Nieuwe verplichting

Vóór 30 november moeten de meeste bedrijven hun “sociale balans” aan de Nationale Bank toesturen. We overlopen nog even de nieuwe reglementering.

Door de wet van 22 december 1995 moeten heel wat instellingen voortaan een sociale balans opstellen. Ondanks het lobbywerk tegen deze nieuwe verplichting, werden de uitvoeringsmaatregelen vastgesteld bij Koninklijk Besluit van 4 augustus 1996. Nog even herhalen wie er voortaan een sociale balans moet opstellen :

de handelsvennootschappen (nv’s, cva’s, bvba’s en cvba’s, net zoals sommige vof’s, gcv’s en cvoa’s) ;

de Belgische economische samenwerkingsverbanden en de Europese economische samenwerkingsverbanden die in België zijn geregistreerd ;

de ziekenhuizen en interbedrijfsgeneeskundige diensten ;

de verzekeringsondernemingen ;

de particuliere voorzorgsinstellingen die aan de controlewetgeving zijn onderworpen ;

de kredietinstellingen ;

de bijkantoren en centra van werkzaamheid die door ondernemingen naar buitenlands recht in België zijn opgericht ;

de andere privaatrechtelijke rechtspersonen (onder meer vzw’s, internationale verenigingen, beroepsorganisaties en beschutte werkplaatsen).

De handelaars-natuurlijke personen moeten dus geen sociale balans opstellen.

Normaal speelt het aantal werknemers geen rol voor het al dan niet opstellen van een sociale balans het aantal personeelsleden heeft alleen een invloed op het schema en het aantal rubrieken van de sociale balans. Enige uitzondering op deze regel vormen de andere privaatrechtelijke rechtspersonen die geen jaarrekening moeten opstellen of publiceren. Deze zogenoemde derde categorie moet wel minstens honderd werknemers (of twintig werknemers vanaf het boekjaar 1998) tewerkstellen.

INTEGRATIE.

De sociale balans zal, voor die rechtspersonen die een jaarrekening moeten opmaken, in de jaarrekening worden geïntegreerd naast de balans, de resultatenrekening en de toelichting. De balans zal samen met de jaarrekening worden neergelegd bij de Nationale Bank, en dat uiterlijk binnen de zeven maanden na het afsluiten van het boekjaar. Indien een instelling wél een jaarrekening moet opstellen, maar deze niet moet neerleggen bij de Nationale Bank (bijvoorbeeld ziekenhuizen die opereren als vzw en kleine interbedrijfsgeneeskundige diensten) of indien geen jaarrekening moet worden opgesteld of gepubliceerd (bijvoorbeeld voor de restcategorie andere privaatrechtelijke rechtspersonen), moet toch een sociale balans worden bezorgd aan de Nationale Bank. Dat moet gebeuren binnen zeven maanden na de afsluiting van het boekjaar. De daarin vermelde gegevens zullen niet aan derden op individuele basis ter beschikking worden gesteld.

De sociale balans moet aan de ondernemingsraad, en bij ontstentenis daarvan, aan de vakbondsdelegatie worden meegedeeld. Zijn deze organen er niet, dan moeten de werknemers de sociale balans kunnen raadplegen op de plaats waar het arbeidsreglement wordt bewaard.

DOEL.

De sociale balans moet vooral een juist, nauwkeurig en regelmatig inzicht geven in de kwantitatieve en kwalitatieve toestand van de tewerkstelling. De Nationale Bank zal met de sociale balansen een gegevensbank opstellen om allesomvattende studies en statistieken over werkgelegenheid mogelijk te maken.

Men kan zich wel vragen stellen bij de wettigheid van sommige bepalingen in het KB. Zo moeten de verplichting om het aantal werknemers dat nog als halftijdse zelfstandige blijft werken voor de onderneming na de uitdiensttreding en de bovenop het loon komende voordelen die niet belastbaar zijn worden vermeld. Verwijst dit naar de sociale balans als instrument voor controle ?

ADMINISTRATIE.

De sociale balans zal heel wat bijkomend administratief werk met zich brengen. Dat zal vooral het geval zijn als er geen ondernemingsraad is. De informatie die moet worden verstrekt, is immers niet zomaar beschikbaar.

De normale sociale balans bestaat uit vier luiken :

een staat van de tewerkgestelde personen ;

een tabel van de personeelsbewegingen tijdens het boekjaar ;

een staat over het gebruik van de maatregelen ten gunste van de werkgelegenheid tijdens het boekjaar ;

en tenslotte inlichtingen over de opleiding van de werknemers.

De ondernemingen die de korte versie van de jaarrekening mogen gebruiken, komen ook in aanmerking voor het verkort schema van de sociale balans. Dit schema bevat eveneens de vier bovenstaande luiken, maar sommige rubrieken zijn weggelaten of anders ingedeeld. Voor een aantal rubrieken moeten ook gegevens over het vorige boekjaar worden gegeven.

Belangrijk is dat de definitie van het gemiddeld aantal werknemers werd gewijzigd. Voortaan is dat het gemiddelde van het aantal werknemers die op het einde van elke maand van het boekjaar in het personeelsregister staan ingeschreven. Het arbeidsvolume moet daarbij worden uitgedrukt in voltijdse equivalenten. Voor deeltijdse werknemers wordt dat berekend op basis van het conventioneel aantal te presteren uren, gerelateerd aan de normale arbeidsduur van een vergelijkbare voltijdse werknemer.

Inwerkingtreding.

De normale sociale balans (vier luiken volgens volledig of verkort schema) moet worden opgesteld voor de boekjaren die begonnen na 31 december 1995. Voor de rechtspersonen met minstens twintig werknemers (of honderd werknemers voor de zogenoemde derde categorie) berekend volgens het nieuwe criterium moet, los van de jaarrekening, een sociale balans met een aangepast schema per post aan de Nationale Bank worden bezorgd vóór 30 november 1996. Wanneer het boekjaar later wordt afgesloten, moet de sociale balans binnen zeven maanden na de afsluiting van het boekjaar worden bezorgd aan de Nationale Bank.

Dit aangepast schema bevat slechts twee luiken : enerzijds de gegevens over de tewerkgestelde personen en anderzijds het gebruik van de maatregelen ten gunste van de werkgelegenheid. Daarbij mag zowel het volledig of verkort schema worden gebruikt, alnaargelang de jaarrekening van 1995 volgens het volledig dan wel verkort schema werd opgesteld. Er moeten geen cijfers over het vorig boekjaar worden genoteerd.

Jean-Paul Timmermans Frank Ruelens

Jean-Paul Timmermans en Frank Ruelens zijn juridische raadgevers bij Price Waterhouse.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content