Olie op de golven

De consument zal in 2010 nog altijd moeten besparen op zijn energie. y

Vergeleken met de twee vorige jaren van boom en bust zal het in 2010 lijken alsof de stabiliteit is teruggekeerd op de wereldwijde energiemarkten. Dat is goed nieuws voor de verbruikers. Maar voor de komende jaren zit er toch vluchtigheid in de pijpleiding en in 2010 zal de kans op toekomstige problemen toenemen.

Het jaar begint stralend voor de producenten van olie en gas, maar niet voor het milieu. Het onvermogen van de regeringen om tot een effectief klimaatakkoord te komen, eind 2009 in Kopenhagen, steekt ongetwijfeld de bedrijven en de landen die koolwaterstoffen verkopen een hart onder de riem. De onderhandelingen tussen de grote vervuilers, zoals de Verenigde Staten en China, zullen in de loop van 2010 voortgaan, maar de erfenis van de recessie – die de toename van de uitstoot afremde – zal de hoogdringendheid uit hun gesprekken halen.

Vraag stijgt traag

Er duiken echter andere problemen op voor de energieleveranciers. De wereldvraag naar olie neemt in 2010 – weliswaar traag – weer toe. De olieprijzen stijgen daarom niet opnieuw naar 100 dollar per vat, al zullen ze wel boven de OPEC-richtprijs van 75 dollar per vat uitstijgen. De productiekosten van olie zullen blijven dalen, wat voor de producenten de rendabiliteit zal verhogen. Maar bij ontstentenis van een sterke vraag zullen ze niet bepaald geneigd zijn om veel geld te steken in de zoektocht naar nieuwe reserves.

De OPEC zit in een netelige positie. Naarmate de olieprijzen stijgen, zullen sommige leden in de verleiding komen om vals te spelen met hun quota, meer ruwe olie op de markt te dumpen en zo de prijsstijging te temperen. Maatregelen om de prijzen te ondersteunen dreigen dan weer de vraag te fnuiken.

De dalende olieprijzen hebben geknabbeld aan het inkomen en de macht van landen met oliereserves. Rusland, Iran en Venezuela krijgen het zwaar in 2010. De Venezolaanse president Hugo Chávez laat wel strijdlustige taal horen, maar hij zal geleidelijk een soepeler standpunt innemen over buitenlandse investeringen. De Russische maatschappijen, die gebukt gaan onder de schulden, zullen een beroep doen op bijstand van Chinese en westerse firma’s om olie- en gasreserves te ontginnen, vooral in het uiterste oosten van het land. De multinationals aanvaarden echter slechts behoedzaam de uitnodiging om nieuwe energiebronnen in gebruik te helpen nemen.

De prijzen voor het gas van Gazprom zullen blijven dalen. Omdat ze geconfronteerd worden met een zwakkere vraag vanuit de Europese Unie, moeten de Russische firma’s wel twee keer nadenken vooraleer ze zich wagen aan nog maar eens een uitputtingsslag met Oekraïne. Bovendien komen de controversiële exportprojecten richting Europa meer onder druk te staan. Sommige Europeanen zullen zich afvragen of de door Gazprom voorgestelde pijpleidingen wel nodig zijn, vooral omdat ze politiek vooruitgang boeken met de plannen voor hun eigen pijpleidingen. Bovendien zal de EU-strategie om de hernieuwbare energie en de energie-efficiëntie aan te zwengelen eveneens vruchten beginnen af te werpen.

Rijzende reuzen

China wordt eindelijk een bepalende speler in de internationale energiemarkt omdat de Chinese staatsoliemaatschappijen de jacht op nieuwe olievoorraden intensifiëren. Ze richten zich vooral op voorraden in Afrika en het Midden-Oosten. Terwijl de westerse maatschappijen aarzelend wachten op de uitslag van verkiezingen en een nieuwe oliewetgeving in Irak, zullen de Chinese investeerders snel toeslaan om ontwikkelingscontracten vast te leggen voor sommige van de meest veelbelovende onaangeroerde olievelden in de wereld.

Ook de veelbelovende Braziliaanse olievelden blijven steeds meer buiten het bereik van de westerse firma’s. De regering zal immers de controle in technisch moeilijke offshorezones toevertrouwen aan het staatsbedrijf Petrobras. Opgemonterd door visioenen van olierijkdom zullen de Brazilianen in oktober naar de stembus trekken terwijl het zal gonzen van de geruchten dat het land zal toetreden tot de OPEC. Dat zal echter niet gebeuren.

Wat ook de geopolitieke verschuivingen zullen zijn, de consumenten beheersen de energiemarkt. Door de bezorgdheid over de klimaatverandering en de vooruitgang van de groene technologie zijn er redenen om aan te nemen dat in 2010 de tendens naar energiebehoud zich zal verankeren, zelfs als de economische groei hervat.

DE AUTEUR SCHRIJFT OVER ENERGIEPOLITIEK.

Door Derek Brower

2010

China wordt een bepalende speler.