Nood aan meer MVO

Kan een bedrijf zomaar zonder meer doen wat het wil? Kan een bedrijf de elementaire regels van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) zomaar aan zijn laars lappen in landen met een zwakke overheid of, erger, in conflictgebieden? Er heerst te veel onduidelijkheid over de verantwoordelijkheid van bedrijven wanneer als gevolg van hun activiteiten conflicten ontstaan. Hierover werd op 26 oktober 2007 een studiedag georganiseerd in Antwerpen, met als titel Responsabilisering van Bedrijven in Conflictregio’s. De verschillende actoren zoals bedrijven, niet-gouvernementele organisaties (ngo), overheid en universiteiten kwamen er aan bod. De Vlaamse overheid en een aantal ngo’s waren ook de trekkers van het colloquium. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is voor de Vlaamse overheid een prioriteit geworden. Zo kan worden vermeden dat Vlaamse bedrijven medeplichtig worden aan schendingen van de mensenrechten of andere onaanvaardbare activiteiten. De bevindingen van het colloquium werden verzameld in het boek Responsabilisering van bedrijven in conflictregio’s en landen met een zwakke overheid.

Onder druk van heel wat organisaties en onder de mediabelangstelling merken we dat veel bedrijven vrijwillige maatregelen treffen en zichzelf regels opleggen om maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Maar dat is uiteraard niet voldoende en soms ook gevaarlijk, omdat men deze maatregelen gaat zien als een dekmantel, een zoethoudertje voor de buitenwereld, zonder fundamenteel iets te wijzigen aan de werking van het bedrijf. Bedrijven die het echt menen en concreet dingen doen, hebben dan weer concurrentieel nadeel tegenover de bedrijven die deze regels niet toepassen.

Een regelgeving met dwingende maatregelen lijkt dan ook noodzakelijk, net als sancties in het geval van niet-naleving. Alle bedrijven worden dan verplicht een code van maatschappelijk verantwoord ondernemen te respecteren, en kunnen hierop worden afgerekend. De Verenigde Naties werken aan algemene ethische richtlijnen voor bedrijven. De UN Norms for Business werden echter op de lange baan geschoven en wat rest, is de niet-bindende code van de Global Compact, die weliswaar algemeen aanvaard wordt, maar door zijn vrijblijvend karakter weinig efficiënt is. Meer dan een pleidooi voor eerlijke handel en ethisch ondernemen is het niet.

Bedrijven zijn tevreden met de situatie omdat ze geen regulering wensen. Ook corrupte regimes hebben er geen probleem mee. Wellicht een teken aan de wand? In het boek wordt gepleit voor meer duidelijkheid en meer engagement. De globalisering heeft de bedrijven een prachtig geschenk gegeven, namelijk ‘vrij ondernemen’ waar ook ter wereld, maar ze verbinden zich verder tot niets. Er is dringend nood aan algemeen aanvaarde en afdwingbare spelregels, zo klinkt het.

De vraag blijft uiteraard wie hiervoor kan en moet instaan. Lokale overheden hebben nog maar weinig impact op deze wereldbedrijven, en daarom is een belangrijke rol weggelegd voor instellingen als de Europese Unie, die zou kunnen komen tot afdwingbare maatstaven. Maar dat blijkt in de praktijk nog niet veel resultaat op te leveren. (T)

PHILIP NAUWELAERTS & ANNICK SCHRAMME (RED), RESPONSABILISERING VAN BEDRIJVEN IN CONFLICTREGIO’S EN LANDEN MET EEN ZWAKKE OVERHEID, ROULARTA BOOKS, 2008, 127 BLZ, 22,90

EURO.

Patrick Vandedaele

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content