Ook de draad kwijt?

Dankzij concurrentie en prijsdalingen wordt de mobilofoon een volwaardig alternatief voor de vaste telefoon. U betaalt bovendien niet noodzakelijk meer. Soms betaalt u zelfs minder.

Minder dan 1000 frank per maand, alles inbegrepen. De telefoonfactuur van een jonge advocate aan de Brusselse balie, die bij haar start koos voor een mobiele telefoon. Sinds elf maanden gebruikt ze een voorbetaalde GSM-kaart voor alle gesprekken buiten de advocatenpraktijk waar ze werkt.

Een Frans kaderlid, verkoopverantwoordelijke voor België en Luxemburg, kiest sinds twee jaar voor een GSM-systeem met twee kaarten, gekoppeld aan hetzelfde nummer, voor zijn twee telefoons (8 watt in de wagen en 2 watt draagbaar). In zijn afgelegen huis in de streek van Namen heeft hij nooit een vaste aansluiting gehad.

De eigenaars van een villa aan de kust, die in de zomer wordt verhuurd, hebben de vaste telefoon opgezegd. Ze besparen meer dan 35.000 frank per jaar.

Heel wat studenten, alleenstaanden, jonge zelfstandigen… maken gebruik van een GSM. Amper 4% van de bevolking heeft de stap gezet, toch kan dat deel van de bevolking worden beschouwd als de voorlopers van een tendens om de vaste telefoon door de mobilofoon te vervangen. Het ultieme gevolg van een natuurlijke evolutie in de wereld van de telefonie: de convergentie.

Helft oproepen mobiel in 2003

Vaste en mobiele telefonie groeien naar mekaar toe op twee manieren: via integratie en substitutie. Verschillende diensten worden gecombineerd om de klant producten op maat aan te bieden (één factuur, een faxdienst via GSM, diensten die oproepen doorschakelen tussen de vaste telefoon en de mobilofoon), en om de bestaande infrastructuur van een operator rendabeler te maken (gemeenschappelijke distributiekanalen, administratieve dienst, klantendienst, IT-infrastructuur en transmissie-apparatuur).

Tegen het jaar 2003 zal bovendien wereldwijd 50 tot 80% van de vocale telefonische communicaties draadloos verlopen, via GSM (en aanverwante systemen) of satellieten. Volgens een interne studie van Mobistar blijft 90% van de klanten hun mobilofoon gebruiken wanneer ze thuis zijn en doet 70% hetzelfde op kantoor.

In het domein van de stemtelefonie zal het onderscheid tussen vast en mobiel steeds kleiner worden. Naarmate het prijsverschil tussen de twee systemen vervaagt, zullen de gebruikers gemakkelijk nieuwe opties kunnen nemen. Sinds januari van dit jaar pakken de operators uit met steeds meer nieuwe initiatieven om van de voordelen van het convergentiefenomeen te genieten. Dat gebeurt ook bij historische vaste operators, zoals BT, dat nog voor het einde van het jaar één toestel zal voorstellen ( dual band Dect/GSM) om op beide netten te bellen, het vaste en het mobiele. Een ander nieuw concept is afkomstig uit Denemarken, waar Duet (sinds kort ook een Belgacom-product), de idee introduceert van een persoonlijk nummer dat via beide netten kan worden gebeld.

De nieuwe mobiele operators blijven niet achter. Het bewijs: Mobistar biedt rechtstreekse aansluitingen op zijn vaste net aan, samen met prijskortingen voor internationale, interzonale of weekendgesprekken.

Nieuwe communicatiegewoonten

Volgens Baudouin Meunier, algemeen directeur van de residentiële divisie van Belgacom, heeft deze situatie niet alleen nadelen. De opkomst van de mobilofoon heeft tot een nieuw soort van telefoonverkeer geleid: de verbindingen van het vaste naar het mobiele net. En we stellen vast dat het volume van dat nieuwe type van communicatie blijft groeien.” Ter verduidelijking: een oproep van een vaste telefoon naar een mobilofoon kost vijftien frank (piekperiode) en acht frank (dalperiode) per minuut. Voor de operator is dat erg winstgevend, voor de gebruiker erg duur. Ook al omdat de prijs van een verbinding tussen twee mobilofoons altijd lager is dan zes frank per minuut. Er is evenwel één uitzondering. Proximus rekent elke oproep naar Mobistar aan tegen 26 en 10 frank per minuut, naargelang van het tijdstip, terwijl Mobistar geen onderscheid maakt tussen de oproepen van zijn klanten naar Proximus of naar het vaste net.

De prijs is één van de belangrijkste motivaties om van de vaste naar de mobiele telefonie over te schakelen. Bovendien wordt het prijsverschil snel kleiner. Sinds één november hebben Mobistar en Proximus vrijwel tegelijkertijd nieuwe tarieven voorgesteld. Bij Proximus dalen alle prijzen, soms zelfs met 33,9%. Bij Mobistar maakt één van de tarieven het mogelijk om acht uur per week te bellen (waarvan vier in het weekend) tegen 3,2 frank per minuut. Op die manier is de GSM goedkoper geworden dan de vaste telefoon, zowel voor de indienstneming als voor het maandabonnement, de keuze van een nummer of internationale verbindingen.

