‘Op korte termijn zijn andere investeringen nodig’

Met een nieuwe tunnel wil de spoornetbeheerder Infrabel de Antwerpse haven beter bereikbaar te maken. Het project kost 3 miljard euro en raakt de eerste tien jaar niet klaar. “We hebben investeringen nodig die sneller renderen”, zegt Paul Hegge, de voorzitter van het Belgian Rail Freight Forum.

De plannen voor een tweede spooraansluiting in de Antwerpse haven zijn twintig jaar oud. Hoe belangrijk is de doorbraak die Infrabel aankondigde?

PAUL HEGGE. “Op lange termijn is die heel belangrijk. De toegankelijkheid van de haven van Antwerpen per spoor is nu kwetsbaar. Als er een technisch probleem is, hebben de spoorwegbedrijven weinig alternatieven. Nu moeten we veel trafiek opzetten via Nederland of de minder rendabele Montzenroute. Die lijn loopt door de Ardennen en kun je moeilijk moderniseren, terwijl een tweede spoortoegang in combinatie met het 3RX-traject, vroeger bekend als de IJzeren Rijn, een rendabel alternatief zou zijn. Het zou de afhankelijkheid van de Antwerpse haven van het Nederlandse spoornet serieus verminderen.”

Is een spoortunnel zonder het 3RX-traject een maat voor niets?

HEGGE.“De spoorwegmaatschappijen verwelkomen elke investering die voor de transportsector een overstap naar duurzamere alternatieven vergemakkelijkt, maar op korte termijn zijn andere investeringen nodig. Zo is de aanpak van de triage-installatie in Antwerpen dringender. Die installatie moet de komende twee jaar worden vernieuwd, omdat ze nu te vaak uitvalt. In België moeten ook treinen van 750 meter lang kunnen rijden, zoals in Frankrijk al het geval is. Zulke zaken zijn op korte termijn belangrijker en kosten veel minder. We praten dan over miljoenen in plaats van miljarden.

“Die kortetermijnprojecten zijn belangrijk om het marktaandeel van het spoortransport in het goederenvervoer te verhogen. Doen we dat niet, dan haalt België de klimaatdoelstellingen niet. Om die reden vragen we ook om de kosten voor het gebruik van de sporen te verlagen. Onze buurlanden hebben daar al groen licht voor gegeven. Europa wil dat de lidstaten het spoorgoederenvervoer bij voorkeur ondersteunen door sectoraal de kosten van de rijpaden drastisch te verlagen.”

Dat is een essentieel inkomstenverlies voor Infrabel.

HEGGE. “Het is niet de bedoeling dat die ingreep ten koste van de infrastructuurbeheerders gaat. In Duitsland en Nederland wordt dat geregeld met een korting op de factuur die de infrastructuurbeheerder naar de goederentransporteurs stuurt. Het verschil wordt verrekend tussen de overheid en de infrastructuurbeheerder.

“In België heeft het spoortransport 8 procent marktaandeel. Dat stijgt langzaam, na de gestage terugval de afgelopen decennia. De transportsector verwacht het komende decennium een groei van het transportvolume met 24 procent. Als we rekening houden met de klimaatdoelstellingen, moet ons land de komende tien jaar het vervoer via het spoor en het water verdubbelen. Dat is de grote uitdaging. En daarom zijn op korte termijn steunmaatregelen nodig.”