Optische illusie

De dvd-technologie, die geluid, beeld en data op een optisch schijfje combineert, laat nog steeds op zich wachten. Toch zou haar intrede, die keer op keer is uitgesteld, een echte revolutie in de multimedia moeten teweegbrengen.

Al vijf jaar lang kondigt de audiovisuele industrie op gezette tijden de nakende verdwijning aan van de videocassette, de audio-cd en meer recent de cd-rom en dat allemaal als gevolg van de komst van een nieuwe standaard, de dvd. Sinds het begin van de jaren negentig werken firma’s als Philips, Sony, Toshiba en JVC aan een optische schijf die alle andere moet vervangen en een even groot succes hoort te worden als de cd. Na veel gekibbel over de formaten en de compatibiliteit van de standaarden, zijn de grote producenten van apparatuur en programma’s het binnen een Forum eens geworden over de promotie van de dvd, de Digital Versatile Disk ( versatile is Engels voor veelzijdig of wendbaar).

De dvd, even groot als een klassieke cd (twaalf centimeter diameter) is een optische schijf die aan beide zijden gegevens kan bevatten. Ze heeft een maximale opslagcapaciteit van zeventien gigabyte, wat 25 keer de capaciteit is van een cd-rom en dertig keer die van een audio-cd. In de videoversie kan de dvd tot acht uur bewegende beelden opslaan. De nieuwe dvd-spelers zullen de bestaande cd’s en cd-roms kunnen lezen, maar het omgekeerde gaat niet op. Er ligt dus een enorme markt open voor de fabrikanten en de programmamakers van het nieuwe medium, dat in vijf varianten op de markt zal komen (zie kaderstuk).

Een forum als geboortekaartje

Het blijft alleen de vraag wanneer Europa van alle capaciteiten van het medium zal kunnen genieten. De Japanners (in november 1996) en de Amerikanen (in maart 1997) hebben de dvd al ontdekt, maar in Europa wordt de lancering voortdurend uitgesteld. De industrie verwijst naar de meertalige, multiculturele markt en de geïsoleerde politieke en commerciële systemen van Europa. Eigenlijk hebben alleen Panasonic en Thomson het aangedurfd om in februari 1997 hun eerste spelers aan het Europese publiek voor te stellen. Het ontbrak de dvd toen nog aan de steun van een waaier van merken die hij nodig had om zijn doorbraak te maken. Sinds het begin van dit jaar hebben Yamaha, Toshiba, Sony, Grundig, Sharp, Samsung, Denon en Pioneer echter allemaal één of twee modellen dvd-videospelers op de markt gebracht. Nog belangrijker: programmaleveranciers zoals Warner, Polygram, Columbia Tristar Home Video en Sony brengen in een sneller tempo titels op dvd uit. Tegen het einde van het jaar zouden in België zo’n 300 films op dvd te koop moeten zijn, tegen een prijs van gemiddeld 1200 frank per stuk. De promotiecampagnes die voor de lente waren aangekondigd, zullen in september van start gaan. 1998 zou dus wel eens het jaar van de dvd kunnen worden – of op z’n minst het Jaar Nul. Voorlopig zijn immers slechts twee producten beschikbaar voor het publiek, de video-dvd voor televisie en bioscoopfilms (een speler kost ongeveer 30.000 frank) en de dvd-rom voor de opslag van computergegevens (van 13.000 tot 30.000 frank). Dit jaar zal de promotie zich volledig op de video-dvd richten, maar het is de vraag of de verbruikers snel zullen toehappen.

Koudwatervrees

De consumenten herinneren zich immers dat in de voorbije vijftien jaar zeven pogingen om nieuwe videosystemen te lanceren mislukt zijn: het CED-systeem van RCA, JVC van Thorn (VDH), en vooral de verschillende systemen van Philips: Laser Vision, cd-v (twee versies), cd-i en de video-cd! Alleen Pioneer heeft doorgezet met zijn Laser Disc (groot formaat) zonder ooit echt succes te kennen.

De eerste dvd-videospelers zullen trouwens geen films kunnen opnemen. Op die toepassing zullen we nog minstens vijf jaar moeten wachten. In dergelijke omstandigheden lijkt het argument van de betere (digitale) beeld- en geluidskwaliteit van de dvd niet voldoende om de 500 miljoen VHS-toestellen die wereldwijd in gebruik zijn voorbijgestreefd te maken. Ook al omdat het aanbod van films op dvd erg beperkt blijft. Volgens het Amerikaanse analyse- en onderzoeksbureau Forrester Research zal in het jaar 2000 slechts 2% van het aantal op VHS beschikbare films ook op dvd worden aangeboden.

Volgens de analisten van Forrester staat het nu al vast dat de informatica de belangrijkste afzetmarkt wordt voor de dvd (zie tabel), dankzij de dvd-rom (vooraf beschreven) en de dvd-ram (beschrijfbaar). De fabrikanten van hardware zijn op zoek naar nieuwe technologieën die hen in staat moeten stellen om steeds krachtiger computers te verkopen, terwijl de softwareproducenten er als de kippen bij zijn om een uitgebreide catalogus van programma’s op dvd aan te bieden. Toen in de VS de eerste dvd-romspelers werden gelanceerd, waren er reeds meer dan 100 titels verkrijgbaar. Nu zijn het er 700. Forrester Research schat dat men reeds over drie jaar meer dvd-roms dan cd-roms zal maken. Aangezien in het jaar 2001 bovendien de dvd-ram op grote schaal zijn intrede zal doen, kunnen de analisten met vrij grote zekerheid voorspellen dat de diskette en de cd-rom vanaf dat jaar een snelle dood zullen sterven.

Met de muziek mee

De muziekindustrie staat blijkbaar niet te trappelen om op de trein van de dvd te stappen. De meest gehoorde argumenten uit de sector hebben betrekking op de erg zware en nog niet afgeschreven investeringen die ze de voorbije vijftien jaar hebben gedaan om de audio-cd te lanceren, en de angst om risico’s te nemen met een technologie die nog in de kinderschoenen staat. Bovendien vinden de verbruikers – terecht of ten onrechte – dat de overstap van vinyl naar cd nog te recent is. Bovendien heeft men gesofisticeerde apparatuur nodig om het verschil in kwaliteit tussen een audio-cd en een audio-dvd te horen.

Voor de analisten van Forrester is het een uitgemaakte zaak: de volgende vier of vijf jaar zal de dvd slechts een beperkte rol spelen in de video- en de muziekindustrie. Hij zal echter wel een enorme invloed hebben op de sector van de pc’s: in de meeste systemen die vanaf het jaar 2000 worden gekocht, zal hij de cd-romspeler vervangen. De met dvd uitgeruste computers zullen steeds efficiëntere instrumenten zijn voor ontspanning en vrije tijd.

De dvd wordt zoals verwacht de universele standaard, maar het zal nog drie of vijf jaar duren voor hij bij de verbruikers ingeburgerd is. Er is dus nergens haast bij…

FRÉDERIC MAHOUX