De Verenigde Staten willen Facebook opsplitsen, en ook de Europese Unie schakelt een versnelling hoger. De opsplitsing van een techgigant is juridisch minder onmogelijk dan het lijkt, zegt Friso Bostoen, FWO-onderzoeker en mededingingsexpert van de KU Leuven.
De Amerikaanse mededingingsautoriteit FTC en de ministers van Justitie van 48 staten willen Facebook opbreken in de Verenigde Staten. Is dat haalbaar?
FRISO BOSTOEN. “Ja, al hangt veel af van hoe de regelgeving wordt geïnterpreteerd. In 2000 werd Microsoft veroordeeld tot een opsplitsing. Het besturingssysteem Windows en Microsoft Office moesten aparte bedrijven worden. In beroep oordeelde een rechter anders. Gedwongen opsplitsingen zijn zeldzaam.
“In het Facebook-dossier gaat het om het ongedaan maken van overnames. Facebook zou Instagram en WhatsApp weer moeten afsplitsen. Dat is minder complex dan de netwerksite Facebook opbreken.”
De Europese Commissie stelde nieuwe regelgeving voor om dominante bedrijven strenger aan te pakken, met een verplichte opsplitsing als paardenmiddel.
BOSTOEN. “Het kan nog enkele jaren duren eer die voorstellen in werking treden, onder meer omdat de lidstaten en het Europees Parlement nog hun zeg moeten hebben. De nieuwe regels worden een juridische shortcut, zodat de Europese Commissie sneller kan ingrijpen tegen dominante bedrijven. Nu kan ze al een opsplitsing opleggen, maar dat is een lang en complex juridisch proces. Zo’n dossier komt uiteindelijk bij het Europese Hof van Justitie terecht. Dat bekijkt of de straf noodzakelijk is en evenredig met de inbreuk. De lat ligt nu hoger.”
Is de Europese Unie daartoe wel bevoegd?
BOSTOEN. “Ook de Europese Unie kan Facebook of Google opbreken. De Europese Commissie neemt maatregelen tegen misbruiken in de Europese Unie, ook als de bedrijven elders zijn gevestigd. In de praktijk heeft Europa geen vrij spel. Het is gevoelige geopolitieke materie. De Verenigde Staten kunnen dat bestempelen als Europees protectionisme. Dat argument zal in het Facebook-dossier minder spelen, omdat ook de Amerikaanse overheid een procedure is gestart.”
Het wordt wellicht een juridische uitputtingsslag. Wie zal die winnen?
BOSTOEN. “In de Europese Unie kan het langer aanslepen, maar in de Verenigde Staten gaat het vrij snel. Een rechtszaak kan in zo’n twee jaar worden afgehandeld in eerste aanleg, en reken daarbij een even lange termijn voor de beroepsprocedure. In de Verenigde Staten moeten bedrijven ook meer meewerken aan onderzoeken en enorm veel documenten vrijgeven. Er is zeker rook genoeg om Facebook ervoor aan te klagen dat het op een illegale manier de concurrentie probeert uit te schakelen via overnames. Nu moet worden uitgemaakt hoeveel vuur er is. Een veroordeling en een opsplitsing zijn mogelijk, maar het is ook mogelijk dat Facebook akkoord gaat met beperkingen die bijvoorbeeld adverteerders of gebruikers beter beschermen.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier