NV VLAANDEREN IS OVERNAMEPROOI

De NV Vlaanderen is een gedroomde overnameprooi voor durfkapitalisten. De nv is zo goed als schuldenvrij én ze wordt slecht gemanaged. Een raider kan dus twee keer langs de kassa passeren. Door er schulden op te steken, kan een overnemer het bedrijf de eigen overname laten betalen, en door een nieuw management te installeren, kunnen de latente meerwaarden eindelijk ontgonnen worden.

De slechte financiële structuur en zwakke leiding van de NV Vlaanderen zijn niet eens de schuld van de Vlaamse regering, welke ook, maar een gevolg van de constructiefouten in het Belgische huis. De grootste bouwovertreding is dat de deelstaten veel te weinig fiscaal verantwoordelijk zijn voor het eigen beleid. Slechts een vierde van alle uitgaven verhaalt de Vlaamse overheid recht- streeks op de eigen burgers, de rest krijgt ze van een derde betaler, de federale overheid. Het begrotingsbeleid van de deelstaten is daarom belachelijk eenvoudig: ze geven uit wat de federale regering hen doorsluist. Zo beheert een tiener zijn zakgeld, maar dat is geen leidraad om een regio te besturen. Prikkels om efficiënter te werken, worden afgebot, consumptiefederalisme wordt aangemoedigd – de Vlaamse overheid is géén toonbeeld van efficiëntie. De staatshervorming gaat niet om “wat we zelf doen, doen we beter”, maar moet die prikkels inbouwen die ervoor zorgen dat wat we zelf doen ook beter willen doen.

Volgend jaar kan Vlaanderen intussen nog maar eens 1,2 miljard euro extra beleidsruimte spenderen. De financieringswet, die het federale manna naar de deelstaten versast, is een hangmat voor de deelstaten, maar een strop rond de nek rond het federale België. U hoort de Vlaamse overheid daar niet vaak over morren, hoewel ze dat beter zou doen om geloofwaardiger over een staatshervorming te onderhandelen. Of zit er een strategie achter om de federale staat van de kop af te ontmantelen?

Intussen weet Vlaams minister-president Kris Peeters dat de comfortabele Vlaamse begrotingspositie nep, tijdelijk en contraproductief is. Hij zal het niet toegeven, maar Peeters zucht dat hij zich moet behelpen met plannen zoals ‘Vlaanderen in Actie’, bij gebrek aan meer eigen bevoegdheden (zie ook interview blz. 60). Het strekt de Vlaamse regeringsequipe tot eer dat ze de hulp durft inroepen van de captains of society, industry en money. Maar de weg van een vrijblijvende alsjeblief naar een motiverend beleid is nog lang.

Heeft een bedrijf als de NV Vlaanderen te veel geld in kas en te weinig rendabele investeringsprojecten, dan keert ze het overtollige geld terug uit aan de aandeelhouders, in dit geval de burgers. De NV Vlaanderen kan haar aandeelhouders echter niet op die manier bejegenen. De korting die Vlaanderen mag toestaan op de personenbelasting is peanuts, en een korting op de vennootschapsbelasting kan (nog) niet.

In een vrije markt lokken dergelijke beleidsfouten overnames uit; in een democratie gaan stemmen op om de structuren te veranderen. De raiders ruiken hun kans om een management buy-out, lees de onafhankelijkheid, van Vlaanderen te realiseren. De Belgische holding heeft al te lang vastgehouden aan een controlebelang, wat de groei van de dochterbedrijven heeft afgeremd. De geschiedenis leert wat met dergelijke holdings gebeurt: ze worden overgenomen en ontmanteld.

Daan Killemaes Guido Meulenaer