Baudouin Meunier ziet het anders: “Ik denk niet dat we op het vlak van de prijzen zo categoriek mogen zijn. Sommige elementen, zoals de vaste kosten, spelen duidelijk in het voordeel van de mobilofoon. Maar bij de variabele kosten is de marge nog groot.” Hij heeft drie argumenten in het voordeel van de vaste telefoon. Ten eerste is er de tarifering per seconde bij het vaste net tegenover de tarifering per minuut bij GSM’s. Maar waarom zouden Proximus en Mobistar dat niet overnemen? De komst van een derde mobilofoonoperator, Orange, in april volgend jaar, zal de evolutie nog bespoedigen. We moeten trouwens opmerken Belgacom, ondanks de tarifering per seconde, toch ondeelbare gespreksminuten aanrekent, zoals de drie eerste minuten in het zonale tarief (6 frank).

Internationale ondoorzichtigheid

Ten tweede zijn er de internationale gesprekken. Die zouden via het vaste net goedkoper blijven. Alleen wordt het steeds moeilijker op dat vlak te vergelijken, vermits er er steeds vaker speciale aanbiedingen worden voorgesteld. Mobistar bijvoorbeeld belooft kortingen van ongeveer 20% bij gebruik van het 1595-nummer (abonnement: 100 frank per maand), of van de GSM (240 frank per maand). Belgacom reageert met een korting tot 40% voor bepaalde bestemmingen ( Club en Favorit). De mobiele operators spelen een steeds grotere rol in de internationale arena, die altijd beschouwd werd als het jachtterrein van de vaste operators. De korting van 20% bij Mobistar is bijvoorbeeld ook van toepassing wanneer u uit het buitenland belt met uw mobilofoon.

Het derde en belangrijkste argument van Baudouin Meunier betreft het zonaal tarief, dat ‘vast’ veel goedkoper blijft dan ‘mobiel’. “Momenteel bestaat een modale factuur voor 80% uit zonale gesprekken. Het gewicht van de zonale verbindingen blijft overwegen, zowel wat betreft het aantal oproepen als de gespreksminuten.” Bij de jongste tariefwijzigingen besliste Belgacom dat elke oproep naar een aangrenzende zone voortaan tegen het zonale tarief zal worden gefactureerd. Alweer een antwoord op de mobilofoon?

Het argument dat het vermogen van batterijen kan opraken, is met de nieuwe generaties lithiumbatterijen niet langer relevant. Ook aan het nadeel van de slechte klankkwaliteit bij GSM’s, wordt gewerkt. Proximus kondigde aan dat het een nieuw coderings-decoderingsalgoritme zal hanteren voor GSM’s ( EFR: Enhanced Full Rate), dat “een gesprekskwaliteit oplevert die vrijwel identiek is aan die van het vaste telefoonnet”. En antwoordapparaat en fax zijn reeds lang geïntegreerd in het aanbod van de mobiele operators.

Nieuwe horizonten voor vaste telefonie

Welke voordelen zal de vaste telefonie binnenkort nog kunnen bieden? Op het vlak van de gewone gesprekken, weinig. Men gaat wel degelijk de draadloze toer op. Toch wordt er gewerkt aan de vaste telefoon onder meer met nieuwe datatoepassingen. Op dit vlak lopen de mobiele oplossingen duidelijk achterop, omdat ze over onvoldoende bandbreedte beschikken of te moeilijk te gebruiken zijn. De ontwikkelingen van het Internet, het intranet, de intelligente telefonie, speciale lijnen geven de vaste telefoon nieuwe structurele voordelen. “De dataontwikkelingen hebben onze groeimogelijkheden vergroot en zullen dat blijven doen,” meent Baudouin Meunier. “Des te meer omdat de klassieke telefoonlijn geëvolueerd is om bijvoorbeeld ISDN of producten als Twin mogelijk te maken ( nvdr – aanbod van een dubbele lijn op één enkel nummer). Ik denk ook aan de Smart Phone, die beveiligde betalingen vanuit het huis zal mogelijk maken en dus het dienstengamma van de vaste telefoon uitbreidt. De vaste telefonie heeft nog steeds een mooie toekomst.”

Over hoe het staat met de relaties tussen het moederbedrijf en zijn GSM-filiaal in verband met de evolutie van de stemtelefonie en de concurrentie tussen de twee netten, daarover weigert Belgacom te praten. Wat nog niet betekent dat ze de stemtelefonie hebben opgegeven. “De prijsdalingen van de vaste telefonie zijn reeds lang ingepast in haar evolutie. Het is alleen de vraag hoe snel men ze wil zien gebeuren,” vervolgt Baudouin Meunier raadselachtig. “Een telefooncentrale kost nu 50% minder dan in 1996. Voeg daarbij de stijging van het volume aan gesprekken en gebruik uw fantasie… Ik ben geen profeet, maar twee jaar geleden hadden we dit gesprek niet kunnen voeren. En waarschijnlijk zullen we dat over twee jaar ook niet meer kunnen…”

FRÉDERIC MAHOUX