven Trends niet te lezen (lacht).” (T)

Door Bert Lauwers en Guido Muelenaer