Het wordt almaar duidelijker: de aarde warmt in een verschroeiend tempo op. De gevolgen zullen spectaculair onaangenaam zijn. Bereid u voor op de spannendste thriller ooit.
Ongeveer 10.000 jaar geleden eindigde de laatste ijstijd. IJstijden zijn de normale toestand van de aarde. Zo’n ijstijd duurt tussen de 40.000 en 100.000 jaar. Leven is dan merkwaardigerwijs overvloedig aanwezig. Je zou kunnen zeggen: de aarde houdt het hoofd koel en voelt zich in haar sas. Tussen twee ijstijden kennen we kortere (ongeveer 15.000 jaar) interglaciale periodes. De aarde warmt dan ongezellig op, de aarde heeft wat koorts. We leven nu in zo’n interglaciale periode.
Veranderen in een marslandschap. Bij de laatste ijstijd stond het water van de oceanen zo’n 120 meter lager dan nu. Je kon bijna wandelen van Azië naar Australië, en dat is ook wat de Aboriginals waarschijnlijk hebben gedaan. Ze zijn wellicht met relatief kleine boten naar Australië gevaren. Het brengt ons in herinnering dat oceanen wel ‘enkele meters’ kunnen stijgen of dalen.
Ook tijdens een interglaciale ‘warme’ periode is het niet altijd even warm. Rond 1550 bijvoorbeeld vonden plots heel veel schilders uit de Lage Landen inspiratie in winterse landschappen.
Maar nu is het dus (te) warm. De aarde is dan echt niet in haar sas. Woestijnen breiden uit, en grote regio’s veranderen in een marslandschap; we kennen hevige overstromingen en onverwachte hittegolven (zoals die in 2003, toen naar verluidt enkele tienduizenden Europeanen stierven) of tropische stormen van een nooit geziene intensiteit (vraag dat maar aan de bewoners van Florida en Texas). Geen mensvriendelijke omgeving!
En wat doet die mens nu hij vaststelt dat zijn habitat wat minder mensvriendelijk wordt? Hij produceert in een nooit gezien tempo CO2. Gevolg: buiten de natuurlijke opwarming doet hij er nog een schepje bij. En dus warmt de aarde op in een verschroeiend tempo. Daar verandert cafépraat (“en waarom heeft het dan zoveel gesneeuwd afgelopen winter?”) niet veel aan.
Niemand weet met zekerheid wat het aandeel van de mens is in die verschroeiende opwarming; de meest intelligente schatting is twee derde. Maar het zou evengoed 20 % of 80 % kunnen zijn. Maar niet 0 %. Wie dat beweert, is te kwader trouw.
Elke week New Orleans. De gevolgen op middenlange termijn zijn best boeiend. De grootste dreiging gaat uit van de stijging van het waterpeil van de oceanen. Experts schatten dat de eerste, zeer ernstige gevolgen van die stijging te merken zullen zijn tegen 2040. Tien jaar geleden, in 1996, leek dat nog vreselijk veraf. Ergens midden de volgende eeuw. Nu vind ik dat wel erg dichtbij.
Een stijging van de oceanen met een halve meter, en Miami, Nederland, Londen of Bangladesh zullen verdacht veel gaan lijken op New Orleans, begin september 2005. En hoe reageren de verantwoordelijken? IJzig kalm. En dat is goed, want we kunnen extra opwarming missen als kiespijn.
De meest gehoorde reactie is: als experts het zelf al niet weten, als hun schattingen zover uit elkaar liggen, dan hoeven we ons daar niet al te veel van aan te trekken. En trek het u vooral niet aan: er staat toch een ijstijd voor de deur!
De schattingen van de experts liggen inderdaad ver uit elkaar. Klimatologie is nu eenmaal een notoir onbetrouwbare wetenschap. De problemen zijn supercomplex, de beschikbare gegevens zijn vaak niet echt te vertrouwen en de methodologie is soms betwistbaar. Hoe onbetrouwbaar de gegevens soms wel zijn, bleek een jaartje geleden. Toen raakte bekend dat een van de belangrijkste (terechte) argumenten tegen de ‘gevaarlijke’ opwarming van de aarde gebaseerd was op data vanuit een weerballon. Alleen had men jarenlang per vergissing de dag- en nachttemperaturen verwisseld.
Dokter, houd uw medicament maar! Hoe verstandig is het dan om ijskoud te reageren en te zeggen: “We zien wel”… Laten we even een andere notoir onbetrouwbare wetenschap nemen: de geneeskunde. Veronderstel dat er bij u een heel gevaarlijke maar zeldzame ziekte wordt vastgesteld. De dokter zegt: “Neem dit medicament”. U bent kritisch en vraagt: “Dokter, beschrijf exact mijn kansen”. De dokter zegt: “U weet dat om redenen die wij ook niet kunnen verklaren zo’n 30 % van de patiënten niet op onze medicatie reageert. Indien u tot de 70 % anderen behoort, dan is uw ziekte verdwenen binnen de zes dagen.” Zult u dan zeggen: “Dokter, houd uw medicament maar, want u weet het zelf niet eens.”?
Klimatologen zijn wetenschappers, pin ze niet vast op één exacte schatting. Rond elke schatting is er een onbetrouwbaarheidsinterval. Maar alle schattingen gaan wel in dezelfde richting. En hoe meer data worden verzameld, hoe meer de modellen worden verfijnd, hoe duidelijker het wordt: de aarde warmt in een verschroeiend tempo op, en onze massale CO2 -uitstoot is daar waarschijnlijk voor het grootste deel verantwoordelijk voor.
De gevolgen zullen spectaculair onaangenaam zijn. Niemand kan ze echter exact voorspellen. Het is een echte thriller. De thriller wordt echter onafwendbaar vervolgd. Volgende week overigens al in deze column.
De auteur is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School. Reacties: marc.buelens@trends.be
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier