Ontsnap aan de crisis

De werkdruk is in de afgelopen maanden alleen maar toegenomen. Voor velen kwam daar nog een portie onzekerheid bovenop. Het risico om zelf over de kop te gaan, is groter dan ooit. y

Ambitie, werkdruk en lange werkdagen: veel mensen bevinden zich in zo’n situatie. Met de economische crisis ligt het werkritme nog hoger, duren de werkdagen nog langer en is de stress nog nijpender. Wanneer je daarbovenop je job dreigt te verliezen of voortdurend je baan moet verdedigen tegenover de buitenwereld, loert emotionele uitputting om de hoek.

Uit een rapport van de Europese sociale partners, eind vorig jaar afgerond voor de start van de financiële crisis, blijkt dat een kwart van de Europese werknemers aan werkstress lijdt. Dat dit cijfer intussen zo goed als zeker de pan uit rijst, zal niemand verwonderen. Zeker in de bankensector en de auto-industrie lopen werknemers vandaag op de toppen van hun tenen. Bergen werk waar je niet meer overheen kan kijken, gebrek aan appreciatie, onzekerheid over de baan in combinatie met schaarse recuperatiedagen leiden op termijn naar een burn-out.

Het juiste profiel

Burn-out volgt gewoonlijk na jarenlange overmatige stress en voor nogal wat hardwerkende mannen en vrouwen is deze crisis de druppel die de emmer doet overlopen. Hoelang je in een hoog tempo kan doorwerken, is moeilijk te zeggen. Voor sommigen breekt de veer na drie maanden, anderen kunnen de druk langer weerstaan. Veel hangt ervan af hoe je privéleven is, hoe je tegen je werk aankijkt, hoe sterk je in je schoenen staat, of je grenzen kan stellen, nee kan zeggen en of in staat bent om niet altijd de beste te willen zijn.

Burn-out, of het gevoel opgebrand te zijn, heeft dezelfde symptomen als depressiviteit. Alleen luidt de diagnose anders: burn-out beperkt zich tot de werksfeer. Getalenteerde, bekwame en gemotiveerde mannen en vrouwen die op het werk voortdurend hun beste beentje voorzetten maar daar niet of nauwelijks waardering voor krijgen, hebben het geknipte profiel. Het gevolg is een diepe, taaie vermoeidheid, geringere prestaties, minder sociale contacten, het verlies van het gevoel voor humor, woede-uitbarstingen, prikkelbaarheid en desinteresse voor het werk, wat verrassend overkomt van iemand die voorheen zoveel ijver aan de dag legde. Het afweersysteem krijgt een tik, met gezondheidsklachten zoals hoofdpijn, hoge bloeddruk of lage rugpijn, tot gevolg. Als niet wordt ingegrepen, kan een burn-out overgaan in een echte depressie.

Ontkenning

De symptomen van burn-out zijn atypisch, divers en onvoorspelbaar, wat de diagnose niet vergemakkelijkt. Een van de kenmerken van burn-out is de ontkenning door de slachtoffers. De meesten steken hun kop in het zand. Ze kunnen niet accepteren dat ze ineens een stapje moeten terugzetten en dat niet alles meer lukt. Ze zijn blind voor de signalen en begrijpen niet waarom alles hen ineens zo zwaar valt. Ze zitten ook opgezadeld met een voortdurende lichamelijke vermoeidheid.

Vaak is het de omgeving die als eerste merkt dat er iets aan de hand is en die het slachtoffer aanmoedigt om het kalmer aan te doen of bij een dokter langs te gaan. Overigens doet het probleem zich minder voor bij mensen met sterke familiebanden en hechte vriendschappen. Een van de grootste risico’s van burn-out is isolement: de slachtoffers schamen zich, voelen zich schuldig en hebben de neiging om hun sociale contacten te verwaarlozen. Vaak van baan veranderen vergroot het risico, omdat de band tussen werkgever en werknemer dan zelden sterk is. Een andere risicofactor is de genadeloze concurrentie tussen werknemers onderling.

Verwarring en ongeloof

Het duurt vaak wel even voor de diagnose wordt gesteld. Burn-out wordt nog frequent verward met depressie. Een arts schrijft dan antidepressiva voor, terwijl dat lang niet altijd nodig is. Erger nog: sommige artsen van de controle-instanties geloven niet echt in burn-out. In Scandinavië, waar burn-out minder vaak voorkomt, werken de bedrijfsartsen nauw samen met de personeelsdiensten om het probleem te voorkomen. Daar hebben ze begrepen dat de tomeloze inzet van een waardevolle medewerker ook wel een risico inhoudt. Bijvoorbeeld dat er van iemand met zulke capaciteiten ontzettend veel wordt verwacht en gevraagd. Wie waardering krijgt, kan het best tegen stress.

Burn-out slaat toe in alle beroepsgroepen, maar op dit moment vormt de bankensector een bijzondere risicogroep. Werknemers worden voortdurend met vragen geconfronteerd, met onzekerheid, met boze klanten en aandeelhouders. Bovendien krijgen ze weinig waardering, omdat veel werkgevers op de toppen van hun tenen lopen.

Vakantie nemen helpt niet

Tijdens een Israëlisch onderzoek werden mensen met burn-out vier weken lang op vakantie gestuurd. Ze kwamen in topvorm weer terug, maar één maand later staken alle symptomen weer de kop op. Een burn-out schud je dus niet van je af met een lange vakantie. Je moet je werk anders aanpakken.

Belangrijk is om bezig te zijn met dingen die je graag doet en je te omringen met mensen die je graag mag. Zo raak je er weer bovenop en vooral, zo voorkom je een burn-out. (T)

MEER INFO OP www.burnout.nl, EEN INFORMATIEVE WEBSITE VAN DE NEDERLANDSE STICHTING BURN-OUT

(*) DE AUTEUR IS ARTS EN HOOFDREDACTEUR VAN BODYTALK. Marleen.finoulst@bodytalk.be

Door Marleen Finoulst (*)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content