Rechtsonzekerheid en “eigendomsmisdaden” vertroebelen het ondernemingsklimaat in Egypte, stelde de Wereldbank vorig jaar in een rapport. De Harelbeekse vlasbewerker en -handelaar Jos Vanneste nv weet wat dat betekent. In 2004 zette het familiebedrijf een vlasspinnerij op in de Nijldelta, samen met een Egyptische partner. “Hij investeerde in het terrein en de gebouwen, wij brachten de machines en de knowhow in”, vertelt Alex Vanneste, de CEO van Jos Vanneste nv. “Onze partner werd voorzitter van de raad van bestuur, mijn vader Werner werd CEO. Kort na de opstart en de inhuldiging door de toenmalige Egyptische premier was het opeens afgelopen. Onze partner zette mijn vader eruit, ontsloeg de 250 werknemers en bevroor de activiteiten. Jaren van voorbereidend werk waren voor niks geweest.”
Achteraf bleek dat Vanneste in handen van een vastgoedmakelaar was gevallen, die dankzij het project financiering had weten te vinden voor de aankoop van het terrein. “Voor hem draaide het allemaal om de grond”, zegt Alex Vanneste. “In de vruchtbare en dichtbevolkte Nijldelta is grond erg waardevol.”
Werner Vanneste liet zich niet doen. “In zijn strijd kreeg hij de hulp van de Belgische ambassade, een Egyptisch advocatenkantoor en een Belgische ex-diplomaat die in Caïro woonde”, zegt Alex Vanneste. “Een handelsmissie met prins Filip bracht het dossier bovenaan op de stapel bij de Egyptische overheid. Na drie jaar vechten werd mijn vader uitbetaald. Daarmee is de kous voor ons af. We zijn blij dat we daar weg zijn.”
Egypte is niet voor doetjes. “Als je naar hier komt, moet je het moeilijke zakenklimaat in Afrika gewoon zijn”, zegt Katrien Leinders in Caïro. Zij vertegenwoordigt Flanders Investment & Trade (FIT), het overheidsagentschap dat Vlaamse ondernemers helpt in het buitenland. “Veel bedrijven beschouwen de Egyptische markt als iets wat erbij komt. Het is iets extra’s, niet meer.”
De huidige onzekerheid maakt de zaken nog moeilijker. “Had je vroeger het juiste document, dan kreeg je een beslissing van de overheid, ook al was de bureaucratie enorm”, zegt Leinders. “Vandaag komen bedrijven in problemen omdat de ambtenaren geen beslissingen meer durven te nemen. Ze willen niet het risico lopen dat hun beslissingen door nieuwe machthebbers in vraag worden gesteld.”
Er zijn nog optimisten, zoals Alfred Reyniers. Hij coördineert twee Egyptische projecten van bouwbedrijf Besix, een museum en een winkelcentrum. “Ik bekijk het met een beetje boerenlogica”, zegt Reyniers. “Ik was hier al in de jaren negentig. Het land functioneerde toen, waarom zou dat in de toekomst niet kunnen? Kijk naar onze museumwerf. Die draait bijna uitsluitend op Egyptenaren, van ingenieurs en boekhouders tot bouwvakkers, 2000 mensen in totaal. Ik geloof in dit land. Er is iets van te maken.”
